Σε μεγάλη πλειοψηφία των περιπτώσεων, η καχεξία συνδέεται με το τελικό στάδιο των χρόνιων ασθενειών, όπως ο καρκίνος, η καρδιακή ανεπάρκεια και το AIDS. Στο 20% αυτών των ασθενών τελικού σταδίου, η καχεξία είναι η αιτία θανάτου. Μεταξύ των ασθενών με παγκρεατικούς, πνευμονικούς και γαστρεντερικούς όγκους παρατηρείται καχεξία στο 60% -80% των περιπτώσεων.
Σύμφωνα με τους ειδικούς, η καχεξία είναι μια κατάσταση που χαρακτηρίζεται από ταχεία απώλεια βάρους και μυϊκή ατροφία, μη αναστρέψιμη σε πάσχοντες από καρκίνο και, η ανάπτυξη της συνήθως δείχνει ότι ο θάνατος πλησιάζει. Η υπερβολική εξασθένιση του ασθενούς σχεδόν πάντα υποχρεώνει τους γιατρούς να μειώσουν τη φαρμακευτική αγωγή ή ακόμα και να αναστείλουν την ακτινοθεραπεία ή τη χημειοθεραπεία.
Με δεδομένα όλα αυτά οι επιστήμονες του Ομοσπονδιακού Πανεπιστημίου του Minas Gerais και του Πανεπιστημίου Maringá στη Βραζιλία καθώς και των Πανεπιστημίων της Μασαχουσέτης και της Βοστώνης στις ΗΠΑ διεξήγαν έρευνα για το πώς αναπτύσεται η καχεξία και να διερευνήσουν στο πως τα φάρμακα μπορούν να επιβραδύνουν αυτή τη διαδικασία. Όπως εξηγεί ο καθηγητής, η προτεραιότητα του ογκολόγου δεν είναι να θεραπεύσει την καχεξία αλλά να επιτεθεί στον όγκο. Ωστόσο, γνωρίζοντας τα αίτια αυτού του σοβαρού μεταβολικού συνδρόμου μπορεί να βοηθήσει στο να ανακαλυφθούν νέα φάρμακα που θα μετριάζουν τις επιπτώσεις του συνδρόμου και την τάση του να αποτρέπει τη συνέχιση της ογκολογικής θεραπείας.
Κατά τη διάρκεια της μελέτης αυτής ανακάλυψαν ότι ένα κοινό φάρμακο που συνταγογραφείται ευρέως για τον έλεγχο της χοληστερόλης μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τη θεραπεία της καχεξίας.
Η μελέτη διεξήχθη συνεργατικά από τους Η χρηματοδότηση έγινε από το Εθνικό Συμβούλιο Επιστημονικής και Τεχνολογικής Ανάπτυξης της Βραζιλίας (CNPq, υπηρεσία του Υπουργείου Επιστημών, Τεχνολογίας, Καινοτομίας και Επικοινωνιών), το Ινστιτούτο Serrapilheira, καθώς και το FAPESP στο São Paulo και δημοσιεύθηκε στο ηλεκτρονικό επιστημονικό περιοδικό «Springer Nature».
Όπως εξηγεί ο καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Mogi das Cruzes και ο κύριος ερευνητής της μελέτης, Miguel Luiz Batista Junior, για τις ανάγκες της μελέτης χρησιμοποίησαν γενετικούς τροποποιημένους με υποδοχέα TLR4 και χωρίς υποδοχέα TLR4 ποντικούς στους οποίους προκάλεσαν καρκίνο του πνεύμονα.
Το TLR4 (υποδοχέας τύπου 4) είναι μια πρωτεΐνη που διαδραματίζει βασικό ρόλο στην αναγνώριση παθογόνων, την έμφυτη ενεργοποίηση ανοσίας και τις φλεγμονώδεις αποκρίσεις. Επειδή η παχυσαρκία, παρόμοια με την καχεξία, συσχετίζεται με συστηματική φλεγμονή, οι ερευνητές υποψιάστηκαν ότι η TLR4 μπορεί να συνδέεται με την αναδιαμόρφωση του λιπώδους ιστού. Γι αυτό συσχέτισαν τη δράση του TLR4 με την καχεξία.
Έπειτα από 28 μέρες από τον εμβολισμό των ποντικών με καρκινικά κύτταρα, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι τα άγριου τύπου ποντίκια με TLR4 είχαν χάσει το 12% του σωματικού τους βάρους, που είναι ένα κλασικό σημάδι καχεξίας.
Ωστόσο, παρατήρησαν ότι η καχεξία ήταν λιγότερο σοβαρή στους ποντικούς χωρίς TLR οι οποίοι έχασαν λιγότερο βάρος και μυϊκή μάζα και έζησαν περισσότερο, παρόλο που η ανάπτυξη όγκων ήταν η ίδια με την ομάδα ελέγχου. Επίσης, είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι δεν εντοπίστηκε καμία μετάσταση του καρκίνου των πνευμόνων μεταξύ των γενετικά τροποποιημένων ποντικών.
Ο ρόλος της ατορβαστατίνης
Η ατορβαστατίνη, είναι ένα φθηνό φάρμακο που χρησιμοποιείται ευρέως για τον έλεγχο της χοληστερόλης και σύμφωνα με έρευνα που διεξήχθη τα τελευταία χρόνια έχει δείξει ότι αντιφλεγμονώδη δράση, συμπεριλαμβανομένης της ρύθμισης της έκφρασης του γονιδίου TLR4.
Οι ερευνητές χρησιμοποίησαν για το λόγο αυτό την ατορβαστατίνη με στόχο να δουν κατά πόσο επηρεάζει την ανάπτυξη της καχεξίας. Προκάλεσαν καρκίνο του πνεύμονα σε δύο ομάδες ποντικών άγριου τύπου και στην ομάδα που δεν υποβλήθηκε σε θεραπεία με ατορβαστατίνη, αναπτύχθηκαν όγκοι και παρατηρήθηκαν συμπτώματα καχεξίας. Σύμφωνα με τους ερευνητές, η θεραπεία με ατορβαστατίνη αποδείχθηκε αποτελεσματική στην επέκταση της επιβίωσης, στην εξασθένηση της αναδιάταξης του λιπώδους ιστού και στη μείωση της ανάπτυξης του όγκου [κατά 49,7%] σε σύγκριση με την ομάδα ελέγχου που δεν είχε υποβληθεί σε θεραπεία με το φάρμακο.
Τα ευρήματα σύμφωνα με τον καθηγητή Batista είναι πολύ ελπιδοφόρα και αναμένεται να ενθαρρύνουν τους ερευνητές έτσι ώστε να δοκιμάσουν την κλινική χρήση της ατορβαστατίνης σε ασθενείς με καρκίνο.
