Το Αρχείο Maurice Born στο Ιστορικό Μουσείο Κρήτης

Με αφορμή τη συμπλήρωση δύο χρόνων από τον θάνατο του Maurice Born (31 Δεκεμβρίου 1943 - 9 Ιουλίου 2020) η Εταιρία Κρητικών Ιστορικών Μελετών (Ε.Κ.Ι.Μ.) και το Ιστορικό Μουσείο Κρήτης (Ι.Μ.Κ.) ανακοινώνουν την έναρξη του έργου επεξεργασίας του προσωπικού αρχείου του Maurice Born με την υποστήριξη της Περιφέρειας Κρήτης.

Το αρχείο του αρχιτέκτονα, εθνολόγου, συγγραφέα, ερευνητή και αντεπιστέλλοντος μέλους της Ε.Κ.Ι.Μ., Maurice Born προστέθηκε στις αρχειακές συλλογές της Εταιρίας τον Σεπτέμβριο του 2021, με δωρεά της οικογένειας του Maurice Born μετά τον θάνατό του. Το αρχείο εμπλουτίζει τις αρχειακές συλλογές της Ε.Κ.Ι.Μ. στο Ιστορικό Μουσείο Κρήτη με έναν πληροφοριακό πλούτο υψηλής τεκμηριωτικής και ερευνητικής σημασίας για τη σύγχρονη κρητική ιστορία, γενικά, και για την ιστορία του νησιού της Σπιναλόγκας, ειδικότερα.
 

Κάτοψη της Σπιναλόγκας, σχέδιο με μολύβι, 1968. Από το Αρχείο Maurice Born.
 

Το προσωπικό αρχείο του Maurice Born φέρει πολύτιμη ιστορική πληροφορία καταγεγραμμένη σε πληθώρα υποστρωμάτων και μορφοτύπων. Αποτελείται από αναλογικό υλικό (χειρόγραφα και έντυπα έγγραφα, βιβλία, φωτογραφικό υλικό, μπομπίνες, slides κ.ά.) και ψηφιακό υλικό (εξωτερικοί σκληροί δίσκοι, CDs και DVDs με αρχεία κειμένου, ήχου, εικόνας κ.ά.) στην Ελληνική, Γαλλική και Αγγλική γλώσσα με την καταγεγραμμένη πληροφορία να αφορά κυρίως στα ερευνητικά του ενδιαφέροντα γύρω από την Κρήτη.
 

Φωτογραφία του Maurice Born στη Σπιναλόγκα, 1968. Από το Αρχείο Maurice Born.
 

Ο Maurice Born, γεννήθηκε στην Ελβετία, σπούδασε στη Λωζάννη και το Αννόβερο, εργάστηκε ως ερευνητής στο Ινστιτούτο Περιβάλλοντος του Παρισίου (1968-1997) και ανέλαβε πολλές αποστολές για το Υπουργείο Πολιτισμού της Γαλλίας (1985-1997). Ήδη από το 1967 εστίασε το ερευνητικό του ενδιαφέρον στη μελέτη του κοινωνικού αποκλεισμού, η οποία τον οδήγησε στο νησί της Σπιναλόγκας. Αποτύπωσε με λεπτομέρεια τον αρχιτεκτονικό πλούτο του νησιού και αφιερώθηκε στη μελέτη της ιστορίας της ασθένειας της λέπρας. Η σχέση που ανέπτυξε με πρώην κατοίκους της Σπιναλόγκας και κυρίως η στενή του σύνδεση με τον Επαμεινώνδα Ρεμουντάκη οδήγησε στη δημιουργία του βιβλίου «Vies et morts d’un Crétois lépreux» (Ζωές και θάνατοι ενός κρητικού λεπρού) και στο ντοκιμαντέρ «Η Τάξη» (L’Ordre), σε σενάριο δικό του. Η εργογραφία του περιλαμβάνει κινηματογραφικές ταινίες και βιβλία ενώ ως ειδικός συνεργάτης του Ιστορικού Μουσείου Κρήτης, ο Maurice Born πραγματοποίησε εκτεταμένη και σε βάθος έρευνα σε κρατικά και ιδιωτικά αρχεία στη Γαλλία και την Ελβετία, αναζητώντας υλικό σχετικό με την Κρήτη, και συνέβαλε αποφασιστικά στην διοργάνωση περιοδικών εκθέσεων αλλά και στο εκδοτικό έργο της Ε.Κ.Ι.Μ. Κατά την τελευταία δεκαετία της ζωής του είχε επιλέξει ως μόνιμη κατοικία του τη Νεάπολη Λασιθίου και τον Οκτώβριο του 2019 ανακηρύχθηκε επίτιμος δημότης του Δήμου Αγίου Νικολάου.

Η Ε.Κ.Ι.Μ., το Ι.Μ.Κ. και η Περιφέρεια Κρήτης αντιλαμβάνονται τα αρχειακά τεκμήρια ως κτήμα της κοινωνίας στην οποία και πρέπει να αποδίδονται. H πραγματοποίηση του έργου αυτού θα έχει ως αποτέλεσμα τη διάσωση του αρχειακού υλικού, τη φυσική και διανοητική οργάνωσή του και την προβολή και διάθεσή του στο κοινό και την έρευνα. Συγκεκριμένα, η επεξεργασία του αρχείου Maurice Born στοχεύει στην ταξινόμηση, αξιολόγηση - επιλογή, περιγραφή, ευρετηρίαση, προληπτική συντήρηση και ψηφιοποίηση του αρχειακού υλικού. Η επιστημονική αυτή προσπάθεια θα ολοκληρωθεί με τη σύνταξη ευρετηρίου / εργαλείου έρευνας, το οποίο θα διευκολύνει την πρόσβαση στην και τη χρήση της αρχειακής συλλογής από μελετητές και κοινό, αναδεικνύοντας έτσι την ιστορική και τεκμηριωτική της αξία.
 

Ιστορικό Μουσείο Κρήτης, 2022. Από το Αρχείο Maurice Born