Η Χάρτα του Ρήγα Φερραίου από το χαρτί, σε ψηφιακή μορφή με την «υπογραφή» μαθητών

Με αφορμή τον εορτασμό των 200 χρόνων από την έναρξη της Ελληνικής Επανάστασης, το Ίδρυμα Ωνάση και η Ωνάσειος Βιβλιοθήκη διοργανώνουν πανελλήνιο μαθητικό διαγωνισμό δημιουργίας ψηφιακών έργων αφιερωμένων στη Χάρτα του Ρήγα Φερραίου.

Ο διαγωνισμός, με τίτλο: «Hack the Map: Η Χάρτα του Ρήγα», απευθύνεται σε γυμνάσια και λύκεια όλης της χώρας και θα διεξαχθεί εξ ολοκλήρου ψηφιακά.

 «Ο διαγωνισμός έχει ως στόχο να βγάλει από την αφάνεια αυτό το σπουδαίο πολιτιστικό αντικείμενο, το «πολυμεσικό υλικό (multimedia)» μιας άλλης εποχής όπως έχει χαρακτηριστεί, να του δώσει ζωή και να παρακινήσει εφήβους μέσα από δημιουργικές αναγνώσεις, να περιηγηθούν ψηφιακά στους τόπους του και να «αγγίξουν», έστω ηλεκτρονικά, ιστορικές πηγές και σημαντικά προεπαναστατικά έργα με τη βοήθεια της τεχνολογίας και του διαδικτύου», δήλωσε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η Βίκυ Γεροντοπούλου, υπεύθυνη της Ωνασείου Βιβλιοθήκης.

 Η όλη δράση αποτελεί ένα «ψηφιακό, διαδικτυακό ταξίδι στον 18ο αιώνα», εξήγησε και φιλοδοξεί να φέρει τους μαθητές και τις μαθήτριες της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης σε επαφή με ένα από τα πιο εμβληματικά τεκμήρια της Νεοελληνικής Ιστορίας, τη Χάρτα του Ρήγα.

Η Χάρτα έχει μία ιδιαίτερη ιστορία πίσω από τη δημιουργία της και αποτυπωμένα μυστικά νοήματα και κρυφούς συμβολισμούς, κάτι που από μόνο του μπορεί να κινήσει την περιέργεια του καθενός, πόσω μάλλον όταν πρόκειται για ένα σημαντικό κομμάτι της προεπαναστατικής περιόδου που δεν καταλαμβάνει πολύ χώρο στα σχολικά βιβλία.

Μέσα από τον διαγωνισμό, λοιπόν, οι ομάδες μαθητών, με την υποστήριξη των επικεφαλής καθηγητών τους θα εντρυφήσουν και θα συνδυάσουν δημιουργικά τα μαθήματα της Ιστορίας, της Γεωγραφίας, των Καλλιτεχνικών και της Πληροφορικής, προκειμένου να παράξουν ένα έργο. Ένα έργο που θα δίνει ζωή στο ιστορικό αυτό τεκμήριο, βγάζοντας στο προσκήνιο τις λεπτομέρειές του.

Αναλυτικότερα, οι σχολικές ομάδες καλούνται να δημιουργήσουν, να υλοποιήσουν και να καταθέσουν είτε μία εφαρμογή AR (επαυξημένης πραγματικότητας) εξάγοντας σε τρισδιάστατη μορφή με κινούμενα στοιχεία ένα ή περισσότερα σύμβολα που αναπαρίστανται στη Χάρτα, είτε μία εφαρμογή VR (εικονικής πραγματικότητας) δημιουργώντας τρισδιάστατα μια τουλάχιστον σκηνή που αποτυπώνεται σε ένα ή περισσότερα φύλλα της Χάρτας, είτε μία ψηφιακή αφήγηση (video έως 5 λεπτά) με αφορμή μια ιστορία που παρουσιάζεται στη Χάρτα ή ένα ιστορικό θέμα που σχετίζεται με αυτήν, είτε ένα τρισδιάστατο ψηφιακό παιχνίδι (3D Video Game) γνώσεων για τη Χάρτα.

Η εφετινή χρονιά συνοδεύεται, βέβαια, από την πρόκληση της πανδημίας του κορονοϊού. «Η εκπαιδευτική κοινότητα βρίσκεται σε αναταραχή και δοκιμάζεται καθημερινά», αναγνώρισε η κ. Γεροντοπούλου, «αλλά παράλληλα έχει τις κεραίες της ανοιχτές, αξιοποιώντας τις νέες ευκαιρίες πρόσβασης στην εκπαίδευση και εφαρμόζοντας νέους τρόπους μάθησης».

Όπως επεσήμανε, η εν λόγω εκπαιδευτική δράση «φέρνει μία ελπίδα» μέσα στην πανδημία. «Αποτελεί από μόνη της μια πρόκληση για την εκπαιδευτική και μαθητική κοινότητα. Λαμβάνοντας υπόψη την σημερινή κατάσταση στα σχολεία και με σκοπό την ενθάρρυνση συμμετοχής στη διαγωνιστική διαδικασία, δημιουργήσαμε μια εξ αποστάσεως εκπαιδευτική πλατφόρμα με πλούσιο υποστηρικτικό υλικό σε ψηφιακή μορφή, ανοιχτό και ελεύθερα προσβάσιμο για όλους», τόνισε.

