Του Γιάννη Αναστασάκη*
Με αφορμή την έναρξη της πρώτης δημόσιας διαβούλευσης του Σχεδίου Βιώσιμης Αστικής Κινητικότητας (ΣΒΑΚ) του Δήμου Ηρακλείου αλλά και τις πλούσιες δράσεις του Δήμου Ηρακλείου για την ευρωπαϊκή εβδομάδα κινητικότητας, θα ήθελα να αναδείξω το σπουδαίο και εν πολλοίς σιωπηλό έργο που επιτελούν οι συνεργάτες μας στο τμήμα Κυκλοφορίας και Συγκοινωνιών του Δήμου Ηρακλείου οι οποίοι είναι άξιοι συγχαρητηριών μαζί με όλους τους μελετητές αλλά και συνεργάτες του δημάρχου Ηρακλείου οι οποίοι συνθέτουν μια ιδιαίτερα αποτελεσματική πμάδα. Η ομάδα αυτή εργάζεται σταθερά για να χτίσουμε μια πιο βιώσιμη και ποιοτική καθημερινότητα σε μία δύσκολη πόλη με ιδιόμορφη ανάπτυξη και μεγάλες ανάγκες.
Η κυκλοφορία, η κινητικότητα και η προσβασιμότητα είναι βασικά στοιχεία της αστικής καθημερινότητας και ταυτόχρονα βασικές συνιστώσες της ποιότητας στη ζωή μας. Σε συνδυασμό με τις ανάγκες σχεδιασμού και βελτίωσης των υποδομών σε μια πόλη με ιδιαίτερα χαρακτηριστικά, άνισα κατανεμημένο συγκοινωνιακό φόρτο και ξεχωριστό ιστορικό και πολιτισμικό χαρακτήρα, οι ανάγκες και οι όροι παρέμβασης προβάλλουν επιτακτικά και σύνθετα.
Ως δημοτική αρχή, προσπαθούμε τα τελευταία χρόνια να εφαρμόσουμε μια τοπική στρατηγική στη βάση των διεθνών εξελίξεων με μακροπρόθεσμο σχεδιασμό αλλά και μια σειρά παρεμβάσεων για την ταχύτερη δυνατή επίλυση πιεστικών προβλημάτων της καθημερινότητας των δημοτών. Σταθεροί μας στόχοι είναι η ενίσχυση της οδικής ασφάλειας, η βελτίωση των συνθηκών κινητικότητας για τους ευάλωτους χρήστες και η προώθηση των εναλλακτικών μορφών και μέσων μετακίνησης.
Σε στρατηγικό επίπεδο σχεδιάζουμε και εφαρμόζουμε τις κατευθύνσεις υλοποίησης των πλαισίων για την Έξυπνη και την Ανθεκτική πόλη για θέματα κυκλοφορίας, κινητικότητας και προσβασιμότητας, επιχειρώντας μεταξύ άλλων την πλήρη ψηφιακή καταγραφή δεδομένων μετακίνησης και ρύπων στο Ηράκλειο. Παράλληλα, εκπονούμε αφενός Σχέδιο Βιώσιμης Αστικής Κινητικότητας (ΣΒΑΚ) για περιορισμό της εξάρτησής μας από τα ΙΧ, την προώθηση χρήσης εναλλακτικών μεταφορικών μέσων και τη βελτίωση στη διαχείριση της τροφοδοσίας και αφετέρου αναθεωρούμε την Κυκλοφοριακή Μελέτη της Παλιάς Πόλης με σύγχρονη οπτική. Την ίδια ώρα, προωθούμε τη δημιουργία Ζώνης Χαμηλών Εκπομπών Ρύπων σε κρίσιμες περιοχές του Ηρακλείου.
Στοχεύουμε στην ενίσχυση της οδικής ασφάλειας, αλλά και τη βελτίωση των συνθηκών κυκλοφορίας με σταθμισμένες παρεμβάσεις στον κυκλοφοριακό ιστό. Σύμφωνα με τις νέες ευρωπαϊκές κατευθύνσεις και στο πνεύμα της νέας Διακήρυξης της Στοκχόλμης, θεσπίσαμε νέο όριο ταχύτητας 30χλμ/ώρα για την κυκλοφορία μέσα στην Παλιά Πόλη, γύρω από 36 σχολικές μονάδες της πόλης, καθώς και σε πολλούς οικισμούς του Δήμου. Ανανεώνουμε σταθερά πια κάθε χρόνο την οριζόντια και κατακόρυφη σήμανση ενώ για πρώτη φορά εφαρμόζουμε ψυχροπλαστικά υλικά για τις διαβάσεις ώστε να διατηρούνται σε καλή κατάσταση μεγαλύτερο διάστημα, υποχρεώνοντας τον ανάδοχο να προβαίνει και σε ενέργειες καθαρισμού τους για έξι μήνες.
