Ετών 68, με ιστορικό καρδιοπάθειας και υπέρτασης. Η Τζούντι Στόουκς είναι μία από τους χιλιάδες εθελοντές που συμμετείχαν στη φάση 3 των κλινικών δοκιμών εμβολίου κατά του νέου κορωνοϊού της εταιρείας Moderna. Τον Αύγουστο, της χορήγησαν με μια μικρή ένεση στο μπράτσο την πρώτη δόση των 100 μικρογραμμαρίων. Δεν γνωρίζει εάν επρόκειτο για το εμβόλιο mRNA-1273 ή για διάλυμα αλατόνερου. Οι μισοί εθελοντές έλαβαν την πειραματική ουσία και οι υπόλοιποι ένα εικονικό φάρμακο. Ο ρόλος όλων ήταν κρίσιμος. Σε αυτό το στάδιο δοκιμαζόταν πλέον ο βαθμός αποτελεσματικότητας. Πόσοι και ποιοι εξ αυτών, παρά τον εμβολιασμό, θα αρρώσταιναν τους επόμενους μήνες από COVID-19;
Τον Απρίλιο, ο 29χρονος γιος της Στόουκς συμμετείχε στη φάση 1 της ίδιας μελέτης. Ο Ιαν Χέιντον ήταν ένας από τους πρώτους 45 εθελοντές οι οποίοι έλαβαν το εμβόλιο της Moderna στο Σιάτλ. Και η δική τους αποστολή ήταν σημαντική, καθώς τότε κρινόταν το πόσο ασφαλές είναι. Θα παρέμεναν υγιείς ή θα εμφάνιζαν κάποια ανεπιθύμητη παρενέργεια;
«Η μητέρα μου αποφάσισε από μόνη της να πάρει μέρος ως εθελόντρια. Εμπνεύστηκε από τη δική μου συμμετοχή και σκέφτηκε ότι θα μπορούσε να κάνει κάτι παραγωγικό και χρήσιμο σε μια εποχή που τόσο πολλοί άνθρωποι είναι τρομαγμένοι και απομονωμένοι. Είμαι πολύ περήφανος για εκείνη», λέει στην «Κ» μέσω Skype ο Χέιντον. Η παγκόσμια κούρσα για το εμβόλιο κατά της πανδημίας έχει εξελιχθεί για τον ίδιο σε οικογενειακή υπόθεση.
Στις 16 Νοεμβρίου, η εταιρεία βιοτεχνολογίας Moderna ανακοίνωσε ότι σύμφωνα με πρωταρχικά αποτελέσματα της φάσης 3 το εμβόλιό της για τον κορωνοϊό έχει 94,5% αποτελεσματικότητα. Η ευχάριστη είδηση εξέπληξε τον Χέιντον. Στις πιο αισιόδοξες προβλέψεις του ήλπιζε αυτό το ποσοστό να αγγίξει το 70%. «Δεν είχα τόσο μεγάλες προσδοκίες στην αρχή. Τα νέα είναι φανταστικά και πολύ ενθαρρυντικά. Δίνουν ελπίδα στον κόσμο», σημειώνει. «Είχε προηγηθεί η ανακοίνωση της εταιρείας Pfizer για το δικό της εμβόλιο και επειδή χρησιμοποιούν παρόμοια τεχνολογία αναπτερώθηκαν οι ελπίδες μου. Περίμενα τελικά να ακούσω κάτι καλό».
Ο Χέιντον είχε μιλήσει και στο παρελθόν στην «Καθημερινή» για τη συμμετοχή του στην κλινική δοκιμή. Εξήγησε πώς μετά τον εμβολιασμό του έπρεπε να μετράει τη θερμοκρασία του σχολαστικά και να σημειώνει σε ημερολόγιο εάν είχε πονοκέφαλο, ρίγη ή αίσθημα κόπωσης.
Περιέγραψε πώς λόγω της δημοσιότητας που απέκτησε στις ΗΠΑ ως εθελοντής βρέθηκε στο στόχαστρο συνωμοσιολόγων. Ορισμένοι εξ αυτών αμφισβητούσαν ακόμη και ότι είναι άνθρωπος, είχαν πεισθεί ότι είναι bot, ένας ψεύτικος λογαριασμός στο Twitter. Ο Χέιντον σπούδασε Βιοχημεία και Μοριακή Βιολογία και εργάζεται στο τμήμα επικοινωνίας στο Ινστιτούτο Σχεδιασμού Πρωτεϊνών του Πανεπιστημίου Ουάσιγκτον. Η μητέρα του για 22 χρόνια δούλεψε ως διοικητικό προσωπικό νοσοκομείου στην Καλιφόρνια.
