Ευρωπαϊκή Ένωση και προοπτικές

* Της Αθηνάς Σπανάκη - Κοχιαδάκη

Το όραμα  μιας πολιτικά και οικονομικά ενοποιημένης Ευρώπης ανέκαθεν είχε θερμούς υποστηρικτές και πολέμιους. 

Έχω την αίσθηση, όμως,  ότι ο τρόπος που εξελίσσονται τα παγκόσμια πράγματα, από τις πολεμικές συρράξεις και τις προσφυγικές ροές που αυτές προκαλούν,  μέχρι την πολιτική αστάθεια στη γειτονική σε εμάς χώρα, την Τουρκία, αλλά και τα γεωπολιτικά παιχνίδια ισχύος ανάμεσα σε χώρες-μεγαθήρια όπως η Ρωσία και το Ισραήλ, δημιουργούν, σε μια ολοένα και μεγαλύτερη πλειοψηφία των Ελλήνων, την πεποίθηση ότι η Ευρωπαϊκή  Ένωση είναι ο υπερεθνικός σχηματισμός στον οποίο η Ελλάδα πρέπει να ανήκει....

Με αυτή την εισαγωγή δεν εννοώ ότι μας ταιριάζει μια οποιοδήποτε τύπου και πλαισίου ενωμένη Ευρώπη ή ότι θα πρέπει να συμβιβαζόμαστε και να δεχόμαστε παθητικά και φοβικά πολιτικές που επιβάλλονται, ορισμένες φορές σχεδόν αυταρχικά, από τις ισχυρές χώρες εις βάρος των φτωχότερων. 

Λέω, όμως, ότι παρά τις τωρινές αδυναμίες του πολιτικοοικονομικού μορφώματος που καλείται Ευρωπαϊκή Ένωση και παρά το γεγονός ότι αυτό ακόμη βρίσκεται  σε διαδικασία  πλήρους ενοποίησης, η Ελλάδα  πρέπει να μείνει πιστή σε αυτή τη «λέσχη» χωρών και να προσπαθήσει, σε αυτό το περιβάλλον, να ανακάμψει και να ακμάσει, συμβάλλοντας, στο μέτρο των δυνατοτήτων της, σε μια ανώτερη εκδοχή της ευρωπαϊκής ενοποίησης.

Δεν πιστεύω στην Ευρώπη επειδή αυτό μας παραδόθηκε ως εθνικός πολιτικός προσανατολισμός από το παρελθόν αλλά επειδή, εξετάζοντας τις συγκυρίες και τις υπόλοιπες επιλογές, η παραμονή στο όχημα της  Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι η εθνικά συμφέρουσα...

Ποιες είναι, όμως, οι ποιότητες που χαρακτηρίζουν την Ε.Ε;  Οριοθετεί χώρο δημοκρατίας, ατομικών δικαιωμάτων, πολιτικών ελευθεριών και ειρήνης. Οι χώρες-μέλη της έχουν κατακτήσει το «κράτος δικαίου».  

Όσο και εάν η Ε.Ε. έχει μεγάλα περιθώρια βελτίωσης στις πολιτικές λειτουργίες της, οι ώριμοι πολίτες αναγνωρίζουν αυτά τα χαρακτηριστικά και  ταυτόχρονα αντιλαμβάνονται ότι απουσιάζουν  από άλλες περιοχές του πλανήτη.  Η ειρήνη, άλλωστε, υπήρξε ο καθοριστικός παράγοντας της γέννησής της. 

Από τις στάχτες του Β' παγκοσμίου πόλεμου αναδύθηκε το όραμα μιας ευρωπαϊκής ομοσπονδίας,  με τον Ουίνστον Τσώρτσιλ να δίνει την εκκίνηση το 1946 με το λόγο που εκφώνησε στο Πανεπιστήμιο της Ζυρίχης. 

Έκτοτε τα μέλη της, όχι μόνο τήρησαν την συνθήκη ειρήνης,  αλλά συνδέθηκαν με ισχυρούς οικονομικούς δεσμούς και εξασφάλισαν την ανεμπόδιστη κυκλοφορία προσώπων, εμπορευμάτων, υπηρεσιών και κεφαλαίων.  

Με την επίσημη ίδρυση της την 1 Νοεμβρίου του 1993 και την εφαρμογή της συνθήκης του Μάαστριχτ  και νωρίτερα, το 1950, με την διακήρυξη Σουμάν και την ίδρυση της Ευρωπαϊκής Κοινότητας Άνθρακα και Χάλυβα, άρχισε σιγά-σιγά να κτίζεται η ενιαία αγορά της ΕΕ, της μεγαλύτερης οικονομίας του κόσμου.

Οι προκλήσεις που έχει να αντιμετωπίσει η Ε.Ε. είναι πολλές και θα καθορίσουν τη συνεκτικότητα της και τον ρόλο της στον κόσμο.  Ο σκεπτικισμός από τις συνεχείς διευρύνσεις, η διαδικασία αποχώρησης του Ηνωμένου Βασιλείου, η μετανάστευση και το προσφυγικό, ο έλεγχος των συνόρων  της, η φτώχεια,  η ανεργία και οι ανισότητες, ο φασισμός, η τρομοκρατία, το χάσμα ανάμεσα στον πλούσιο Βορρά και στον φτωχό Νότο, αλλά και οι ισχυρές ταυτότητες των χωρών μελών της είναι ένα σύνολο θεμάτων που απαιτούν επιδέξιους πολιτικούς χειρισμούς για να υπάρξει συνέχεια στην υπερεθνική ευρωπαϊκή εποχή.

Γι αυτό είναι κρίσιμο να προκύψουν ηγεσίες ικανές να διατηρήσουν ζωντανό το όραμα της ενοποίησης και να το κάνουν ελκυστικό στις νέες γενιές των Ευρωπαίων. 

Σε ένα παγκόσμιο τοπίο όπου κυριαρχούν  κράτη με τεράστια οικονομικά, στρατιωτικά, και πληθυσμιακά μεγέθη, όπως οι Ηνωμένες Πολιτείες, η Κίνα και η Ρωσία, το μέλλον των ευρωπαϊκών κρατών είναι κοινό και εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης!

* Η Αθηνά Σπανάκη - Κοχιαδάκη είναι γιατρός, δημοτική σύμβουλος Ηρακλείου και μέλος της Γραμματείας Γυναικείων Θεμάτων ΝΔ - υπεύθυνη Κρήτης