Βρετανικό Μουσείο: Τι ζητά ως αντάλλαγμα για τα Γλυπτά του Παρθενώνα

Όλο και πληθαίνουν τα δημοσιεύματα των βρετανικών ΜΜΕ, που κάνουν λόγο για προχωρημένες συζητήσεις μεταξύ Ελλάδας και Βρετανίας για τον επαναπατρισμό των Γλυπτών του Παρθενώνα με τη μορφή δανεισμού.

Bloomberg, Sunday Times, Guardian και Reuters αναφέρουν ότι οι δύο πλευρές συνομιλούν για την επιστροφή των Μαρμάρων ενώ χτες το Βρετανικό Μουσείο επιβεβαίωσε για πρώτη φορά ότι συμμετέχει σε «εποικοδομητικές συζητήσεις» με την Ελλάδα.

«Το έχουμε πει δημοσίως, ότι επιζητούμε ενεργά μια νέα συνεργασία για τα Γλυπτά του Παρθενώνα με τους φίλους μας στην Ελλάδα και καθώς μπαίνουμε σε μια νέα χρονιά οι εποικοδομητικές συζητήσεις συνεχίζονται», ανέφερε χαρακτηριστικά σε ανακοίνωσή του.

To Ελληνικό Υπουργείο Πολιτισμού, εξέδωσε ανακοίνωση την Πέμπτη τονίζοντας ότι "η κυβέρνηση, από την αρχή της θητείας της, κινείται με σοβαρότητα, υπευθυνότητα, ευαισθησία και αποτελεσματικότητα, προκειμένου να υλοποιηθεί ο εθνικός στόχος της επιστροφής των Γλυπτών του Παρθενώνα στην Αθήνα και της επανένωσης τους στο Μουσείο της Ακρόπολης".

Ακολουθεί ολόκληρη η ανακοίνωση του ΥΠΠΟΑ:
 
"Η κυβέρνηση, από την αρχή της θητείας της, κινείται με σοβαρότητα, υπευθυνότητα, ευαισθησία και αποτελεσματικότητα, προκειμένου να υλοποιηθεί ο εθνικός στόχος της επιστροφής των Γλυπτών του Παρθενώνα στην Αθήνα και της επανένωσης τους στο Μουσείο της Ακρόπολης. Αυτό αναμφίβολα τεκμαίρεται από σειρά γεγονότων των τελευταίων δύο ετών: Από την απόφαση της ΟΥΝΕΣΚΟ, τον Σεπτέμβριο 2021, και την οριστική (sine die) επανένωση του θραύσματος Fagan, ως τη μεταστροφή και τη στήριξη του ελληνικού αιτήματος από τη διεθνή κοινή γνώμη.

Επαναλαμβάνουμε, για μια ακόμη φορά, την πάγια θέση της χώρας μας ότι δεν αναγνωρίζει στο Βρετανικό Μουσείο νομή, κατοχή και κυριότητα των Γλυπτών, καθώς αποτελούν προϊόν κλοπής. Επομένως, ας σταματήσει η αξιωματική αντιπολίτευση να κορυβαντιά. Θα περιμέναμε σε αυτή την εθνική προσπάθεια να μείνουν στην άκρη οι μικροκομματικοί υπολογισμοί και να υπάρχει συστράτευση όλων. Δυστυχώς δεν το βλέπουμε. Για κάποιους πρώτος στόχος είναι η φθορά της κυβέρνησης, ακόμη και με ψέματα, αδιαφορώντας αν κάνουν ζημιά στη χώρα. Κρίμα."

Τι ζητούν οι Βρετανοί ως αντάλλαγμα

Η Daily Telegraph το πάει ένα βήμα παρακάτω και αποκαλύπτει τι θα μπορούσε να δώσει η Αθήνα ως ανταλλαγή για την επιστροφή των Γλυπτών.

Σε άρθρο της με τίτλο «Τα Ελγίνεια Μάρμαρα θα μπορούσαν να ανταλλαγούν με χάλκινο άγαλμα αναβάτη ηλικίας 2.000 ετών» η βρετανική εφημερίδα αναφέρεται στον Τζόκεϋ του Αρτεμισίου. Ανασύρθηκε σε κομμάτια το 1928 και το 1937 από τη θάλασσα κοντά στο ακρωτήριο Aρτεμίσιο της Eύβοιας και φιλοξενείται στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο.

«Ο Τζορτζ Όσμπορν, πρόεδρος του Βρετανικού Μουσείου, φέρεται να βρίσκεται σε προχωρημένες συνομιλίες με Έλληνες αξιωματούχους για μια συμφωνία δανεισμού που θα επέτρεπε την επιστροφή των επί μακρόν αμφιλεγόμενων Μαρμάρων στην Αθήνα σε μια «πολιτιστική ανταλλαγή» που θα «έβλεπε» τις αρχαιότητες να μετακινούνται προς την άλλη κατεύθυνση», σημειώνεται στο σχετικό ρεπορτάζ.

