Ανησυχία για τις γερμανικές εκλογές

*Του Νίκου Ανδρουλάκη

Αν και η προεκλογική περίοδος στη Γερμανία φάνταζε σε πολλούς βαρετή και μονότονη, τα αποτελέσματα μας εξέπληξαν όλους δυσάρεστα.

Ένα ακροδεξιό κόμμα, το AfD, μπήκε στη Γερμανική βουλή για πρώτη φορά μετά το Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο και κατέλαβε την τρίτη θέση. Η άνοδος του, σε μια Γερμανία που δεν γνώρισε κρίση, σίγουρα πρέπει να μας προβληματίσει όλους μια και δεν είναι ασύνδετη από την κατάρρευση των μετά-υλικών αξίων. Από την άλλη πλευρά, τα δύο μεγάλα κόμματα, οι Συντηρητικοί και οι Σοσιαλδημοκράτες βγήκαν φανερά αποδυναμωμένα, πετυχαίνοντας και οι δύο από τα χειρότερα ποσοστά στην ιστορία τους. Ταυτόχρονα, η διαφαινόμενη μετακίνηση του κ. Σόιμπλε από το Υπουργείο οικονομικών στην Ομοσπονδιακή Βουλή σηματοδοτεί το τέλος μιας εποχής χωρίς να είναι ξεκάθαρο τι έρχεται στη συνέχεια.

Ο σχηματισμός της επόμενης κυβέρνησης δεν θα είναι εύκολος. Με δεδομένη την άρνηση των Σοσιαλδημοκρατών να συμμετάσχουν σε έναν νέο μεγάλο συνασπισμό, η μόνη πιθανή κυβερνητική σύμπραξη είναι αυτή των Χριστιανοδημοκρατών, Φιλελευθέρων και Πρασίνων. Ακόμα βέβαια είναι πολύ νωρίς για να κάνουμε ασφαλείς προβλέψεις. Άλλωστε και το 2013, η πρώτη επιλογή των Σοσιαλιστών ήταν η μη συμμετοχή τους σε έναν μεγάλο συνασπισμό. 

Όμως αυτή τη φορά τα περιθώρια ελιγμών για τον Μάρτιν Σουλτς είναι περιορισμένα. Το ποσοστό που έλαβε στις εκλογές της Κυριακής είναι το χειρότερο για τους σοσιαλδημοκράτες από το 1933. Η παρουσία επίσης των ακροδεξιών στην τρίτη θέση, και τα προνόμια που συνοδεύουν το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης αποτελούν ένα επιπλέον κίνητρο για την παραμονή των Σοσιαλιστών στην Αντιπολίτευση. 

Σε κάθε περίπτωση και ο λεγόμενος συνασπισμός «Τζαμάικα», λόγω των χρωμάτων των κομμάτων που τον απαρτίζουν, θα είναι δύσκολος. Τα κόμματα αυτά έχουν τελείως διαφορετικές πολιτικές θέσεις για την οικονομία, την Ευρωπαϊκή ολοκλήρωση, το προσφυγικό και την ελληνική κρίση.

Για την Ελλάδα αλλά και για την Ευρώπη το αποτέλεσμα δεν είναι καθόλου θετικό. Μία πιθανή συμμετοχή των Φιλελευθέρων στη κυβέρνηση, ιδιαίτερα αν διεκδικήσουν το πόστο του Υπουργού Οικονομικών, θα έχει πολλαπλές αρνητικές συνέπειες. 

Ο συσχετισμός δυνάμεων στο γερμανικό κοινοβούλιο δεν θα θυμίζει σε τίποτε τον προηγούμενο μια και η αντικατάσταση των Σοσιαλδημοκρατών από τους Φιλελευθέρους θα σημάνει με βεβαιότητα την υιοθέτηση μιας περισσότερο άκαμπτης γραμμής προς τη χώρα μας. Το περασμένο καλοκαίρι, ο ηγέτης των Φιλελευθέρων είχε υποστηρίξει την έξοδο της χώρας μας από την Ευρωζώνη, σε περίπτωση που το χρέος μας δεν είναι βιώσιμο. 

