Γ.Αλεξάκης: Η ημέρα της (κάθε) Μαίρης Παναγιωταρά

Του Γιώργου Αλεξάκη

Άλλη μια 8η Μαρτίου ξημέρωσε με τις γυναίκες να μνημονεύουν και να τιμούν τον ξεσηκωμό των εργατριών στις κλωστοϋφαντουργίες που πραγματοποίησαν πορεία στη Νέα Υόρκη, ζητώντας καλύτερες συνθήκες εργασίας, με καλύτερες χρηματικές απολαβές. Ήταν μία διαμαρτυρία αυτή του 1857 που καταπνίχθηκε βίαια από την αστυνομία, ωστόσο σήμανε την έναρξη μίας νέας εποχής για το γυναικείο φύλο.

Fast forward στο σήμερα: Γυναίκες θα ακούσουν "χρόνια πολλά", ίσως κάποιες δεχτούν και λουλούδια, θα ακούσουν εντυπωσιακά "τσιτάτα" περί ισότητας σαν η ημέρα να μην είναι μία ιστορική επέτειος, αλλά ... γενέθλια. Κι αφού χαμογελάσουν (ίσως και συγκαταβατικά) για "τη μέρα τους", θα επιστρέψουν στην καταιγιστική καθημερινότητά τους, ενσαρκώνοντας απόλυτα τους ακόμη και σήμερα επίκαιρους τους στίχους του Λουκιανού Κηλαηδόνη που ερμήνευσε η Αφροδίτη Μάνου, για τη "Μαίρη Παναγιωταρά, την εργαζόμενη μητέρα, την καλή νοικοκυρά". Μόνο που το τραγούδι αυτό γράφτηκε το 1982. Γιατί η πρόοδος σε θέματα ισότητας έχει μείνει τόσο πίσω;

Οι γυναίκες ως και σήμερα διεκδικούν "ψωμί και τριαντάφυλλα" (κατά το σύνθημα των χιλιάδων γυναικών που το 1908 παρέλασαν στη Νέα Υόρκη για οικονομική ασφάλεια και ποιότητα ζωής), και όχι φυσικά κατά κυριολεξία. Δεν είναι μέρα για λουλούδια. Είναι μέρα για σκέψη και συζήτηση, άλλη μια αφορμή να κοιτάξουμε στο διπλανό γραφείο, αλλά ακόμη και μέσα στο σπίτι μας και να δούμε αν η ισότητα που νομικά έχει κατοχυρωθεί, εφαρμόζεται και στην πράξη.

Είναι αναμφίβολα δύσκολο να αποδομηθούν παγιωμένες νοοτροπίες που ενδόμυχα μεταφέρονται από γενιά σε γενιά και καθορίζουν μεταξύ άλλων ανδρικές και γυναικείες δουλειές στο σπίτι, αυξημένες υποχρεώσεις της γυναίκας απέναντι στα παιδιά, ενώ ταυτόχρονα είναι εγκατεστημένη η προσδοκία η γυναίκα να είναι επιτυχημένη και επαγγελματικά, μένοντας όρθια σε ένα εύθραυστο σύστημα ισορροπιών.

Το γυναικείο φύλο δεν αποζητά κάποιου είδους ειδική μεταχείριση ... λόγω φύλου, ζητά και διεκδικεί ισότητα στην πράξη: αρμοδιότητες και ευθύνες στο σπίτι και την εργασία, καριέρα και χρηματικές απολαβές όπως θα αποδίδονταν σε έναν άνδρα, χωρίς δεύτερες σκέψεις, χωρίς αστερίσκους.

Στον επαγγελματικό μου βίο έχω συνεργαστεί και συνεργάζομαι τόσο με άνδρες όσο και με γυναίκες. Διαπιστώνω καθημερινά ότι στην ελληνική κοινωνία έχουμε ακόμη δρόμο να διανύσουμε, μέχρι να μη χρειάζεται επιχειρηματολογία για τα αυτονόητα. Έχουμε μπροστά μας δρόμο μέχρι οι ριζωμένες νοοτροπίες που τοποθετούν τον άνδρα στο "τιμόνι" οικογένειας και κοινωνίας και τη γυναίκα (τουλάχιστον) ένα βήμα πίσω του, να καταφέρουμε να ατονήσουν και τελικά να εξαλειφθούν.

Για όλα αυτά ρίχνω το βλέμμα μου στη γενιά που έρχεται δυναμικά για να αναλάβει τα ηνία. Σε εκείνους που προτείνουν να διδάξουμε στις κόρες μας πως να προστατεύσουν τον εαυτό τους, πως να διεκδικούν και να μην αρκούνται σε τίποτα λιγότερο από όσα αξίζουν, έχω να προσθέσω πως χρέος μας είναι να διδάξουμε και στους γιους μας το σεβασμό και τί είναι ισότητα στην πράξη. Είμαι και ο ίδιος άλλωστε πατέρας δύο γιων και μέσα από τα δικά τους μάτια βλέπω το επόμενο "σκαλοπάτι" και έχω λόγους να πιστεύω σε μία πιο σύγχρονη, πιο δίκαιη, ισότιμη αυριανή κοινωνία.

Αντί επιλόγου, η ρήση του Νίκου Καζαντζάκη για "τα τετραθέμελα του κόσμου τούτου: ψωμί, κρασί, φωτιά, γυναίκα" αλλά και η απόκριση στον χορό του Αριστοφάνη στη "Λυσιστράτη" που απέναντι στο "τώρα πρέπει να είσαι δεινή, δειλή, αγαθή, φαύλη, σεμνή, ήπια, πολύπειρη" απαντά:
"Γεννήθηκα γυναίκα, μη με μισείτε όμως γι’ αυτό, αν οδηγήσω στο καλύτερο την τωρινή κατάσταση" για έναν κόσμο που δεν έχει σημασία αν είσαι γυναίκα ή άνδρας αλλά να φέρεις αξία με τις πράξεις και την προσφορά σου.