Δημιουργούμε νέους κυκλικούς κόμβους σε κρίσιμες διασταυρώσεις με άριστο παράδειγμα αυτόν της Όασης για τη μείωση της ταχύτητας και τη διευκόλυνση της ροής κυκλοφορίας, ενώ σχεδιάζουμε την παρέμβαση σε διασταυρώσεις με σημαντικό φόρτο. Δυστυχώς, η ιδιαίτερα χρονοβόρα γραφειοκρατική διαδικασία μας στερεί τη δυνατότητα να έχουμε την υλοποίηση τόσο γρήγορα όσο θα το θέλαμε. Θα συνεχίσουμε όμως μέχρι να τα καταφέρουμε.Ταυτόχρονα, έχουμε σχεδιάσει πλήθος παρεμβάσεων χαμηλού κόστους, όπως υπερυψωμένες διαβάσεις και διασταυρώσεις σε κρίσιμα σημεία του δικτύου, κοντά σε σχολεία ή σημαντικούς κοινόχρηστους χώρους.
Το αστικό τοπίο από τη φύση του εμφανίζει ανισότητες και εμπόδια στην κίνηση και την πρόσβαση, που η άμβλυνση ή και άρση τους, όπου είναι δυνατό, είναι πράξη δημοκρατίας και σεβασμού στον άνθρωπο. Είναι σταθερός στόχος μας η βελτίωση των συνθηκών κινητικότητας και προσβασιμότητας στην πόλη και την περιφέρεια του Ηρακλείου. Γι’ αυτό τον λόγο συστήσαμε ειδική δημοτική επιτροπή με τη μεγαλύτερη δυνατή αντιπροσώπευση και προχωρούμε σε εκατοντάδες παρεμβάσεις σε υφιστάμενα πεζοδρόμια (Κονδυλάκη, Α. Παπανδρέου, Δημοκρατίας, Έβανς, Πλατεία Κορνάρου κλπ) διορθώνοντας αστοχίες του παρελθόντος, αφαιρώντας εμπόδια, προσθέτοντας εκατοντάδες νέες ράμπες πρόσβασης. Σε συνδυασμό με τις εκτεταμένες πεζοδρομήσεις στο ιστορικό κέντρο, δημιουργούμε δίκτυο διαδρομών πολλών χιλιομέτρων απρόσκοπτης πρόσβασης στην πόλη. Παράλληλα, σχεδιάζουμε την κατασκευή νέων πεζοδρομίων μήκους περίπου 8χλμ. σε αρκετές γειτονιές της πόλης. Τέλος, σε συνεργασία με την Τροχαία και τη Δημοτική Αστυνομία ενεργοποιήσαμε τον γερανό, ώστε να αποτρέπονται παραβατικές σταθμεύσεις σε κρίσιμα σημεία. Σημαντική βοήθεια στους συμπολίτες μας με αναπηρίες αποτέλεσε η αύξηση των σχετικών διαθέσιμων θέσεων στάθμευσης και η θέσπιση Τοπικής Κανονιστικής Απόφασης για την παραχώρηση θέσεων προσωρινής στάσης και στάθμευσης.
Για την ενίσχυση της χρήσης εναλλακτικών μέσων μετακίνησης, έχουμε ήδη σχεδιάσει ένα βασικό δίκτυο αστικών ποδηλατοδρόμων, οδών μικτής χρήσης και οδών ήπιας κυκλοφορίας, το οποίο ενσωματώνεται στο εκπονούμενο ΣΒΑΚ και στην αναθεωρημένη Κυκλοφοριακή Μελέτη Παλιάς Πόλης. Προωθούμε κατά προτεραιότητα έναν ενιαίο και ασφαλή ποδηλατόδρομο σε όλο το παραλιακό μέτωπο από την Νέα Αλικαρνασσό έως το Παγκρήτιο ο οποίος θα έχει άμεση σύνδεση με την σπουδαία διαδρομή των ενετικών τειχών, την οποία χρησιμοποιούν ολοένα και περισσότεροι για περίπατο και ποδήλατο. Παράλληλα, έχουμε σχεδιάσει ένα εκτεταμένο δίκτυο χώρων στάθμευσης ποδηλάτων στην πόλη και έχουμε τοποθετήσει πιλοτικά πολυάριθμους σταθμούς πρόσδεσης σε κεντρικά σημεία αλλά και σε σχολεία.
