Αποκατάσταση αρχαίων κειμένων με σύστημα τεχνητής νοημοσύνης από Έλληνες ερευνητές

Σύστημα τεχνητής νοημοσύνης που μπορεί να αποκαταστήσει με μεγάλη ακρίβεια αρχαία ελληνικά κείμενα ανέπτυξε ομάδα ερευνητών με επικεφαλής τον ομογενή ερευνητή Γιάννη Ασσαέλ. Πρόκειται για το σύστημα τεχνητής νοημοσύνης «Ithaca» (Ιθάκη), με τη χρήση του οποίου έγινε δυνατή για πρώτη φορά η αποκατάσταση αρχαίων ελληνικών κειμένων με ακρίβεια της τάξης του 72%, σε συνεργασία με ιστορικούς.

Δημιουργοί του συστήματος ήταν διεθνής ομάδα, με τον ελληνικής καταγωγής, Γιάννη Ασσαέλ της βρετανικής Deep Mind, θυγατρικής της Google στο πεδίο της τεχνητής νοημοσύνης, καθώς και ερευνητές του Τμήματος Πληροφορικής του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών (ΟΠΑ) και των πανεπιστημίων της Οξφόρδης και της Βενετίας.

Σε σχετική δημοσίευση στο περιοδικό “Nature”,  οι ερευνητές δηλώνουν  αισιόδοξοι ότι, με τη νέα τεχνολογία, θα γίνει πιο εύκολα και γρήγορα  η αποκατάσταση κειμένων επιγραφών από την αρχαιότητα σε πέτρα, κεραμικά, μέταλλα και άλλα υλικά, οι οποίες συχνά έχουν υποστεί σοβαρές φθορές με την πάροδο του χρόνου με αποτέλεσμα να είναι δύσκολο να διαβαστούν αλλά και να γίνει σωστή χρονολόγησή τους.

Το σύστημα  «Ιθάκη» αποτελεί μετεξέλιξη του προηγούμενου συστήματος «Pythia» (Πυθία) των ίδιων ερευνητών και μπορεί να επιτύχει ακρίβεια 62% όταν χρησιμοποιείται μόνο του για την αποκατάσταση του κατεστραμμένου κειμένου. Εφόσον χρησιμοποιείται από κάποιον ιστορικό, το ποσοστό επιτυχίας ανεβαίνει στο 72% εφόσον το σύστημα κάνει τις σχετικές
προτάσεις στους ειδικούς και εκείνοι έχουν την τελική επιλογή.

Εξαιρετική είναι και η επιτυχία του συστήματος στον προσδιορισμό του χρόνου και του τόπου δημιουργίας της επιγραφής, με την ακρίβεια να φτάνει το 71% για τη χρονολόγηση με περιθώριο 30 ετών στην περίοδο από το 800 π.Χ. μέχρι το 800 μΧ. Ανάλογη, πάντως, είναι και η επιτυχία στην επιλογή τοποθεσίας προέλευσης, με επιλογή ανάμεσα σε 84 πιθανές περιοχές της Αρχαίας Ελλάδας.

Σημειώνεται, ότι η ομάδα των ερευνητών εργάζεται ήδη πάνω σε νέες εκδόσεις της Ithaca που θα είναι εκπαιδευμένες και σε άλλες αρχαίες γλώσσες, όπως τα Ακκαδικά, τα Εβραϊκά, η γλώσσα των Μάγια της Κ. Αμερικής κ.ά.

Ο Γιάννης Ασσαέλ αποφοίτησε από το Τμήμα Εφαρμοσμένης Πληροφορικής του Πανεπιστημίου Μακεδονίας το 2013 και έκανε μεταπτυχιακές σπουδές στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης και στο Κολλέγιο Imperial του Λονδίνου στον κλάδο της Τεχνητής Νοημοσύνης.

Στην ανάπτυξη της “Ιθάκης” συνέβαλαν οι επιστήμονες Γιάννης Παυλόπουλος, Μαρίτα Χατζηπαναγιώτιου και Ίων Ανδρουτσόπουλος του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών.