Πόσο επηρεάζουν οι μεταλλάξεις κορωνοϊού τα εμβόλια

Στον λαβύρινθο της υγειονομικής κρίσης έχει προστεθεί ακόμη ένα εμπόδιο. Οι μεταλλάξεις κορωνοϊού ανοίγουν νεο κεφάλαιο στην πανδημία παρατείνοντας τα μέτρα περιορισμού σε όλο τον κόσμο. Εξαιτίας της ανησυχητικής εξέλιξης, η επιστημονική κοινότητα ερευνά διεξοδικά τον τρόπο με τον οποίο δρουν τα μεταλλαγμένα στελέχη, ενώ θρίλερ επικρατεί γύρω από την επιρροή τους στα εμβόλια.

Οι δηλώσεις του Βρετανού πρωθυπουργού, κατά τη συνέντευξη Τύπου, ότι η μετάλλαξη του Λονδίνου ίσως είναι 30% πιο θανατηφόρα, όχι μόνο πιο μεταδοτική, αύξησαν το επίπεδο συναγερμού.

Την ίδια στιγμή, οι εκτιμήσεις του Βρετανού υπουργού Υγείας, σε συνδυασμό με έρευνα του υπουργείου Υγείας της Νότιας Αφρικής, ότι η παραλλαγή της Νότιας Αφρικής ενδέχεται να καταστήσει το εμβόλιο ανεπαρκές απέναντι στον ιό, δημιουργούν ζωηρό προβληματισμό.

Μοιραία ανακύπτουν τα εξής ερωτήματα: Πρέπει να επανασχεδιαστούν τα εμβόλια; Πόσο εφικτός είναι ο επανασχεδιασμός; Απαιτείται εκ νέου εμβολιασμός σε όσους έχουν λάβει ήδη δόσεις;

Τα ερωτήματα που ανακύπτουν κυριαρχούν στο προσκήνιο, σε μια περίοδο που η αμερικανική φαρμακευτική Pfizer έχει διαμηνύσει ότι το εμβόλιό της είναι αποτελεσματικό για 16 μεταλλάξεις, ενώ ο κορυφαίος λοιμωξιολόγος των ΗΠΑ, Άντονι Φάουτσι, εξηγεί ότι μέχρι στιγμής τα εμβόλια αποδίδουν ενάντια στη βρετανική μετάλλαξη.

Οι μεταλλάξεις Νότιας Αφρικής και Βραζιλίας εξακολουθούν, πάντως, να γεννούν ποικίλης φύσεως ερωτήματα.

Θα πρέπει να σημειωθεί ότι στο  θέμα των μεταλλάξεων του κορωνοϊού αναφέρθηκε ο Γιώργος Σουρβίνος, καθηγητής κλινικής ιολογίας στο Πανεπιστήμιο Κρήτης και μέλος του Δ.Σ. του ΕΟΔΥ, τονίζοντας ότι οι μεταλλάξεις δεν είναι πρωτόγνωρες, αλλά ένα δυναμικό φαινόμενο από τη μελέτη του οποίου προκύπτουν συνεχώς νέα στοιχεία.

Πόσο εύκολο είναι να επανασχεδιαστούν τα εμβόλια

Εξαρτάται από το εμβόλιο. Τόσο της AstraZeneca όσο και της Pfizer περιέχουν γενετικές οδηγίες για την πρωτεΐνική ακίδα που καλύπτει την επιφάνεια του ιού. Όταν το ανοσοποιητικό σύστημα συναντά την ακίδα, αναπτύσσει στρατό αντισωμάτων και Τ κυττάρων που στη συνέχεια προετοιμάζονται να επιτεθούν στον ιό. Η ανανέωση του εμβολίου δεν είναι δύσκολη: οι επιστήμονες απλά αντικαθιστούν τον γενετικό κώδικα για την παλιά πρωτεΐνική ακίδα  με τον κωδικό για την πρωτείνική ακίδα τη νέας παραλλαγής.

Πόσο καιρό απαιτεί ο επανασχεδιασμός

Το εμβόλιο μπορεί να επανασχεδιαστεί σε υπολογιστή εντός ημερών. Αυτό που χρειάζεται περισσότερο χρόνο είναι η κατασκευή, η δοκιμή και, στη συνέχεια, η παραγωγή μεγάλης κλίμακας. Μικρές παρτίδες επανασχεδιαζόμενου εμβολίου θα μπορούσαν να είναι έτοιμες, για δοκιμή, εντός ενός ή δύο μηνών από την απόφαση για ανανέωση του σκευάσματος.

Οι δόσεις του νέου εμβολίου θα χορηγηθούν στη συνέχεια στο εργαστήριο για να διαπιστωθεί η ανοσοαπόκριση και να επιβεβαιωθεί ο βαθμός ασφάλειας. Οι ρυθμιστικές αρχές αποφασίζουν ποιες δοκιμές θα χρειαστούν για την διασφάλιση της αποτελεσματικότητας. Είναι μάλλον απίθανο να απαιτήσουν οι αρχές τα εμβόλια να περάσουν από έναν εντελώς νέο γύρο κλινικών δοκιμών.

Όπως συνέβη και την πρώτη φορά, οι ρυθμιστικές αρχές εξετάζουν τα δεδομένα ασφάλειας και αποτελεσματικότητας, ώστε οι δόσεις να μπορούν να διανεμηθούν, μόλις το εμβόλιο λάβει έγκριση.

Θα χρειαστεί εκ νέου εμβολιασμός;

Το πρόγραμμα εμβολιασμού κορωνοϊού ενδεχομένως να ακολουθήσει την πορεία αυτού της γρίπης, που χορηγείται σε ετήσια βάση, καθώς το εμβόλιο κατά του ιού της γρίπης ανανεώνεται κάθε χρόνο ανάλογα με τις ανάγκες που προκύπτουν.

Δεν υπάρχουν σαφείς ενδείξεις ότι τα υφιστάμενα εμβόλια δεν θα λειτουργήσουν ενάντια στις νέες παραλλαγές του ιού, ωστόσο στέλεχος γνωστό ως 501Y.V2, το οποίο εντοπίστηκε για πρώτη φορά στη Νότια Αφρική, προκαλεί ανησυχία επειδή είναι μερικώς ανθεκτικό στα αντισώματα ανθρώπων που είχαν μολυνθεί από κορωνοϊό.

Φωτογραφία: Pixabay