«Οδυσσέας»: 100 χρόνια από την έκδοση του διάσημου μυθιστορήματος του Τζέιμς Τζόις

Στις 2 Φεβρουαρίου συμπληρώνονται 100 χρόνια από την έκδοση του «Οδυσσέα» («Ulysses» ο πρωτότυπος τίτλος), του διάσημου μυθιστορήματος του Ιρλανδού συγγραφέα Τζέιμς Τζόις.

«Σήμερα συμπληρώνονται 100 χρόνια από την έκδοση του ‘#Οδυσσέα’ από τον Ιρλανδό συγγραφέα Τζέιμς Τζόις. Ο Τζόις, ένας αφοσιωμένος φιλέλληνας, επέμεινε ότι το εξώφυλλο έπρεπε να ταιριάζει με το μπλε της ελληνικής σημαίας (που ήταν κρεμασμένο στο διαμέρισμά του στο Παρίσι),  Μέχρι την τελευταία του μέρα, ο Τζόις διατηρούσε ενδιαφέρον για τις ελληνικές υποθέσεις και ήταν γνωστό ότι τελείωνε τους εορτασμούς των γενεθλίων του τραγουδώντας τον ελληνικό εθνικό ύμνο, σημειώνεται στην ίδια ανάρτηση. Η ιρλανδική πρεσβεία εκφράζει την προτροπή στο ελληνικό κοινό να ακολουθήσει τους λογαριασμούς της πρεσβείας στα κοινωνικά δίκτυα το 2022, «καθώς γιορτάζουμε τα 100 χρόνια του “Οδυσσέα” – “…ναι είπα, ναι θέλω, Ναι”», επισημαίνει, μέσω Twitter, η ιρλανδική πρεσβεία στην Ελλάδα.

Σήμερα συμπληρώνονται 100 χρόνια από την έκδοση του ‘#Οδυσσέα’ από τον Ιρλανδό συγγραφέα Τζέιμς Τζόυς. Ο #Τζόυς, ένας αφοσιωμένος φιλέλληνας, επέμεινε ότι το εξώφυλλο έπρεπε να ταιριάζει με το μπλε της ελληνικής σημαίας (που κρεμόταν στο διαμέρισμα του στο Παρίσι).🇬🇷 pic.twitter.com/85V6uyVyNm

— Irish Embassy Athens (@IrlEmbAthens) February 2, 2022

Αριστούργημα της μοντέρνας γραφής

Το βιβλίο, αρχικά κυκλοφόρησε σε ξεχωριστά μέρη: πρώτα ως σειρά που φιλοξένησε το αμερικανικό περιοδικό The Little Review από τον Μάρτιο του 1918 έως τον Δεκέμβριο του 1920 και έπειτα, συγκεκριμένα στις 2 Φεβρουαρίου του 1922 στο Παρίσι στα 40ά γενέθλια του Τζόις, ολόκληρο σε πρώτη έκδοση από την Αμερικανίδα εκδότρια Σίλβια Μπιτς με την οποία μάλιστα είχαν δύσκολη σχέση. Πυκνογραμμένο σε αρκετά σημεία, ο «Οδυσσέας» αφηγείται τις ιστορίες τριών βασικών χαρακτήρων: του Στίβεν Δαίδαλου, του Λέοπολντ Μπλουμ και της συζυγου του, Μόλι Μπλουμ. Το κείμενο αναγνωρίζεται πλέον ευρέως ως αριστούργημα της μοντέρνας γραφής και με τη μεγαλύτερη επιρροή. 

Το 1923, ο Ο Βρετανός ποιητής Τόμας Στερνς Έλιοτ (T.S.Eliot) έγραψε ότι το βιβλίο «αποτελούσε την πιο σημαντική έκφραση που έχει βρει η σημερινή εποχή». Ωστόσο, ο δρόμος μέχρι την έκδοση δεν ήταν εύκολος. Το μυθιστόρημα πυροδότησε διαμάχη και έγινε δεκτό με αποστροφή από πολλούς – ακόμα και μερικούς της λογοτεχνικής κοινότητας. Για παράδειγμα, η Βιρτζίνια Γουλφ το χαρακτήρισε «ανοησία», ενώ όταν άρχισε να δημοσιεύεται στο περιοδικό The Little Review, πραγματοποιήθηκε μια δίκη που είχε ως αποτέλεσμα την επιβολή προστίμου στους συντάκτες όπως και την εντολή διακοπής περισσότερων εκδόσεων. Επιπλέον, το μυθιστόρημα επικρίθηκε στη Μεγάλη Βρετανία. 

Η Μπιτς, ιδιοκτήτρια του περίφημου βιβλιοπωλείου Shakespeare & Company στο Παρίσι, ήταν αποφασισμένη να εκδόσει τον «Οδυσσέα» σε μορφή βιβλίου χρηματοδοτούμενο εν μέρει από δικά της χρήματα. Με τον Τζόις γνωρίστηκαν το 1920, όχι πολύ μετά την εγκατάστασή του στην Πόλη του Φωτός. Για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα, οι δυό τους είχαν μια καλή σχέση. Αλλά μετά από διαφωνίες για τα δικαιώματα έκδοσης, η σχέση επιδεινώθηκε και τελικά η Μπιτς παραχώρησε τα δικαιώματα του μυθιστορήματος. 

Ο εκδοτικός οίκος Random House εξέδωσε το βιβλίο το 1934 μετά την κατάργηση της απαγόρευσης έκδοσης στις ΗΠΑ την προηγούμενη χρονιά. Έτσι, το έργο του Τζόις αναγνωρίστηκε από ένα μεγαλύτερο κοινό. Το μυθιστόρημα των περίπου 265.000 λέξεων που διαιρείται σε δεκαοχτώ επεισόδια, μιμείται πολύ παλιές γραφές της αγγλικής λογοτεχνίας, ενώ υπάρχουν αναφορές και σε άλλα έργα. 

Με πληροφορίες από το ΑΠΕ-ΜΠΕ, το BBC