Έχουμε αναβαθμίσει σημαντικό μέρους από τον υφιστάμενο στόλο των κοινόχρηστων ποδηλάτων, ώστε να μπορούν να λειτουργούν με ηλεκτρονική εφαρμογή, χωρίς σταθμούς. Οργανώνουμε κάθε χρόνο ευρηματικές καμπάνιες για την συστηματική προώθηση της βιώσιμης αστικής κινητικότητας, κερδίζοντας εθνική και διεθνή αναγνώριση (1ο βραβείο 2018 για μεγάλες πόλεις, 4η θέση σε ευρωπαϊκό επίπεδο το 2018 για το σύνολο των δραστηριοτήτων μας). Σε εξέλιξη αυτές τις μέρες βρίσκεται μια πλούσια καμπάνια η οποία διεξάγεται βέβαια υπό τους περιορισμούς της πανδημίας.
Προχωρήσαμε σε τολμηρές αλλά αποτελεσματικές κυκλοφοριακές ρυθμίσεις για τη βελτίωση της ροής στο δίκτυο της Παλιάς Πόλης και για τη μείωση της εισόδου των ΙΧ, με τη δημιουργία δύο νέων γραμμών δωρεάν δημόσιας συγκοινωνίας με μικρά λεωφορεία, σε συνδυασμό με δωρεάν στάθμευση περιμετρικά της πόλης. Οι πολύτιμες αυτές γραμμές θα επανέλθουν τις επόμενες μέρες, ανακουφίζοντας δεκάδες χιλιάδες συμπολίτες μας οι οποίοι απολαμβάνουν την δωρεάν αυτή παροχή μετά από εισήγηση του ίδιου του δημάρχου ο οποίος έκρινε ότι έπρεπε να παρασχεθεί αυτή η δυνατότητα στους Ηρακλειώτες ενόψει των δραστικών κυκλοφοριακών αλλαγών στο ιστορικό κέντρο αλλά και της οικονομικής κρίσης. Ταυτόχρονα, με δύο νέα μικρά ηλεκτροκίνητα λεωφορεία τα οποία προμηθευτήκαμε από το ευρωπαϊκό πρόγραμμα Ecorouts ( https://ecorouts-project.eu ), δημιουργούμε και μια νέα, τρίτη γραμμή για την εξυπηρέτηση των νοτίων προαστίων. Παρεμβαίνουμε στο σύνολο του δικτύου, όπου διέρχονται οι αστικές συγκοινωνίες για την αποφυγή παράνομης στάθμευσης και τη διευκόλυνση της κίνησης, με ειδικές διαμορφώσεις και εξοπλισμό αποτροπής στάθμευσης. Τέλος, θέσαμε σε χρήση νέες ζώνες στάθμευσης μονίμων κατοίκων με περισσότερες από 700 θέσεις, μέσα στο ιστορικό κέντρο της πόλης του Ηρακλείου, ικανοποιώντας μια πραγματική ανάγκη τους η οποία έμενε αναπάντητη επί σειρά ετών, για την οποία δόθηκε προτεραιότητα απ΄την παρούσα δημοτική αρχή ( www.heraklion.gr/ourplace/parking/parkingareas.html )
Τολμάμε να οραματιζόμαστε ένα σύγχρονο Ηράκλειο χωρίς να αποθαρρυνόμαστε από τα πολλά προβλήματα και την πολυπλοκότητα των λύσεων. Οι δυσκολίες και οι περιορισμοί είναι πολλοί, το κίνητρο, όμως, είναι πάντα που γέρνει τη ζυγαριά αποφασιστικά στη μεριά της πράξης. Το κίνητρο να βλέπουμε τους πολίτες να χαίρονται πιο ανθρώπινες συνθήκες κίνησης και κυκλοφορίας, πιο άνετη και ασφαλή πρόσβαση στην πόλη, πιο βιώσιμη και ευχάριστη καθημερινότητα. Άλλωστε η βελτίωση της καθημερινότητας υπήρξε απ΄ την πρώτη στιγμή η αδιαπραγμάτευτη πρώτη προτεραιότητα της δημοτικής αρχής του Βασίλη Λαμπρινού.
*Ο Γιάννης Αναστασάκης είναι Πολιτικός Μηχανικός
Αντιδήμαρχος Τεχνικών Έργων, Καθημερινότητας και Πρασίνου Δήμου Ηρακλείου
