Επιλεκτική ιστορική μνήμη

Του Νίκου Ανδρουλάκη*

Τον Απρίλιο του 2009, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, είχε υιοθετήσει ψήφισμα σχετικά με την Ευρωπαϊκή συνείδηση και τον Ολοκληρωτισμό. Στο ψήφισμα αυτό γινόταν μία προσπάθεια ταύτισης της κομμουνιστικής με τη ναζιστική ιδεολογία.

Τότε, όλοι οι Έλληνες Ευρωβουλευτές είτε είχαν ψηφίσει κατά (οι Ευρωβουλευτές προερχόμενοι από το ΠΑΣΟΚ και το ΚΚΕ), είτε αποχή, (οι δέκα Ευρωβουλευτές της Νέας Δημοκρατίας μεταξύ αυτών ο Ιωάννης Βαρβιτσιώτης και ο σημερινός Έλληνας υποψήφιος για την Αντιπροεδρεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Μαργαρίτης Σχοινάς). Αν και είχε γίνει γνωστό τόσο το περιεχόμενο του ψηφίσματος, όσο και η στάση των Ευρωβουλευτών, δεν υπήρχαν ανάλογες αντιδράσεις, θεωρώντας μάλλον αυτονόητη τη θέση τους να μην το στηρίξουν.

Την περασμένη εβδομάδα όμως και με αφορμή την 80η επέτειο από την έναρξη του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου, εγκρίθηκε το ψήφισμα σχετικά με τη σημασία της ευρωπαϊκής μνήμης για το μέλλον της Ευρώπης. Αν το ψήφισμα αυτό περιοριζόταν στην καταδίκη όλων των ολοκληρωτικών καθεστώτων και των εγκλημάτων που έχουν διαπράξει κατά της ανθρωπότητας, θα έχει την αυτονόητη υποστήριξή μου, όπως έχει συμβεί και σε ανάλογες περιπτώσεις στο παρελθόν. Προχωρούσε όμως ξανά όχι μόνο στην πλήρη ταύτιση κομμουνισμού και ναζισμού, αλλά και ένα βήμα παρακάτω, στην αλλοίωση της ιστορικής μνήμης. Υποστήριζε πως «ο Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος, ο πιο καταστροφικός πόλεμος στην ιστορία της ανθρωπότητας, ξεκίνησε ως άμεσο αποτέλεσμα της διαβόητης Συνθήκης μη επιθέσεως της 23ης Αυγούστου 1939 μεταξύ Ναζί και Σοβιετικών, γνωστής επίσης ως σύμφωνο Μολότωφ-Ρίμπεντροπ».

Η α λα κάρτ παρουσίαση των ιστορικών γεγονότων και η ιδεολογική χρήση της ιστορίας, ανοίγει νέες πληγές αντί να κλείνει με ένα δίκαιο και αντικειμενικό τρόπο τις παλαιότερες. Ξέχασαν οι συγγραφείς του συγκεκριμένου ψηφίσματος ότι πρίν από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, υπήρξε Α’ Παγκόσμιος Πόλεμος και ότι η γερμανική επιθετικότητα είχε εκδηλωθεί από τη συμφωνία του Μονάχου (Αγγλία, Γαλλία, Γερμανία) και τον διαμελισμό της τότε Τσεχοσλοβακίας καθώς και την υποχρεωτική προσάρτηση της Αυστρίας. Προφανώς η συνθήκη Μολότωφ-Ρίμπεντροπ έπαιξε ρόλο αλλά δεν μπορούμε να επιρρίπτουμε αποκλειστικά την ευθύνη σε μία καταδικαστέα συμφωνία που υπογράφηκε λιγότερο από 10 μέρες πριν την έναρξη του πολέμου.

Οι ιδεολογικές όμως ρίζες του ναζισμού, του φυλετικού ρατσισμού, του μίσους προς το διαφορετικό και του αντισημιτισμού, με κορύφωση το Ολοκαύτωμα, δεν μπορούν να συγκριθούν με τίποτα. Ο ναζιστής σπρώχνεται από την ιδεολογία του στο έγκλημα.

Oποιαδήποτε συσκότιση της φύσης αυτής της ιδεολογίας, εξισώνοντάς την με άλλες, κάτω από την ομπρέλα του ολοκληρωτισμού, είναι μία νέα, επικίνδυνη τάση.

Η δουλειά του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου είναι να αντιμετωπίσει τα προβλήματα των ευρωπαϊκών λαών και όχι να γράψει την ιστορία τους. Ας αφήσουμε αυτή την εργασία στους ειδικούς, που με ψυχραιμία, θα εκτιμήσουν όλα τα γεγονότα.

Η ευρωπαϊκή μνήμη έχει αξία για το μέλλον της Ευρώπης όταν δεν γίνεται επιλεκτική.

*Νίκος Ανδρουλάκης, Ευρωβουλευτής ΠΑΣΟΚ και Μέλος S&D