Ταυτόχρονα, οι φιλελεύθεροι είναι παραδοσιακά λιγότερο ανεκτικοί στο προσφυγικό ζήτημα που έχει άμεσες επιπτώσεις και στη χώρα μας. Συγχρόνως, στη συζήτηση που έχει ξεκινήσει για το μέλλον της Ευρώπης και της Ευρωζώνης, οι Φιλελεύθεροι, δηλώνουν κάθετα αντίθετοι στη δημιουργία ενός κοινού προϋπολογισμού ή την αύξηση της αλληλεγγύης μεταξύ των κρατών μελών. 

Κατά τη διάρκεια του μετεκλογικού ντιμπέιτ μεταξύ των πολιτικών αρχηγών, ο Πρόεδρος των φιλελευθέρων δήλωσε ότι θα αποδεχόταν τη δημιουργία της θέσης ενός Υπουργού Οικονομικών για την Ευρωζώνη μόνο για την καλύτερη επιτήρηση των κανόνων του Συμφώνου Σταθερότητας ενώ εμφανίστηκε κάθετα αντίθετος στη πρόταση για τη δημιουργία ενός προϋπολογισμού για τις χώρες του Ευρώ, θέτοντας το μάλιστα ως κόκκινη γραμμή για τη συμμετοχή του ή μη σε οποιαδήποτε κυβερνητικό συνασπισμό.

Όπως είναι κατανοητό, το αποτέλεσμα των Γερμανικών εκλογών περιπλέκει ακόμα περισσότερο τις διαπραγματεύσεις και τις διεργασίες που είναι σε εξέλιξη αυτή τη στιγμή για το μέλλον της Ευρώπης. Την προηγούμενη εβδομάδα, λίγες μέρες πριν τις Γερμανικές εκλογές, ο Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, κ. Τουσκ, με επιστολή του προς τους ηγέτες των Ευρωπαϊκών χωρών, τους ενημέρωσε για την πρόθεσή του να συγκαλέσει το Δεκέμβριο Συμβούλιο κορυφής της Ευρωζώνης. Το Συμβούλιο αυτό στόχο θα έχει την επεξεργασία των αλλαγών στη δομή της Ευρωζώνης ώστε οι τελικές αποφάσεις να παρθούν τον επόμενο Ιούνιο. 

Το χρονοδιάγραμμα αυτό έρχεται στη συνέχεια της ομιλίας του Προέδρου της Επιτροπής κ. Γιούνκερ, ο οποίος αναφέρθηκε στην μετεξέλιξη του ESM και τη δημιουργία ενός Υπουργού Οικονομικών της Ευρωζώνης με ενισχυμένες εξουσίες που θα λογοδοτεί στο Ευρωπαϊκά Κοινοβούλιο. Παράλληλα, την Τρίτη, ο Γάλλος Πρόεδρος, παρουσίασε πιο λεπτομερώς τις δικές του ιδέες για το μέλλον της Ευρωζώνης, εξειδικεύοντας τις ιδέες που παρουσίασε στην ομιλία του στην Αθήνα.

Το αποτέλεσμα των γερμανικών εκλογών διαταράσσει αυτό τον προγραμματισμό. Ο φόβος της ακυβερνησίας τους επόμενους μήνες, η είσοδος των ακροδεξιών στη Γερμανική βουλή με ένα θεαματικό ποσοστό και η πιθανή συμμετοχή των Φιλελευθέρων θα θέσει εν αμφιβόλω πολλές από τις προτεινόμενες μεταρρυθμίσεις που στόχο έχουν περαιτέρω πολιτική ενοποίηση, στερώντας από την Ευρώπη την αναγκαία ώθηση.