Για τα «Μνημειακά Ελαιόδεντρα Κρήτης» του Νίκου Μιχελάκη

Με ιδιαίτερη τιμή και χαρά  έλαβα τις ημέρες που πέρασαν το  νέο βιβλίο που έγραψε ένας εξαίρετος συμπατριώτης μου, ο Νίκος Μιχελάκης, Δρ Γεωπονίας,  Επιστημονικός Σύμβουλος του Συνδέσμου Ελαιοκομικών Δήμων Κρήτης (ΣΕΔΗΚ) και Πρώην Δ/ντης του Ινστιτούτου Ελιάς Χανίων,  με τον τίτλο «ΜΝΗΜΕΙΑΚΑ ΕΛΑΙΟΔΕΝΤΡΑ  ΚΡΗΤΗΣ» και υπότιτλο «ΖΩΝΤΑΝΑ ΜΝΗΜΕΙΑ ΤΗΣ ΦΥΣΗΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ» με τη στήριξη του Συνδέσμου Ελαιοκομικών Δήμων Κρήτης (ΣΕΔΗΚ) και της Περιφέρειας Κρήτης.

Το βιβλίο προλογίζουν ο Περιφερειάρχης Κρήτης κ. Σταύρος Αρναουτάκης, ο Δήμαρχος Ρεθύμνης και Πρόεδρος του ΣΕΔΗΚ κ.  Γεώργιος Μαρινάκης, ο Ομότιμος Καθηγητής του Πανεπιστημίου Κρήτης κ. Λευτέρης Ζούρος και  η Αρχαιολόγος – Αρχαιοβοτανολόγος Δρ κ. Ανάγια Σαρπάκη, οι οποίοι μιλούν με τα καλύτερα λόγια για την αξία  του εν λόγω βιβλίου.

Για παράδειγμα ο Δήμαρχος κ. Μαρινάκης λέει χαρακτηριστικά: «Η αξία της συγκεκριμένης έκδοσης έγκειται , μεταξύ άλλων, στην πληρότητα και την ιστορική και επιστημονική της τεκμηρίωση . Πρόκειται για μια ολοκληρωμένη προσέγγιση , η οποία δεν εξαντλείται στην παρουσίαση των σημερινών Μνημειακών Ελαιόδεντρων Κρήτης . Επισκοπεί τα μορφολογικά και αισθητικά τους χαρακτηριστικά, παρουσιάζει μεθόδους χρονολόγησής τους και καταγράφει τις σχέσεις τους με την ιστορία, τις παραδόσεις  και τον πολιτισμό. Παράλληλα αναφέρεται στις ελιές της Μινωικής Κρήτης , τις μυθικές και ιστορικές ελιές της Ελλάδας, αλλά και τις Μνημειακές ελιές που έχουν επισημανθεί και υπάρχουν ακόμη και σήμερα σε διάφορες περιοχές της Χώρας, αλλά και σε άλλες χώρες του κόσμου». 

Διαβάζοντάς το εν λόγω βιβλίο διαπιστώνουμε καταρχήν ότι είναι μια εξαιρετική έκδοση όπου ο αναγνώστης βρίσκει πάρα πολλές και ενδιαφέρουσες πληροφορίες για την ιστορία και τη χρησιμότητα της Ελιάς και επίσης ότι δεν είναι ένα βιβλίο σκέτη αντιγραφή άλλων, αλλά ένα πρότυπο επιστημονικά μελετημένο βιβλίο, το οποίο αφενός στηρίζεται και σε έγκυρες μελέτες, πάρα πολλές από τις οποίες είναι του συγγραφέα ως ειδικού,  και σε έγκυρες πηγές, αρχαίες και νέες,  και αφετέρου κινείται σε πάρα πολλούς άξονες: Γεωπονία,  Μυθολογία, Λαογραφία, Ιστορία κ.α. και με πλήθος ερευνών και άγνωστων στο ευρύ κοινό πληροφοριών, που φανερώνουν από τη μια ότι ο συγγραφέας έχει κοπιάσει πάρα πολύ, για να συγκεντρώσει το υλικό αυτό και από την άλλη ότι είναι ένα ενδιαφέρον και πολύτιμο βιβλίο.

