Ακολουθώντας τον εύκολο δρόμο της πολιτικής ελαφρότητας

του Γιώργου Πανταγιά*

Μέτρο της πολιτικής αξίας είναι το βάθος. Έτσι κρίνουμε και αξιολογούμε ιδέες και πρόσωπα. Μπορούμε να διαπιστώσουμε τη δύναμη και την εμβέλειά τους, το διαμέτρημα και τη χρησιμότητά τους. Η ιδιοσυστασία των πρωταγωνιστών, αλλά και όλων των συμμετεχόντων στην εγχώρια δημόσια σκηνή, συνδέεται ευθέως με την ύπαρξη ή την απουσία του.

Το βάθος αποτελεί τον καταλληλότερο δείκτη για να αντιληφθούμε την επάρκεια, την υποδομή και τον εξοπλισμό του καθενός. Άλλωστε, με τα συγκεκριμένα όπλα αποκτούν ισχύ και ειδικό βάρος, στιβαρότητα και αποτελεσματικότητα, αξιοπιστία και φερεγγυότητα.

Σε διαφορετική περίπτωση κυριαρχούν η ελαφρότητα, η ρηχότητα, η επιπολαιότητα - για να μην πω η ανοησία. Τα κρούσματα, πάμπολλα. Μάλιστα, είναι διαπαραταξιακά και διακομματικά. Το παρατηρούμε καθημερινά παρακολουθώντας την πολιτική επικαιρότητα.  Στην εποχή δε του Διαδικτύου και των social media αυξάνονται με γεωμετρική πρόοδο.

Η σοβαρότητα, η περίσκεψη και η επίγνωση διαρκώς υποχωρούν. Το χειρότερο δε είναι ότι οι σκεπτόμενοι και οι επαΐοντες δεν βρίσκονται στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος μας. Αντί να επενδύουμε στην αξία τους, επιτρέπουμε στον κάθε ελαφρόμυαλο να έχει λόγο και να διεκδικεί ρόλο. Οι εμπειρίες της πανδημίας είναι αποκαλυπτικές. Με ευκολία προβάλλεται και αναπαράγεται στη δημόσια συζήτηση η σαχλαμάρα του κάθε ανεγκέφαλου.

Το ίδιο συμβαίνει και στον πολιτικό ανταγωνισμό. Κυβερνητικά στελέχη, καθοδηγούμενα από το άγχος της δημοσιότητας, επιδίδονται σε ανούσιες δηλώσεις. Ευρισκόμενα σε ντελίριο, επιχειρούν να εκμεταλλευτούν προς όφελός τους την υγειονομική κρίση. Μιλούν διαρκώς χωρίς να λένε κάτι συγκεκριμένο. Το μόνο που επιβεβαιώνουν είναι η ρηχότητα των σκέψεων και των απόψεών τους. Αντίστοιχη είναι και η συμπεριφορά των αντιπολιτευόμενων. Χαρακτηριστικό παράδειγμα, η υπερχειλίζουσα επιπολαιότητα συριζαίας βουλεύτριας με τα ακατάληπτα ιδεολογήματα που εκστόμισε για την ασυμβατότητα μεταξύ κανονικότητας και Αριστεράς.

Παράλληλα, στο κομματικό επίπεδο η αντιπαράθεση, αντί να εστιάζει στα ουσιώδη ζητήματα και να αναδεικνύει τις όποιες διαφορές, εξαντλείται σε κούφια λόγια και στρατηγήματα. Η ελαφρότητα, οποιαδήποτε σήμανση κι αν έχει -γαλάζια, κόκκινη, πράσινη- παραμένει ίδια. Η ευκολία με την οποία υιοθετούν ή απορρίπτουν τις μεταρρυθμίσεις ΝΔ, ΣΥΡΙΖΑ, ΚΙΝΑΛ το αποδεικνύει. Οι μεν, χωρίς να τις πολυπιστεύουν και να τις υπηρετούν, διεκδικούν πολιτική αξία, περιοριζόμενοι σε φραστικά φληναφήματα. Οι δε τις ενοχοποιούν, εκτοξεύοντας δίχως περίσκεψη ανυπόστατες κατηγορίες περί νεοφιλελευθερισμού.

Η απουσία θεμελιωμένων πολιτικών θέσεων για τα ζωτικά προβλήματα της χώρας και της κοινωνίας είναι κραυγαλέα. Οι μάχες που δίνονται στερούνται περιεχομένου. Είναι περισσότερο φραστικές. Κατ’ εξοχήν επιφανειακές και αβαθείς. Και κυρίως ατεκμηρίωτες.

Η συγκεκριμένη συμπεριφορά εξυπηρετεί τους συμμετέχοντες στο παίγνιο. Κι αυτό γιατί βρίσκεται σε αρμονία με το πραγματικό τους είναι. Δεν αποφεύγουν τυχαία την εμβάθυνση των απόψεων που υποτίθεται ότι πρεσβεύουν. Ουσιαστικά, έχουν επίγνωση της υστέρησης και της ανεπάρκειάς τους. Προσπαθούν δε να τις καλύψουν, ακολουθώντας τον εύκολο δρόμο της ελαφρότητας. Η επιλογή τους είναι εσκεμμένη. Ικανοποιεί προσωπικές φιλοδοξίες και ματαιοδοξίες. Και το σημαντικότερο, είναι συμβατή με τη μετριότητα.

* Συμβούλου Στρατηγικής και Επικοινωνίας

Προέδρου και Διευθύνοντος Συμβούλου της POLITY A.E