Αντωνακάκης: Η Πολιτεία πρέπει άμεσα να δώσει λύσεις στα αυθαίρετα κατηγορίας 5

Η κατηγορία 5 των αυθαιρέτων είναι τα λεγόμενα «βαριά αυθαίρετα», είτε αυτά που δεν έχουν καθόλου άδεια είτε εκείνα στα οποία οι υπερβάσεις πέραν της αδείας σε όρους δόμησης είναι πάνω από το 40% στην κάλυψη ή στη δόμηση ή πάνω από το 20% στο μέγιστο επιτρεπόμενο ύψος.

Η κατηγορία 5 είναι πραγματικότητα την οποία η Πολιτεία πρέπει να διαχειριστεί άμεσα, με ασφάλεια δικαίου με όρους ισότητας αλλά και σεβασμού στο πολεοδομικό κεκτημένο. Και έχει αργήσει.

Η διαδικασία τακτοποίησης των αυθαιρέτων έκλεισε τον Οκτώβριο του 2020 και άφησε την κατηγορία 5 χωρίς ρύθμιση. Λίγο μετά, θεσπίστηκε νέα ρύθμιση που έδωσε τη δυνατότητα ώστε όλα τα ακίνητα των τραπεζών από πλειστηριασμούς να μπορούν να τακτοποιούνται μέχρι το τέλος του 2025, διάταξη που αποτελεί προκλητική διάκριση υπέρ των τραπεζών εις βάρος των πολιτών.

Εξάλλου, δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις που οι πολίτες αλλά και οι μηχανικοί, διαπιστώνουν σε κτίρια με οικοδομική άδεια, αυθαιρεσίες για τις οποίες δεν γνώριζαν το ακριβές ποσοστό τους επί της συνολικής δόμησης και κατατάσσονται πλέον στην κατηγορία 5.

Όπως για παράδειγμα είναι διαμερίσματα αδειοδοτημένα που είχαν υπαχθεί σε παλαιότερους νόμους όπως στον Ν.3843/2010 -που τακτοποιούσε ημιυπαίθριους χώρους εξετάζοντας την υπέρβαση όγκου – δεν μπορούν σήμερα να τακτοποιηθούν με τον Ν.4495/17 γιατί υπερβαίνουν έστω και λίγο το 40% της δόμησης.

Πέραν της αδικίας και τη αβεβαιότητας, η έλλειψη ρύθμισης για τα ακίνητα κατηγορίας 5 έχει δημιουργήσει τεράστιο πρόβλημα κυρίως στην επαρχία των «στάσιμων οικισμών» που οι ιδιοκτήτες των ακινήτων δεν μπορούν να τακτοποιήσουν ούτε μια μικρή τουαλέτα,καθώς και των σταβλικών εγκαταστάσεων που τώρα δεν μπορούν να τις νομιμοποιήσουν με αποτέλεσμα να μένουν εκτός επιδοτήσεων.

Το αποτέλεσμα είναι ότι υπάρχει σήμερα μεγάλος αριθμός ακινήτων που δεν μπορεί να μεταβιβαστεί ή να ενταχθεί στο πρόγραμμα εξοικονομώ.

Επίσης, έχουμε το φαινόμενο σε όμορους δήμους που ό ένας έχει χαρακτηριστεί πληττόμενος από φυσική καταστροφή να τακτοποιούνται αυθαίρετα κατηγορίας 5, ενώ λίγα μέτρα μετά στον άλλο δήμο να μην μπορεί να προχωρήσει ο μηχανικός σε υπαγωγή. Γεγονός που δημιουργεί σύγχυση σε ιδιοκτήτες, μηχανικούς και πολεοδομίες.

Υπάρχουν δημόσια κτήρια, πολλά είναι σχολεία, τα οποία δεν έχουν καθόλου άδεια, κτίρια που θέλουν να μπουν σε πρόγραμμα ενεργειακής αναβάθμισης.

Υπάρχουν, βεβαίως, και ιδιωτικά κτίρια με αντίστοιχα προβλήματα. Η επαναφορά της υπαγωγής αυθαιρέτων της κατηγορίας 5 είναι μείζονος σημασίας, διότι εδώ και τέσσερα χρόνια έχουν παγώσει μεταβιβάσεις χιλιάδων ακινήτων, εκατοντάδες ξενοδοχειακές μονάδες λόγω των αυθαιρεσιών τους δεν μπορούν να ενταχθούν στον αναπτυξιακό νόμο προς χρηματοδότηση και παραμένουν κουφάρια.