Μέσα από ένα εύχρηστο σύστημα ασύγχρονων μαθημάτων https://classroom.onassis.org  οι σχολικές ομάδες μπορούν να προετοιμαστούν, να κάνουν εγγραφή και να συμμετάσχουν στον μαθητικό διαγωνισμό. Το περιεχόμενο της ψηφιακής πλατφόρμας είναι δωρεάν διαθέσιμο για όλους και θα παραμείνει ενεργό και μετά το τέλος του διαγωνισμού.

 «Κατανοούμε ότι αυτήν τη χρονική περίοδο υπάρχουν αρκετά εμπόδια που πρέπει να ξεπεραστούν, όμως αυτό δεν μας αποθαρρύνει να συνεχίζουμε την προσπάθεια και να αισιοδοξούμε», ανέφερε, σημειώνοντας παράλληλα ότι η Ωνάσειος Βιβλιοθήκη θα σταθεί αρωγός, υποστηρίζοντας και ενισχύοντας όλες τις ομάδες που θα ενδιαφερθούν να λάβουν μέρος στο ψηφιακό ταξίδι στον κόσμο της Χάρτας του Ρήγα.

«Όποιο και να είναι το κίνητρο, μέσα στη δύσκολη αυτή κατάσταση που βιώνουν τα σχολεία αυτό το διάστημα, ο διαγωνισμός Hack the Map: Η Χάρτα του Ρήγα ευελπιστούμε να απελευθερώσει τις δημιουργικές δυνατότητες των εφήβων αλλά και των εκπαιδευτικών τους. Γι' αυτό τους προσκαλούμε όλους να μπουν στην εκπαιδευτική πλατφόρμα https://classroom.onassis.org, να περιηγηθούν στο περιεχόμενο και να δηλώσουν συμμετοχή έως την 1 Φεβρουαρίου 2021», κατέληξε η κ. Γεροντοπούλου.

  Λίγα λόγια για τη Χάρτα

«Η Μεγάλη Χάρτα της Ελλάδος του Ρήγα Βελεστινλή είναι ένα από τα πιο σπουδαία έργα του Νεοελληνικού Διαφωτισμού και το πιο σημαντικό δείγμα της ελληνικής χαρτογραφίας της προεπαναστατικής περιόδου», σημείωσε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η κ. Γεροντοπούλου.

 Η Χάρτα αποτελείται από δώδεκα φύλλα, διαστάσεων το καθένα περ. 50Χ70 εκ., τυπώθηκε το 1796-97 στη Βιέννη σε 1220 αντίτυπα και συντέλεσε στη διαμόρφωση των ιδεών και του οράματος που ενέπνευσαν την Ελληνική Επανάσταση του 1821.

Πρόκειται για έναν μεγάλο χάρτη συνολικής διάστασης 2μΧ2μ αν ενωθούν τα κομμάτια του.

Είναι γεμάτος σύμβολα, εικόνες, παραστάσεις, τοπογραφικά σχέδια, νομίσματα, ιστορίες και μύθους.

«Η πρόσβαση σε ένα τέτοιο τεκμήριο είναι δύσκολη έως ακατόρθωτη για τον απλό χρήστη, κυρίως διότι είναι υλικό εύθραυστο και έχει μεγάλη αξία. Επιπλέον, στα σχολικά βιβλία υπάρχουν ελάχιστες αναφορές στη Χάρτα και απουσιάζει η παρουσίαση της συγκλονιστικής ιστορίας δημιουργίας της», επεσήμανε η κ. Γεροντοπούλου.

Σήμερα, από τα 1.220 αντίτυπα της Χάρτας του Ρήγα έχουν διασωθεί μόνο τα 59, τα οποία βρίσκονται διάσπαρτα σε όλο τον κόσμο.

Η Ωνάσειος Βιβλιοθήκη και τα Γενικά Αρχεία του Κράτους διαθέτουν από ένα πλήρες αντίτυπο της 12φυλλης Χάρτας του Ρήγα.

Ο διαγωνισμός

 Ο διαγωνισμός υλοποιείται στο πλαίσιο της Πρωτοβουλίας 1821-2021 και σε συνεργασία με τα Γενικά Αρχεία του Κράτους, το Αρχείο Χαρτογραφικής Κληρονομιάς -Ιστορικό Αρχείο Μακεδονίας και το Τμήμα Γεωγραφίας του Χαροκόπειου Πανεπιστημίου.

 Η δράση απευθύνεται σε γυμνάσια και λύκεια όλης της χώρας και θα διεξαχθεί εξ ολοκλήρου ψηφιακά. Οι σχολικές ομάδες μπορούν να δηλώσουν συμμετοχή έως την 1η Φεβρουαρίου 2021.

Τα βραβεία θα είναι 4 (ένα για κάθε κατηγορία), ποσού 1.500 ευρώ σε τεχνικό/οπτικοακουστικό εξοπλισμό για το σχολείο.

 Περισσότερες πληροφορίες και υλικό, στο: https://classroom.onassis.org