Δυο κομμάτια ξύλου ηλικίας 5.000 ετών φωτίζουν τις συνήθειες των ανθρώπων της λίθινης εποχής

Το Ness of Brodgar είναι ένας αρχαιολογικός χώρος που καλύπτει 2,5 εκτάρια μεταξύ του δακτυλίου του Brodgar και της καρδιάς της Νεολιθικής περιοχής Orkney στη Σκωτία που είναι Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς. Οι ανασκαφές στον χώρο άρχισαν το 2003 και οι αρχαιολόγοι ανακάλυψαν σε αυτό τον τελετουργικό χώρο δύο κομμάτια ξύλου που χρονολογούνται στη νεολιθική εποχή.

Πρόκειται για δυο πασσάλους που βρέθηκαν στο πάτωμα μιας δομής στο Orkney, και τα προϊστορικά ξύλινα κομμάτια επέζησαν για 5.000 χρόνια λόγω υτης βύθισης σε ένα πάτωμα, που μπορεί να διοχετεύει υγρασία και να συμβάλλει στη διατήρηση του υλικού.

"Το ξύλο δεν είναι σε καλή κατάσταση, κάτι που δεν προκαλεί έκπληξη μετά από χιλιάδες χρόνια στο έδαφος", αναφέρει η ομάδα ανασκαφών.

Αρχικά, οι ερευνητές υποψιάστηκαν ότι το ξύλο ήταν πολύ χοντρό για να το σηκώσουν. Στις 3 Αυγούστου, ωστόσο, ο αρχαιολόγος Jo McKenzie κατάφερε να ανακτήσει με επιτυχία ένα από τα κομμάτια. Στη συνέχεια, η ομάδα ελπίζει να εντοπίσει τον τύπο του ξύλου που έχει χρησιμοποιηθεί και να καθορίσει εάν οι ξύλινοι πάσσαλοι ακονίστηκαν πριν μπουν στις τρύπες.

"Ο μικρότερος από τους δύο πασσάλους είχε μια όμορφη τετράγωνη βάση και στηριζόταν σε μια επίπεδη πέτρα στο κάτω μέρος της οπής, η οποία πιθανότατα λειτούργησε ως «μαξιλάρι», σημειώνουν οι ερευνητές σε ξεχωριστή δήλωση.

Από το 2006, οι ανασκαφές στο χώρο έχουν ανακαλύψει ένα μεγάλο συγκρότημα κτιρίων από ψαμμίτη, αγγεία, οστά, έργα τέχνης και πέτρινα εργαλεία. Όπως ανέφερε ο Kevin McKenna του Guardian το 2016, οι κατασκευαστές της περιοχής μετέφεραν τα υλικά του από διάφορα μέρη του νησιού, μερικές φορές σε απόσταση αρκετών μιλίων. Αυτό υποδηλώνει ότι άνθρωποι από όλη την περιοχή μπορεί να έχουν χρησιμοποιήσει τα κτίρια ως χώρους συνάντησης για εμπορικές και τελετουργικές δραστηριότητες.

«Νομίζω ότι πάντα είχαμε την τάση να απεικονίζουμε τους νεολιθικούς προγόνους μας ως χίπις της λίθινης εποχής που τριγύριζαν γύρω από μεγάλες πέτρες μετά από παραισθήσεις που προκλήθηκαν από βότανα», δήλωσε ο διευθυντής των ανασκαφών, Νικ Καρντ, στον Guardian. «Αλλά αυτός ο οικισμός απεικονίζει έναν δυναμικό, εξειδικευμένο και δημιουργικό λαό των οποίων η δουλειά θα υποβληθεί σε έλεγχο με μεθόδους του 21ου αιώνα».

Εκτός από το Ness of Brodgar, το μνημείο παγκόσμιας κληρονομιάς περιλαμβάνει δύο πέτρινα μνημεία, το δαχτυλίδι του Brodgar και τις πέτρες του Stenness. Ένας τόπος ταφής είναι γνωστός ως Maeshowe όπως και ένας οικισμός που ονομάζεται Skara Brae. Η περιοχή είναι γνωστή για την κεραμική της Grooved Ware. Αυτό το κεραμικό στυλ, με επίπεδη βάση και περίτεχνη διακόσμηση, έχει βρεθεί σε πολλά μέρη της Βρετανίας και της Ιρλανδίας, αλλά τα παλαιότερα γνωστά παραδείγματα προέρχονται από το Orkney.

Οι ερευνητές πιστεύουν ότι η εφεύρεση του Grooved Ware, μαζί με μερικές από τις καινοτομίες στο Orkney, μπορεί να αντικατοπτρίζουν την εμφάνιση μιας ελίτ ομάδας μέσα στη νεολιθική κοινωνία.

Το νέο εύρημα έγινε στο παλαιότερο τμήμα του Νες, το οποίο χρονολογείται γύρω στο 3100 π.Χ. Η δομή στην οποία ανακαλύφθηκε το ξύλο βρίσκεται κοντά στην ανατολική είσοδο του συγκροτήματος. Οι αρχαιολόγοι λένε ότι μπορεί να είναι ένα ιδιαίτερα σημαντικό μέρος του χώρου επειδή διαθέτει εξωτερικές όρθιες πλάκες που ονομάζονται ορθοστάτες.

Οι εθελοντές που εργάζονται εκεί σκεπάζουν τα ευρήματα με ελαστικά αυτοκινήτων για την προστασία τους. «Τα ελαστικά εξυπηρετούν δύο σκοπούς - συγκρατούν τα προστατευτικά καλύμματα που καλύπτουν κάθε τάφρο και προσφέρουν ένα βαθμό υποστήριξης για πιο εύθραυστες περιοχές», λέει ο Sigurd Towrie του Αρχαιολογικού Ινστιτούτου Highland and Islands στο BBC News.