Και παράλληλα υπογραμμίζεται ότι «η συμφωνία θα μπορούσε να δει αρχαία έργα τέχνης που δεν έφυγαν ποτέ από την Ελλάδα να δανείζονται στη Βρετανία, συμπεριλαμβανομένου του Τζόκεϋ του Αρτεμισίου, ενός γλυπτού που απεικονίζει ένα νεαρό αγόρι πάνω σε ένα άλογο. Η Ελλάδα είναι έτοιμη να προσφέρει τα σημαντικότερα κομμάτια της συλλογής του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου για να γλυκάνει οποιαδήποτε συμφωνία για κάποια από τα Ελγίνεια Μάρμαρα».

Στη συνέχεια η Telegraph εκτιμά από ελληνικές πηγές ότι η ανταλλαγή αντικειμένων θα μπορούσε να ξεκινήσει «μάλλον νωρίτερα παρά αργότερα».

«Τα αντικείμενα που πήρε ο λόρδος Έλγιν στις αρχές του 19ου αιώνα -και πουλήθηκαν στο Βρετανικό Μουσείο- θα μπορούσαν να μεταφερθούν στο Μουσείο της Ακρόπολης στην Αθήνα και να επανενωθούν με τους άλλους θησαυρούς που δημιουργήθηκαν για να κοσμήσουν το ναό του Παρθενώνα, ο οποίος ολοκληρώθηκε το 432 π.Χ..», συμπληρώνει το ρεπορτάζ.

Μάλιστα, αναφέρει ότι θα μπορούσαν να δανειστούν στο μουσείο του Λονδίνου και η ηλικίας 3.600 ετών χρυσή μάσκα του Αγαμέμνονα και το θρυλικό κύπελλο του Νέστορα.

Ο Τζόκεϋ του Αρτεμισίου

Η δημοσίευση του Bloomberg που διαψεύστηκε

Πρώτο το Bloomberg την Τρίτη 3 Ιανουαρίου ανέφερε ότι το Βρετανικό Μουσείο και το Μουσείο της Ακρόπολης βρίσκονται κοντά σε μια συμφωνία που θα ανοίξει τον δρόμο για τη σταδιακή επιστροφή των Γλυπτών στην Ελλάδα στο πλαίσιο μιας πολιτιστικής ανταλλαγής.

Σύμφωνα με το ρεπορτάζ του πρακτορείου η συμφωνία προβλέπει την αποστολή ενός τμήματος των Γλυπτών στην Αθήνα εκ περιτροπής και για αρκετά χρόνια.

«Σε αντάλλαγμα, η Αθήνα θα μπορούσε να δανείσει στο μουσείο του Λονδίνου άλλα ιστορικά αντικείμενα και επίσης η Βρετανία θα μπορούσε να πάρει αντίγραφα των Μαρμάρων του Παρθενώνα. Η τελική συμφωνία δεν έχει ακόμη υπογραφεί και οι συνομιλίες βρίσκονται σε εξέλιξη, ενώ περίπλοκο είναι το ζήτημα της μεταφοράς των Γλυπτών», έγραψε.

Ωστόσο, λίγη ώρα μετά τη δημοσίευση, πηγές του ελληνικού υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού διέψευσαν το ρεπορτάζ.

«Δεν ισχύει το δημοσίευμα του Bloomberg ότι το Βρετανικό Μουσείο και το Μουσείο Ακρόπολης βρίσκονται κοντά σε συμφωνία που θα ανοίξει τον δρόμο για τη σταδιακή επιστροφή των Γλυπτών του Παρθενώνα στην Ελλάδα στο πλαίσιο μιας πολιτιστικής ανταλλαγής», σχολίασαν χαρακτηριστικά. 

Οι συνομιλίες και το εμπόδιο με τον νόμο

Πράγματι, τον τελευταίο χρόνο, ο πρόεδρος του Βρετανικού Μουσείου, Τζορτζ Όσμπορν, έχει συνομιλίες με τον Έλληνα πρωθυπουργό, Κυριάκο Μητσοτάκη, για την πιθανή επιστροφή των μαρμάρων. Ωστόσο, με βάση έναν νόμο του 1963 το μουσείο του Λονδίνου επιτρέπεται να μεταβιβάζει ή να πουλάει αντικείμενα υπό αυστηρά περιορισμένες προϋποθέσεις.

Πρόκειται κυρίως για περιπτώσεις στις οποίες η διεύθυνσή του κρίνει ότι «το αντικείμενο είναι ακατάλληλο για τις συλλογές του μουσείου και ότι μπορεί να παραχωρηθεί χωρίς να πληγούν τα συμφέροντα των μελετητών».

