Επιλογές και αντιλήψεις αυτοδιοίκησης.

Άρθρο του Γιώργου Α. Ζερβάκη *

Στην Κρήτη εδώ και 10ετίες, έχουμε αυτοπεριορισθεί σε μια ανακύκλωση εμμονών και στερεοτύπων, που δεν μπορούν να θέσουν σε υψηλή προτεραιότητα όσες αλλαγές χρειαζόμαστε για ένα διαφορετικό τοπικό, περιφερειακό αφήγημα. Για να γίνει πραγματικά η περιφερειακή αντίληψη Κοινότητα Πολιτών. 

Η αυτοδιοίκηση χρειάζεται μια νέα, παρατεταμένη διεκδικητική περίοδο, δημιουργώντας νέες προϋποθέσεις για μια κλίμακα υπερβάσεων, που θα μπορεί να ξεπερνάει όσα νοθεύουν το νόημα της περιφερειακότητας, αποδίδοντας του χαρακτηριστικά συγκεντρωτικά κατευθυνόμενης αποκέντρωσης.

Τα τοπικά, περιφερειακά ζητήματα, απαιτούν επιλογές που δεν εξαντλούνται στο να διατηρούνται πολιτικές ισορροπίες, που αντί να αποκεντρώνουν, λειτουργούν συγκεντρωτικά. Αντί να δημιουργούν νέα μίγματα, διοίκησης, αναπτυξιακών κατευθύνσεων, ανακυκλώνουν πρόθυμους διαχειριστές, εξαρτώμενους από μηχανιστικές επιλογές που δεν μπορούν να διεκδικήσουν σχέδια για πραγματική αποκέντρωση, να καταγράψουν την αναγκαιότητα των αρχών της αυτοδιοίκησης, της επικουρικότητας, της εγγύτητας προς τον Πολίτη.

Ο δημόσιος διάλογος για την αυτοδιοίκηση, παράγει ελλείμματα από την στιγμή που δεν προωθεί λειτουργικούς άξονες για να μπορέσουμε να προσεγγίσουμε τα κοινοτικά πρότυπα της τοπικής διακυβέρνησης, επιτυγχάνοντας την πιο μεθοδική αξιοποίηση των πόρων, θέτοντας σε ένα άλλο επίπεδο και κατεύθυνση το μοντέλο αυτοδιοίκησης. Κάτι που θα επηρεάσει μεταρρυθμιστικά την αναπτυξιακή, παραγωγική, διοικητική οπτική της χώρας.

Ο χώρος των αιρετών βαθμίδων της τοπικής αυτοδιοίκησης, Περιφέρειες και Δήμοι, χρήζουν μιας ολοκληρωμένης και ουσιαστικής προσπάθειας, η οποία και θα μπορέσει να απομειώσει τα υπαρκτά ελλείμματα, θεσμικά και μη, επιφέροντας μια αναγκαία προσέγγιση των ευρωπαϊκών εξελίξεων. Ελλείμματα που δημιουργούν ασάφειες που φθάνουν έως και στο πεδίο των αρμοδιοτήτων των αιρετών περιφερειακών αρχών.

Η ποιότητα της τοπικής διακυβέρνησης, εμπεριέχει απαιτήσεις για τις μεταρρυθμίσεις που σχετίζονται με τις επιδόσεις συντονισμού, αλλά και τις παθογένειες που εξακολουθούν να είναι παρούσες. Παθογένειες που δεν έχουν τεθεί υπό περιορισμό παρά το ότι υπήρξαν δυο θεσμικές παρεμβάσεις. Εν τούτοις υπάρχει μια σειρά θεσμικών ατελειών, που νοθεύει το ζήτημα διοίκησης, μια αλληλοκάλυψη μεταξύ κεντρικού κράτους, Περιφέρειας, Αποκεντρωμένων Διοικήσεων.

Δεν έχουμε καταφέρει ακόμα να επιτύχουμε μια γνήσια αποκέντρωση αρμοδιοτήτων και πόρων, για αυτό βλέπουμε σε τοπικό επίπεδο η αποκέντρωση συχνά να διαμορφώνεται από αντιφάσεις και αναποτελεσματικότητα. Για αυτό πρέπει να πάμε σε μια ουσιαστική παραγωγική θεσμική μεταρρύθμιση. Γιατί η εξέλιξη της αυτοδιοίκησης, η λειτουργία της, τα καίρια στοιχεία της, αλλά και τα κενά και ελλείμματα που είναι υπαρκτά από την πρώτη προσπάθεια μεταβολής της αποκέντρωσης του κράτους, θέτουν νέες προτεραιότητες, απαιτούνται καθοριστικές αλλαγές τόσο στο κεντρικό κράτος, όσο και στις αποκεντρωμένες, αυτοδιοικητικές δομές.

Όμως η αυτοδιοίκηση στην χώρα μας έχει ανάγκη από αλλαγές, τομές, απαραίτητες για να διαμορφώσουν ένα νέο περιβάλλον, για νέους ρόλους, νέες διεκδικήσεις. Και η αυτοδιοίκηση χρειάζεται να ταυτισθεί με ένα νέο πρότυπο, η διαμόρφωση του οποίου θα επιφέρει μια περισσότερο διεκδικητική, αλλά και επωφελή διαδικασία προσέγγισης και συνεργασίας με το κεντρικό κράτος.

Η αυτοδιοίκηση σήμερα χρειάζεται μια άλλου επιπέδου ανάπτυξη, μια αειφορία προσώπων και θέσεων, για να δοθεί ένα νέο και διαφορετικό περιεχόμενο στην τοπική και περιφερειακή διοίκηση, που θα βελτιώνει την παρουσία των Πολιτών, το κοινωνικό, οικονομικό και κοινωνικό πρόσημο.

Οι εκλογές για την ανάδειξη Δημάρχων και Περιφερειαρχών, Δημοτικών, Τοπικών και Περιφερειακών Συμβουλίων, αποτελούν το πρόκριμα από την πλευρά του κεντρικού κράτους και της αυτοδιοίκησης, να αναζητήσουν και να συνθέσουν ένα διαφορετικό χάρτη για την αποκέντρωση, με στρατηγικό σχεδιασμό και αποφάσεις. Η είσοδος σε μια νέα αυτοδιοικητική περίοδο, θα έχει σημαντικές προκλήσεις, από την στιγμή που θα απαιτηθούν ουσιώδεις απαντήσεις για να περάσουμε σε ένα άλλο επίπεδο τοπικής ανάπτυξης, στα θεσμικά υποκείμενα, σε όλα τα επίπεδα κρατικής συγκρότησης. 

* Ο κ. Γιώργος Α. Ζερβάκης, είναι εκπρόσωπος των Ευρωπαίων Φεντεραλιστών Κρήτης. To άρθρο έχει γραφεί για το Cretalive.gr, εν όψει των περιφερειακών/αυτοδιοικητικών εκλογών της 8ης Οκτωβρίου 2023, οι απόψεις είναι αυστηρά προσωπικές, δεν δεσμεύουν τους Ευρωπαίους Φεντεραλιστές Κρήτης.