Γιατί τόσο πολλοί άνθρωποι αυτοκτονούν;

 Του Δημήτρη Μιμή

Τις τελευταίες μέρες, παρατήρησα να έχουν πραγματοποιηθεί  πολλές αυτοκτονίες στον τόπο μας. Μάλιστα αυτή τη στιγμή που γράφω το κείμενο αυτό άλλη μια αυτοκτονία πραγματοποιήθηκε στον τόπο μας.   Ένεκα αυτού, υπάρχει μια ιδιαίτερη ανησυχία απ΄ αυτή την αύξηση του αριθμού των αυτοκτονιών.  Οι καταγραφές δείχνουν  ότι οι αυτοκτονίες, πέρα από τον τόπο μας,  έχουν αυξηθεί παντού και ότι αυτό είναι ένα χαρακτηριστικό των δυτικών κοινωνιών. Το σίγουρο πάντως είναι ότι δεν γνωρίζουμε πλήρως αν η αυτοκτονία είναι αποτέλεσμα κοινωνικό ή ψυχολογικό ή ακόμα όπως παλαιότερα έγραφαν τα βιβλία, η Κρήτη είχε πρωτεύοντα ρόλο στις αυτοκτονίες λόγω των παραδοσιακών στοιχείων που επικρατούσαν στην κοινωνία της.   Όσο, όμως, αφορά τις τωρινές αυτοκτονίες ίσως  να έχει συμβάλλει και ο εγκλεισμός μας λόγω της πανδημίας, γεγονός που εάν επαληθευτεί  θα επακολουθήσουν και άλλες αυτοκτονίες.  

Ο νεαρός που έφεραν κάποτε στη δουλειά μου, μετά από μια απόπειρα αυτοκτονίας, μου είπε: εφ΄ όσον η κραυγή μου (απόπειρα)  για βοήθεια δεν λαμβάνεται υπ΄ όψη, την επόμενη φορά θα κάνω ένα βήμα παραπέρα. Μετά από αρκετές συναντήσεις που κάναμε μαζί, η οικογένεια του έλαβε το μήνυμα αυτής της μοναδικής απόπειρας και έκτοτε  ο νεαρός δεν επανέλαβε αυτή την πράξη. Σήμερα, όσο η απόπειρα αυτοκτονίας δεν λαμβάνεται υπ΄ όψη και είναι  ασήμαντη για τους γονείς ή το περιβάλλον του ατόμου, τόσο διατρέχει τον κίνδυνο να επαναληφθεί.           

Όταν μιλάμε για αυτοκτονίες, δεν είναι σωστό να μην αναφερθούμε στον Γάλλο Κοινωνιολόγο Emile Durkheim ο οποίος μας έδωσε μια κοινωνική διάσταση στην αυτοκτονία, ήδη από το 1897. Προσπάθησε να βρει μια κοινή αιτία για όλα τα κακά που μαστίζουν τις δυτικές κοινωνίες.  Κατ΄ αυτόν η αυτοκτονία είναι ένα αυτόνομο κοινωνικό γεγονός και είναι παρόν σ΄ όλες τις κοινωνίες. Πίστευε ότι οι δυτικές κοινωνίες πάσχουν από πολλά κακά και ότι η αυτοκτονία είναι ένα παράδειγμα μεταξύ άλλων.   Όταν έγραψε το βιβλίο του “H αυτοκτονία: Μελέτη της Κοινωνιολογίας”,  σκοπός του ήταν να μας πληροφορήσει το γιατί τόσοι άνθρωποι  αυτοκτονούν. Την εποχή εκείνη η Ευρώπη βρισκόταν σε μια ευημερία και είχε ανθηρό πολιτισμό αλλά υπήρχε και το θέμα πολύωρης απασχόλησης της εργασίας με το οποίο και ασχολήθηκε. Συνέλεξε λοιπόν πληροφορίες και προσπάθησε να βρει απάντηση  στο θέμα των αυτοκτονιών συνθέτοντας  όλα τα στατιστικά στοιχεία που υπήρχαν εκείνη τη στιγμή. Αλλά μάλλον έψαξε μονάχα στα δεδομένα εκείνα που τον βοήθησαν να επιβεβαιώσει τις υποθέσεις του.      

Σ΄ αυτή την κοινωνική διάσταση σήμερα ήρθαν να προστεθούν και οι πρόσφατες ανακαλύψεις στην νευροεπιστήμη  αλλά και η τάση της Ψυχολογίας η οποία συνίσταται στην ενσωμάτωση της γνώσης και όχι στην κατάτμηση της που μας προσφέρει μια άλλη άποψη για την αυτοκτονία. 

Οι αυτοκτονίες που παρουσιάστηκαν την τελευταία εβδομάδα στον τόπο μας είναι φυσικά το αποτέλεσμα κάποιας αιτίας που ανέφερα πιο  πάνω ή και όλων μαζί. Έχει όμως προσδεθεί και άλλος ένας παράγοντας, που δεν πρέπει να τον αμελούμε που είναι αυτός του περιορισμού στα σπίτια μας. Οι πιο ευάλωτες ομάδες πληθυσμού, όπως οι οικονομικά αδύνατοι, οι άνεργοι κ.α.  είναι αυτοί που είναι περισσότερο στόχος της αυτοκτονίας χωρίς να αποκλείονται και οι υπόλοιποι που είναι υγιείς. Εμείς θα πρέπει να προσέχουμε τις αλλαγές στη συμπεριφορά του ατόμου, να συζητάμε με τα άτομα αυτά και να ακούμε τι έχουν να μας πουν. Αν η κατάσταση συνεχίζεται καλό θα είναι να απευθυνθούμε στον ειδικό.  

*φωτογραφία "Η αυτοκτονία: Έργο του Eduard Manet  το ζωγράφισε μεταξύ του 1877-1881"