Πώς λειτουργεί
«Είχα συζητήσει με τη μητέρα μου για την κλινική δοκιμή προτού λάβω την πρώτη δόση. Ωσπου το καλοκαίρι έμαθε ότι στην πόλη της, το Σακραμέντο, αναζητούσαν εθελοντές για την τρίτη φάση της μελέτης», λέει ο Χέιντον. «Δεν ξέρουμε ακόμη και σήμερα εάν έλαβε το εμβόλιο ή κάποιο placebo. Οι πιθανότητες είναι 50-50. Αλλά νιώθει μια χαρά, χωρίς προβλήματα. Συνεχίζει να προσέχει και να λαμβάνει τα μέτρα της κατά της πανδημίας φορώντας μάσκα και αποφεύγοντας τον συνωστισμό, όπως κάνω και εγώ».
Κανένας από τους εθελοντές δεν εκτίθεται από τη μελέτη στον ιό. Το πειραματικό εμβόλιο της Moderna με την ονομασία mRNA-1273 εισάγει στον ανθρώπινο οργανισμό με ένα λιπίδιο τον γενετικό κώδικα του ιού, καθοδηγώντας τα κύτταρα να παράγουν την πρωτεΐνη-ακίδα του κορωνοϊού.
Σκοπός είναι το ανοσοποιητικό σύστημα να αντιδράσει στην πρωτεΐνη και να αναπτύξει αντισώματα. Η μελέτη είναι μία από τις πρώτες παγκοσμίως με τη συμμετοχή εθελοντών και πραγματοποιείται από το Εθνικό Ινστιτούτο Αλλεργιών και Λοιμωδών Νόσων των ΗΠΑ.
Η αποτελεσματικότητα
Στη φάση 3, η δοκιμή περιελάμβανε 30.000 άτομα στις ΗΠΑ. Σύμφωνα με την ανακοίνωση της εταιρείας, η ανάλυση στους πρώτους 95 συμμετέχοντες που νόσησαν με COVID-19 έδειξε ότι οι 90 είχαν λάβει placebo, ενώ στους πέντε είχε χορηγηθεί το εμβόλιο κατά του νέου κορωνοϊού. Βάσει αυτών των στοιχείων προκύπτει ο μεγάλος βαθμός αποτελεσματικότητας του συγκεκριμένου εμβολίου.
Η Στόουκς ήταν μία από τους 7.000 εθελοντές άνω των 65 ετών που έλαβαν μέρος στη φάση 3. Αρχικά θεωρούσε ότι δεν επρόκειτο να τη συμπεριλάβουν στη μελέτη, νόμιζε ότι μόνο νέοι και χωρίς συννοσηρότητα θα γίνονταν δεκτοί. Τελικά, όπως ανακοίνωσε η Moderna, το 42% των συμμετεχόντων της τρίτης φάσης είναι άτομα που ανήκουν σε ευπαθείς ομάδες (διαβητικοί, παχύσαρκοι ή καρδιοπαθείς) και αντιμετωπίζουν αυξημένο κίνδυνο βαριάς νόσησης από την COVID-19.
Ο Χέιντον διευκρινίζει ότι οι εθελοντές σε κάθε στάδιο της μελέτης δεν έπρεπε να επιδείξουν ριψοκίνδυνη συμπεριφορά, ούτε να επιδιώξουν να κολλήσουν τον ιό. Είχαν δοθεί σε όλους οδηγίες να τηρούν τα μέτρα κατά της πανδημίας. Η διασπορά του ιού, ωστόσο, στην κοινότητα ήταν τόσο μεγάλη στις ΗΠΑ που ήταν θέμα χρόνου, σχεδόν αναπόφευκτο, κάποιος να εκτεθεί στον νέο κορωνοϊό.
Μετά την ανακοίνωση των πρώτων στοιχείων για την αποτελεσματικότητα του εμβολίου, ο διευθύνων σύμβουλος της Moderna, Στεφάν Μπανσέλ, εκθείασε τον ρόλο των εθελοντών. «Θέλω να ευχαριστήσω τους χιλιάδες συμμετέχοντες στις τρεις φάσεις των μελετών, καθώς και το προσωπικό στις κλινικές μας. Ολοι τους βρέθηκαν στην πρώτη γραμμή της μάχης ενάντια στον ιό. Αποτελούν όλοι τους πηγή έμπνευσης για εμάς», τόνισε.