Σε ανακοίνωσή του, το Σάββατο 3 Δεκεμβρίου, το Βρετανικό Μουσείο διαβεβαίωσε ότι θέλει «μια νέα συνεργασία με την Ελλάδα για τον Παρθενώνα» και ότι είναι διατεθειμένο να συζητήσει με την Αθήνα, χωρίς να δώσει άλλες διευκρινίσεις. «Ωστόσο ενεργούμε στο πλαίσιο του νόμου και δεν θα διαλύσουμε τη μεγάλη συλλογή μας που αφηγείται μια μοναδική ιστορία για την ανθρωπότητά μας», πρόσθεσε.

Παγκόσμιο ενδιαφέρον για την επιστροφή των Γλυπτών στην Αθήνα

Το θέμα έχει παγκόσμιο ενδιαφέρον και αναδημοσιεύεται από σειρά διεθνών μέσων, όπως από την La Repubblica.

Η ιταλική εφημερίδα υπενθυμίζει ότι τόσο αμερικανικά μουσεία, όσο και ο πάπας Φραγκίσκος ανακοίνωσαν μέσα στον τελευταίο χρόνο ότι θα επιστρέψουν στην Ελλάδα θραύσματα από τα Γλυπτά του Παρθενώνα.

«H προσωρινή διευθέτηση που προτείνει ο Όσμπορν θα αποτελούσε σημαντική επικοινωνιακή νίκη για τους Έλληνες και βάση για βελτίωση της συμφωνίας, η οποία μπορεί να αποκτήσει πιο οριστική μορφή τα επόμενα χρόνια», γράφει η ιταλική εφημερίδα.

Και προσθέτει: «Τους τελευταίους δύο μήνες πνέει άνομος αισιοδοξίας, μετά από ορισμένες «άκρως μυστικές» συναντήσεις στην καρδιά του Λονδίνου τις περασμένες εβδομάδες».

Επίσης, υπενθυμίζει ότι τόσο αμερικανικά μουσεία, όσο και ο πάπας Φραγκίσκος ανακοίνωσαν ότι θα επιστρέψουν στην Ελλάδα θραύσματα από τα Γλυπτά του Παρθενώνα και καταλήγει υπογραμμίζοντας: «Η πίεση σε διεθνές επίπεδο αυξάνεται ολοένα περισσότερο και είναι ολοένα πιθανότερο το Λονδίνο με κάποιο τρόπο τελικά να ενδώσει». 

Ο ΣΕΑ επαναφέρει καίρια ερωτήματα

Με αφορμή τα δημοσιεύματα για την επιστροφή των Γλυπτών ο Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων (ΣΕΑ) επαναφέρει τα εξής ερωτήματα προς το υπουργείο Πολιτισμού, που έχει απευθύνει από τις 22/11/2022:

«Διαπραγματεύεται την προσωρινή έκθεση στο Μουσείο Ακρόπολης κάποιων θραυσμάτων των γλυπτών του Παρθενώνα με αντάλλαγμα τον δανεισμό στο Βρετανικό Μουσείο της χρυσής προσωπίδας από τις Μυκήνες ή του Δία του Αρτεμισίου από το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, ή του Ηνίοχου από το Μουσείο των Δελφών, ή του Ερμή του Πραξιτέλη από το Μουσείο της Ολυμπίας, ή μινωικών τεχνουργημάτων που εκτίθενται στο Μουσείο Ηρακλείου ή εκθεμάτων από μακεδονικούς βασιλικούς τάφους από τα Μουσεία της Θεσσαλονίκης και της Βεργίνας;

Διαπραγματεύεται οποιαδήποτε συμφωνία ανταλλαγής αρχαιοτήτων και με ποια εξουσιοδότηση το κάνει αυτό; Για ποιο λόγο ψήφισε την διάταξη για την μακροχρόνια (25+25 χρόνια) εξαγωγή για έκθεση ελληνικών αρχαιοτήτων στο εξωτερικό; Για ποιο λόγο δεν προχωρά άμεσα στην έκδοση του καταλόγου με τα «αμετακίνητα» ευρήματα, όπως προβλέπει ο Αρχαιολογικός Νόμος, στα οποία περιλαμβάνονται και τα ως άνω αναφερόμενα εκθέματα;

Διαπραγματεύεται τη δημιουργία ειδικού σκοπού μορφωμάτων στο εξωτερικό, όπως το Ινστιτούτο Γουλανδρή-Στερν με έδρα το Ντέλαγουερ, με σκοπό η κατοχή των αρχαιοτήτων να περάσει σε άλλα νομικά πρόσωπα; Με ποια εξουσιοδότηση το κάνει αυτό;»