Διάστημα και Διαστημικό περιβάλλον: «Ρίζες και δημιουργός της ανθρώπινης ζωής»

Του Μανόλη Κομπολάκη

      Στις 6 Δεκεμβρίου 1999, η Γενική Συνέλευση του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών, ανακήρυξε την Παγκόσμια Εβδομάδα Διαστήματος ως έναν ετήσιο εορτασμό, που διαρκεί το επταήμερο από τις 4 ως τις 10 Οκτωβρίου κάθε χρόνου. Ένας εορτασμός με το μεγαλύτερο ετήσιο σύνολο εκδηλώσεων παγκοσμίως για το Διάστημα. Η επιλογή των ημερών δεν είναι τυχαία. Βασίσθηκε στην αναγνώριση δύο σημαντικών ημερομηνιών στην ιστορία του Διαστήματος. Την εκτόξευση του πρώτου τεχνητού δορυφόρου της γης, του «Σπούτνικ 1», στις 4 Οκτωβρίου 1957, και την υπογραφή της διεθνούς Συνθήκης του Διαστήματος, στις 10 Οκτωβρίου 1967.  

Διάστημα, εννοούμε τον αχανή χώρο που εκτείνεται πέρα των ορίων της γήινης ατμόσφαιρας, και του οποίου η αρχή και οι διαστάσεις, παραμένουν άγνωστες. 

Διαστημικό περιβάλλον είναι, το πλησιέστερο προς τον πλανήτη μας τμήμα του Διαστήματος του οποίου η αρχή καθορίστηκε στα 100 χιλιόμετρα από την επιφάνεια της θάλασσας, για τις διαστημικές μελέτες και έρευνες. Όριο, που επιβεβαιώνεται πειραματικά από τις ασκούμενες από το περιβάλλον δυνάμεις, σε κάθε σώμα που κινείται σ’ αυτό και ο οποίες σχετίζονται με την άντωση* και την οπισθέλκουσα. 

Οι Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής χρησιμοποιούν ως όριο τα 80 χιλιόμετρα.

         Το Διάστημα ως χώρος, αποτελούσε για πολλούς αιώνες μυστήριο για τον άνθρωπο, που ευρισκόμενος σε αδυναμία να δώσει λογικές και ικανοποιητικές  απαντήσεις σε απλά ερωτήματα του, άρχισε να το θεοποιεί. Έτσι εξηγείται γιατί οι ημίθεοι είχαν τις κατοικίες τους στον ουρανό και γιατί κάθε θείο και υπερφυσικό είχε ουράνια προέλευση, που ακόμη και σήμερα αναγνωρίζουν οι θρησκείες και διάφορα θρησκευτικά δόγματα.  

         Η εικόνα του έναστρου ουρανού, προκαλούσε στους πρώτους ανθρώπους φόβο έκσταση τρόμο θαυμασμό αλλά και πρόκληση.  Μια πρόκληση, που στην αρχή περιορίστηκε από τους απλοϊκούς ανθρώπους σε τρελά φανταστικά ταξίδια στ’ άστρα και από τους γέροντες σοφούς αστρολόγους της εποχής, σε μια απλή παρατήρηση και έρευνα που είχε σκοπό να καλύψει βασικές βιοτικές ανάγκες του ανθρώπου.

        Οι πρώτες παρατηρήσεις και έρευνες του διαστημικού χώρου άρχισαν από τους χρόνους της Χαλδαίας με πρωτοπόρους τους αστρολόγους της Βαβυλώνας, τους ιερείς της Αιγυπτιακής Ηλιούπολης και τα έξοχα πνεύματα της αρχαίας Ελλάδας Ησίοδο, Πυθαγόρα, Αρίσταρχο, Πτολεμαίο, για να συνεχιστεί με το ανήσυχο πνεύμα του Γαλιλαίου, του Κοπέρνικου, του Κέπλερ, του Νεύτωνα και πολλών άλλων. 

Από πότε ο άνθρωπος άρχισε για πρώτη φορά να ονειρεύεται ταξίδια στο Διάστημα, δεν είναι δυνατό να καθοριστεί. Χωρίς αμφιβολία και οι πρωτόπλαστοι την πρώτη τους νύκτα εκτός του παραδείσου, αντικρίζοντας το θαύμα του έναστρου ουρανού, θα έκαναν τρελά όνειρα για ταξίδια, άσχετα αν δεν τα είπαν μεταξύ τους ούτε μας άφησαν κανένα στοιχείο για τις σκέψεις τους, από το φόβο διάπραξης ενός δεύτερου αμαρτήματος.

