Ζοζεφίν Μπέικερ: Η πρώτη μαύρη γυναίκα που θα ταφεί στο Πάνθεον

Στο Πάνθεον, το μη θρησκευτικό μαυσωλείο του Παρισιού που περιέχει τα λείψανα διακεκριμένων Γάλλων πολιτών θα ταφεί η πρώτη μαύρη, η Ζοζεφίν Μπέικερ, μια γυναίκα θρύλος που έγραψε ιστορία στην καλλιτεχνική σκηνή της Γαλλίας, αλλά και ως ακτιβίστρια υπέρ των αστικών δικαιωμάτων και δραστήριο μέλος της γαλλικής αντίστασης.

Ο διοκιμιογράφος Laurent Kupferman ξεκίνησε μια εκστρατεία για τη μεταφορά των λειψάνων της και συγκέντρωσε περισσότερες από 40.000 υπογραφές τα τελευταία δυο χρόνια. «Πώς θα μπορούσε μια γυναίκα που προερχόταν από μια χώρα με φυλετικές διακρίσεις και από πολύ φτωχό υπόβαθρο να αλλάξει το πεπρωμένο της και να γίνει παγκόσμια σταρ;» είπε ο Kupferman. «Αυτό ήταν δυνατό στη Γαλλία σε μια εποχή που δεν ήταν στις Ηνωμένες Πολιτείες».

Ο πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν  ανακοίνωσε μέσω των εκπροσώπων του ότι η Μπέικερ θα ταφεί στο Πάνθεον, τον ιστορικό τάφο των ηρώων της Γαλλίας ενώ θα είναι η πρώτη μαύρη γυναίκα και μία από τις ελάχιστες ξένες προσωπικότητες που έχουν ενταφιαστεί εκεί. Η εφημερίδα Le Parisien γράφει ότι η τελετή θα γίνει στις 30 Νοεμβρίου. Η Μπέικερ  έγινε Γαλλίδα υπήκοος το 1937 και πέθανε στο Παρίσι το 1975.

Είναι η έκτη γυναίκα που θα ταφεί τιμητικά στο Πάνθεον μετά την επιστήμονα Μαρί Κιουρί, τις μαχήτριες της Αντίστασης Ζενεβιέβ ντε Γκολ-Αντνιόζ και Ζερμέν Τιγιόν και τη Σοφί Μπερτελό, η οποία θάφτηκε μαζί με τον σύζυγό της, τον χημικό Μαρσελέν Μπερτελό, ενώ το 2018 τάφηκε εκεί και η πολιτικός και επιζήσασα του Ολοκαυτώματος Σιμόν Βέιλ.

Η Ζοζεφίν Μπέικερ, γεννήθηκε το  1906 στο Σεντ Λούις. Ξεκίνησε την καριέρα της ως χορεύτρια στη Νέα Υόρκη στις αρχές της δεκαετίας του 1920 προτού μεταβεί στη Γαλλία, όπου γρήγορα έγινε γνωστή. Μετακόμισε στο εξωτερικό λόγω διακρίσεων που είχε υποστεί στις Ηνωμένες Πολιτείες. «Απλώς δεν άντεχα την Αμερική και ήμουν από τους πρώτους έγχρωμους Αμερικανούς που μετακόμισαν στο Παρίσι», είπε στην εφημερίδα Guardian το 1974. Η Μπέικερ ήταν η πρώτη αφροαμερικανίδα που πρωταγωνίστησε στην βουβή ταινία Siren of the Tropics (1927), σε σκηνοθεσία του Mario Nalpas και του Henri Étiévant.

Κατά την πρώιμη καριέρα της, η Μπέικερ έγινε γνωστή ως χορεύτρια και ήταν μεταξύ των καλλιτεχνών που βρέθηκαν στο εξώφυλλο των γαλλικών περιοδικών του Folies Bergère στο Παρίσι. Η εμφάνισή της στο περιοδικό Un vent de folie το 1927 προκάλεσε αίσθηση στο Παρίσι. Τα ρούχα της, που αποτελούνταν από μια κοντή φούστα με χειροποίητες μπανάνες και ένα κολιέ με χάντρες, έγιναν σύμβολο την δεκαετία του 1920.

Καλλιτέχνες και διανοούμενοι της εποχής εξύμνησαν την Μπέικερ και την χαρακτήρισαν ως “Black Venus”, "Black Pearl", "Bronze Venus" και "Creole Goddess". Απαρνήθηκε την αμερικανική υπηκοότητα και έγινε Γαλλίδα υπήκοος μετά τον γάμο της με τον Γάλλο βιομήχανο Jean Lion το 1937. Μεγάλωσε τα παιδιά της στην Γαλλία. "Έχω δυο αγάπες, την χώρα μου και το Παρίσι", δήλωσε κάποτε η Μπέικερ, και τραγούδησε : «J'ai deux amours, mon pays et Paris».

Είναι γνωστή για την βοήθεια που παρείχε στην γαλλική αντίσταση κατά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο. Μετά τον πόλεμο, βραβεύτηκε με το Croix de guerre από τον γαλλικό στρατό και έλαβε το αξίωμα Chevalier of the Légion d'honneur από τον αξιωματικό Σαρλ ντε Γκολ. Μαζί με άλλους Αφροαμερικανούς καλλιτέχνες - συμπεριλαμβανομένων των συγγραφέων Ρίτσαρντ Ράιτ και Τζέιμς Μπάλντουιν - η Μπέικερ είπε πει ότι βρήκε στη Γαλλία μια ελευθερία που ένιωθε ότι την αρνούνταν στις Ηνωμένες Πολιτείες.

Η ταφή της Ζοζεφίν Μπέικερ στο Πάνθεον θα μπορούσε να αποδειχθεί πολιτικά επωφελής για τον κ. Μακρόν καθώς συζητήσεις για φυλετικές διακρίσεις μαίνονται στη Γαλλία λιγότερο από ένα χρόνο πριν από τις προεδρικές εκλογές του 2022.