Στο βιβλίο αυτό ο διακεκριμένος Κρητικός επιστήμονας και ερευνητής  κ. Νίκος Μιχελάκης,  συνδυάζοντας την πολύχρονη εμπειρία του στην ιστορική έρευνα πάνω στη Γεωπονία ως Επιστημονικός Σύμβουλος του Συνδέσμου Ελαιοκομικών Δήμων Κρήτης (ΣΕΔΗΚ) και Πρώην Δ/ντης του Ινστιτούτου Ελιάς Χανίων, καταρχήν παρουσιάζει και συνθέτει το πανόραμα της ιστορίας της ελιάς ξεκινώντας από το απώτερο παρελθόν, από την εποχή του Μύθου, μη παραλείποντας να αναφέρει ακόμη και το μύθο της Θεάς Αθηνάς που φύτεψε την πρώτη ελιά στην Αττική απ΄όπου η πόλη της Αθήνας πήρε το όνομά της, το μύθο του Ιδαίου (Κρητικού)  Ηρακλή , ο οποίος έφερε από τις υπερβόρειες χώρες και φύτεψε στην Ολυμπία την πρώτη αγριελιά (Κότινο) με την οποία στεφανώνονταν οι νικητές των Ολυμπιακών Αγώνων κ.α.

Κατά δεύτερον μας πληροφορεί σε ποια μέρη της Κρήτης, αλλά και αλλού υπάρχουν αιωνόβια ελαιόδεντρα που έχουν ανακηρυχτεί ως μνημειακά με επιστημονικό τρόπο και με τη συμβολή του Συνδέσμου Ελαιοκομικών Δήμων της Κρήτης (Σ.Ε.ΔΗ.Κ.)., όπως οι μνημειακές ελιές: των Βουβών Κισάμου, από την οποία στεφανώθηκαν  η νικήτρια και ο νικητής του Μαραθωνίου στους Ολυμπιακούς Αγώνες της Αθήνας το 2004, του Καβουσίου Ιεράπετρας, του Βατόλακου, του Αγίου Γεωργίου Κανδάνου, των Παλαιών Ρουμάτων, της Γόρτυνας, της Γέννας, του Πανασού, του Καμηλαρίου, των Αγγελιανών , του Αμαρίου κ.α.

Μάλιστα ο συγγραφέας Ν. Μιχελάκης με την πολύχρονη μελέτη και ενασχόλησή του  με την ελιά και την ιστορία της καταγράφει και παρουσιάζει αυτά τα μνημειακά ελαιόδεντρα ως « ζωντανά μνημεία της φύσης και του ανθρώπου».

Στόχος του βιβλίου  «ΜΝΗΜΕΙΑΚΑ ΕΛΑΙΟΔΕΝΤΡΑ» του Ν. Μιχελάκη, όπως λέει στον πρόλογό του,  είναι να συμβάλει στην καταγραφή, διάσωση, ανάδειξη και προβολή - αξιοποίηση των αιωνόβιων μνημειακών ελαιόδεντρων της Κρήτης, αλλά και όπου αλλού βρίσκονται αυτές, κάτι που θα βοηθήσει στην ανάπτυξη του τόπου ως περιβαλλοντικού και πράσινου παραθεριστικού προορισμού και όχι μόνο.  Συμφέρον είναι να  διασωθούν τα μνημειακά ελαιόδεντρα, δέντρα δηλαδή χιλιάδων χρόνων, που  κινδυνεύουν να γίνουν καυσόξυλα, επειδή δεν είναι παραγωγικά, γιατί διασώζοντας,  προβάλλοντας και αναδεικνύοντάς  τα, παρέχεται βοήθεια τόσο στην ανάπτυξη τουριστικά της ενδοχώρας, όσο και στην προβολή του Κρητικού ελαιόλαδου.

 Η διάσωση και η ανάδειξη των μνημειακών ελαιόδεντρων της Κρήτης και η ένταξή τους σε πολιτιστικές διαδρομές, μονοπάτια, τουριστικούς χάρτες κ.λπ. λέει ο κ Ν. Μιχελάκης, θα συμβάλει ώστε από τη  μια  να προβληθεί η πολιτιστική και υγιεινή αξία της ελιάς και του ελαιόλαδου, που ενδιαφέρει τους ελαιοπαραγωγούς και όλους τους κατοίκους της Κρήτης και από την άλλη να εμπλουτιστεί το τουριστικό προϊόν του νησιού ώστε να αναπτυχθεί και ο τουρισμός της ενδοχώρας. Και αυτό δεν το λέει έτσι φιλολογικά, αλλά το στηρίζει στο ότι και π.χ.  τόσο η μνημειακή ελιά Βουβών, περίπου 3.000 ετών, όσο και το Μουσείο ελιάς Βουβών, έχουν αποκτήσει υψηλή δημοσιότητα και επισκεψιμότητα  Πλήθος επισκεπτών, Ελλήνων και ξένων, που υπερβαίνουν τους 300 ημερησίως, μεταξύ των οποίων πολλά σχολεία και πολιτιστικοί φορείς, επισκέπτονται καθημερινά κατά την τουριστική περίοδο τη μνημειακή ελιά και το Μουσείο ελιάς Βουβών.