Επίσης ιδιοκτήτες μεγάλων αυθαιρέτων που καταγράφηκαν παλιά από την πολεοδομία και αμέλησαν να τα τακτοποιήσουν μέχρι το 2020, τώρα είναι αντιμέτωποι με πρόστιμα πολλών χιλιάδων ευρώ (π.χ. ολόκληρες πολυκατοικίες στο Ηράκλειο).

Όλες αυτές οι αρρύθμιστες υποθέσεις απαιτούν άμεση ρύθμιση και αντιμετώπιση με όρους ισότητας και δικαιοσύνης.

Από την άλλη, η Πολιτεία καλείται να θέσει άμεσα όρια στην αυθαίρετη δόμηση, θέμα που συζητιέται για δεκαετίες.

Μόνο τα τελευταία 13 χρόνια έχουν θεσπιστεί πέντε διαφορετικοί νόμοι που είχαν πρωτίστως εισπρακτικό χαρακτήρα, εμπεδώνοντας στους πολίτες τη βεβαιότητα ότι κάθε αυθαίρετο -πλην ελαχίστων εξαιρέσεων- μπορεί να τακτοποιηθεί πληρώνοντας ένα πρόστιμο ανέγερσης και διατήρησης.

Όσο δεν λύνεται το πρόβλημα, συνεχίζεται η αναπαραγωγή αυθαιρέτων στην Ελλάδα, γιατί τίποτε πιο μόνιμο από το προσωρινό.

Πρέπει άμεσα η Πολιτεία να προχωρήσει σε ρύθμιση για τα ατακτοποίητα αυθαίρετα ώστε να υπάρχει στο εξής ασφάλεια δικαίου και τα χρήματα από τις τακτοποιήσεις να προορίζονται για την κοινωνία και για την τήρηση του περιβαλλοντικού ισοζυγίου.

Σε αυτό το πλαίσιο, το δόγμα «πρώτα οι κατεδαφίσεις και μετά οινομιμοποιήσεις αυθαιρέτων είναι εκτός από άτοπο, εξευτελιστικό και απάνθρωπο για μία κοινωνία που έχει καταφέρει να επιβιώσει από απανωτές κρίσεις και προσπαθεί να συντονιστεί με τις προκλήσεις της νέας εποχής.

Μέχρι να γίνει η ρύθμιση δεν δεχόμαστε καμία κατεδάφιση, γιατί δεν έχει κανένα νόημα να μπει σε ρύθμιση σπίτι που έχει κατεδαφιστεί.

Η συνταγματική πρόβλεψη του δικαιώματος στο περιβάλλον, το 1975,που την έφερε η Νέα Δημοκρατία του Κωνσταντίνου Καραμανλή, αποτελεί ίσως τη σημαντικότερη ελληνική συμβολή στην εξέλιξη του ευρωπαϊκού πολιτισμού κατά τη μεταπολεμική εποχή.

Όταν θεσπίστηκε το άρθρο 24 του Συντάγματος του 1975 οι σχετικές ρυθμίσεις σε άλλα ευρωπαϊκά Συντάγματα ήταν σπάνιες και χαρακτηριστικά ελλειπτικές ή αόριστες.
Μία ένδειξη της εντύπωσης που είχε προκαλέσει τότε η καινοτομία αυτή είναι ότι είχε χαρακτηριστεί ούτε λίγο ούτε πολύ ως “σοσιαλίζουσα”.

Στο πνεύμα αυτό της πρώτης συνταγματικής πρόβλεψης παραμένουμεφρουροί και προστάτες των αρχών της προστασίας του περιβάλλοντος και της ασφάλειας πολεοδομικού δικαίου.

Αρνούμαστε να ειμαστε όμηροι του υπερτροφικού πελατειακού συστήματος που αντιλαμβάνεται το περιβάλλον ως ορυχείο αδάπανων πλην προσοδοφόρων πελατειακών παροχών ή συναλλαγών με αποτέλεσμα να εκτρέφει την εκτεταμένη ανομία της αυθαίρετης δόμησης, υπέρ συγκεκριμένων συμφερόντων.

Αρνούμαστε την υπόθαλψη της ανομίας με τη θέσπιση ρυθμίσεων ασαφών ανεφάρμοστων, ανεδαφικών, ή την αποχή από ρυθμίσεις. Καλούμαστε να γίνουμε υπερασπιστές του γενικού συμφέροντος της κοινωνίας.

Ζητάμε την άμεση ρύθμιση της κατηγορίας των μεγάλων αυθαιρέτων με ισονομία και δικαιοσύνη στο πλαίσιο της ευνομούμενης Κοινωνίας που πρεσβεύουν οι Αρχές και τα ιδανικά μας.