         Η ιστορία μας αναφέρει με ακρίβεια για τους πολέμους, τα γεγονότα και τους μεγάλους άνδρες, που σημάδεψαν τις διάφορες εποχές. Όχι όμως και τα διαπλανητικά όνειρα της ανθρωπότητας. Η εξήγηση της αδυναμίας αυτής θα πρέπει να αναζητηθεί στη θεοποίηση και στο φόβο του χώρου, που σε αρκετές περιπτώσεις ισχύει ακόμη και σήμερα. Για τα διαπλανητικά όνειρα του ανθρώπου θα πρέπει να αρκεστούμε  στην προσφορά της λογοτεχνίας. Το πρώτο μυθιστόρημα αναφέρεται σε ένα ταξίδι στη σελήνη, που γράφτηκε και δημοσιεύτηκε το 160 μ.Χ. από τον Έλληνα σατυρικό συγγραφέα Λουκιανό Σαμοσατέα. Τον Έλληνα συγγραφέα θα ακολουθήσουν πολλοί μεταξύ των οποίων και ο κορυφαίος του είδους, Ιούλιος Βέρν, που θα δημιουργήσουν τη λογοτεχνία της επιστημονικής φαντασίας. Τη λογοτεχνία, που με τη σειρά της θα γεννήσει και θα συντηρήσει το κατάλληλο συναισθηματικό υπόβαθρο, το οποίο θα αξιοποιήσει η επιστήμη και η τεχνολογία, για να οδηγήσει τον άνθρωπο, στην εποποιία της κατάκτησης της σελήνης στο τέλος της δεκαετίας του 60. Την νύκτα εκείνη της 20^ης Ιουλίου 1969, ζήσαμε όλοι μας για πρώτη φορά ένα πανανθρώπινο όνειρο, που η γέννηση του χάνεται στα βάθη των αιώνων. Δίκαια το γεγονός αυτό χαρακτηρίστηκε το μεγαλύτερο στην παγκόσμια Ιστορία μετά τη δημιουργία. Ένα τμήμα του Διαστήματος μεταξύ Γης-Σελήνης δεν ανήκει πια στη φαντασία αλλά στον κυρίαρχο άνθρωπο και στα σχέδια του. Για το παράτολμο αυτό εγχείρημα της ανθρωπότητας, χρειάστηκε η κινητοποίηση ανθρώπινου δυναμικού, πλούτου και γνώσεων, που συσσώρευσαν οι αιώνες μετά τη δημιουργία του πλανήτη μας.

         Οι άνθρωποι πρέπει να πιστεύουμε στο είδος μας και τον πλανήτη που μας γέννησε. Είμαστε αυτοί, που μιλούν για λογαριασμό του. Υποχρέωση μας να επιζήσουμε και να τηρήσουμε μια υπόσχεση για τους εαυτούς μας, τους προγόνους και τους απογόνους μας αλλά και για το Διάστημα που μας δημιούργησε και όπου βρίσκονται οι ρίζες μας. Μια υπόσχεση, να συνεχίσουμε με μεγαλύτερο πάθος τις προσπάθειες και τον αγώνα μας να μη γίνει ποτέ πραγματικότητα στο διαστημικό περιβάλλον το σενάριο του «Πολέμου των άστρων», που επινόησαν αρρωστημένα μυαλά ανόητων θεατρίνων ηγετών της Αμερικής. Να αξιοποιήσουμε τις δυνατότητες της σημερινής ψηφιακής τεχνολογίας και της πλασμονικής που έρχεται, για επίλυση των προβλημάτων, που στερούν στον άνθρωπο την πραγμάτωση των διαστημικών του ταξιδιών. Προβλήματα, που αφορούν στην αποδέσμευση του από τη δύναμη της βαρύτητας και την επιβίωση του στο Διάστημα, σ’ ένα χώρο εχθρικό επικίνδυνο και αφιλόξενο. Στα προβλήματα αυτά δίδει λύση η τεχνολογία με τον πύραυλο και τον δορυφόρο, που στάθηκαν αρωγοί του ανθρώπου στην πραγμάτωση των ονείρων του. Ο πύραυλος για να τον πάρει από το χέρι και να τον απελευθερώσει από το βαρυτικό περιβάλλον της γης και ο δορυφόρος για να τον ξεναγήσει στα απάτητα μονοπάτια του διαστήματος, εξασφαλίζοντας του ταυτόχρονα και την απαραίτητη προστασία.

Ο άνθρωπος και το Διάστημα δεν θα πάψουν ποτέ να προκαλούν ο ένας το άλλο. Είναι στη φύση του ανθρώπου να ερευνά τις ρίζες του. Και το διάστημα είναι οι ρίζες και ο δημιουργός της ζωής του.

*Άντωση, ενός σώματος που κινείται μέσα σε ρευστό περιβάλλον, είναι η συνιστώσα της δύναμης που ασκείται στο σώμα από το ρευστό, σε διεύθυνση κάθετη στην κίνηση του σώματος. Η συνιστώσα δύναμη από το ρευστό στο σώμα, που είναι παράλληλη (και αντίθετη) στην κίνησή του μέσα σε αυτό, ονομάζεται οπισθέλκουσα.

Πηγή: Βικιπαίδεια