Λογοτεχνικά το βιβλίο του κ. Ν.  Μιχελάκη «ΜΝΗΜΕΙΑΚΑ ΕΛΑΙΟΔΕΝΤΡΑ»   είναι ένα άρτιο, ένα εξαιρετικό έργο και η γραφή του εντελώς άμεση, ειλικρινής και περιγραφική. Είναι  απλά γραμμένο και διαβάζεται πολύ εύκολα. Η γραφή του φρέσκια και καθόλου τυποποιημένη. Η χρήση της γλώσσας είναι απλή και άμεση, αγγίζοντας τον αναγνώστη. Η λιτή και προσεκτική αφήγηση συνδυάζεται με διεπιστημονικά τεκμήρια: ιστορίας, γεωλογίας, μυθολογίας, αρχαιολογίας κ.ά. Παράλληλα η σύνθεση αυτή συμπληρώνεται από το πλούσιο εικονογραφικό υλικό που περιλαμβάνει εικόνες των μνημείων, ανάλογες πολιτιστικές και περιηγητικές εκδηλώσεις, μυθολογικές, ιστορικές και αρχαιολογικές εικόνες, κείμενα αρχαίων συγγραφέων, σχηματικές και επιστημονικές απεικονίσεις ελιών. 

Επιστημονικά το βιβλίο του κ. Ν. Μιχελάκη «ΜΝΗΜΕΙΑΚΑ ΕΛΑΙΟΔΕΝΤΡΑ»  είναι άκρως αντικειμενικό, αξιόπιστο, εντός επιστημονικής πραγματικότητας. Δηλαδή  χωρίς λάθη και παραλείψεις και επίσης χωρίς εξιδανίκευση και σοβινισμό. Το περιεχόμενο του βιβλίου είναι δομημένο με αρτιότητα: χαρακτηριστικά μνημειακών ελαιόδεντρων, γεωλογικά τεκμήρια, ελιές μινωικής Κρήτης , μυθικές και ιστορικές ελιές Ελλάδας, μνημειακές και ιστορικές ελιές Κρήτης, μνημειακές ελιές Ελλάδας, αιωνόβιες ελιές ξένων χωρών. Συμπληρώνεται, ακόμη,  από πλούσια βιβλιογραφία. Η καταγραφή των ελαιόδεντρων με την πλούσια ιστορική και πολιτιστική ανάδειξή τους συμπληρώνεται και με συμπεράσματα και προτάσεις ημερίδων για τα μνημειακά ελαιόδεντρα κ.α.

Γενικά είναι ένα εξαίρετο, ένα καταπληκτικό βιβλίο. Μια  καλαίσθητη , τεκμηριωμένη και αξιόλογη  έκδοση που δε θα πρέπει να λείψει από καμία βιβλιοθήκη, συλλογική (Σχολείων, Πανεπιστημίων κ.α) και ατομική , γιατί η ελιά είναι  στοιχείο της ιστορίας μας, της προσωπικής και κοινωνικής  μας ζωής. 

Το απόλαυσα πραγματικά και κατόπιν τούτου το συνιστώ ανεπιφύλακτα. Οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να βρουν το βιβλίο είτε από τα βιβλιοπωλεία Κρήτης είτε από τον ΣΕΔΗΚ (τηλεφωνο2821050800)

Τα θερμά μου συγχαρητήρια στο συγγραφέα κ. Νίκο Μιχελάκη για το θαυμάσιο βιβλίο του «ΜΝΗΜΕΙΑΚΑ ΕΛΑΙΟΔΕΝΤΡΑ» και επίσης του εύχομαι από τη μια το βιβλίο αυτό να είναι καλοτάξιδο, να κοσμήσει τις βιβλιοθήκες όχι μόνο των κατοίκων της Κρήτης, αλλά και όλων των Ελλήνων, και από την άλλη να συνεχίσει με την ίδια έμπνευση, ανθρωπιστική διάθεση, ευαισθησία και συγγραφική ευπρέπεια να μας κάνει κοινωνούς και άλλων  ωραίων πνευματικών εργασιών του.

Του Αδάμ (Μάκη)  Κρασανάκη

(Επίτιμου Δ/ντή Υπ. Πολιτισμού, Συγγραφέα, Πρόεδρου Πολιτιστικού Συλλόγου Αγίας Παρασκευής Αττικής «Η Αλληλεγγύη»)