Απαίδευτες επιδιώξεις

Του Γιώργου Πανταγιά*

Η μνημονιακή περίοδος έχει κλείσει τον κύκλο της. Η κυβερνητική θητεία του κόμματος του Αλέξη Τσίπρα ανέδειξε τις αντιφάσεις που το διαπερνούν. Η σημερινή δυσκολία του να προσαρμοστεί το επιβεβαιώνει. Το άλλοτε πλεονέκτημά του δεν υφίσταται πλέον. Η κυριαρχία του οφειλόταν στη χρεοκοπία του παλιού συστήματος. Στην πραγματικότητα, εμφανίστηκε σαν ένα καινούργιο πολιτικό προϊόν.

Τώρα, που η χώρα ανακάμπτει ο γνώριμος σε όλους μας ΣΥΡΙΖΑ αποδεικνύεται ανεπίκαιρος. Η επιστροφή του στην αντιπολίτευση επιβάλλει τον επαναπροσδιορισμό του. «Νέα κατάσταση νέα καθήκοντα», όπως έλεγε ο Λένιν. Το γεγονός ότι παραμένει ένας ισχυρός πόλος στην εγχώρια σκηνή δείχνει πως η προοπτική του είναι συνυφασμένη με τη θεμελίωση σύγχρονης ταυτότητας. Η κατάληψη του ζωτικού χώρου τού πάλαι ποτέ κραταιού ΠΑΣΟΚ, τού επιτρέπει να διεκδικεί με αξιώσεις πρωταγωνιστικό ρόλο ως φορέας της Κεντροαριστεράς. Ο μαρασμός του ΚΙΝΑΛ ευνοεί τα σχέδια του Αλέξη Τσίπρα να εκφράσει τον χώρο αυτόν.

Ωστόσο, η δυστοκία του να απεξαρτηθεί από τις προγενέστερες πολιτικές αποσκευές -ιδεοληψίες, αγκυλώσεις, παρωχημένες αντιλήψεις- είναι σοβαρό εμπόδιο για τον αναπροσανατολισμό του. Οι αμφισβητήσεις και οι προβληματισμοί, που αναπτύσσονται για την ανατοποθέτηση του ΣΥΡΙΖΑ στο τωρινό κοινωνικό, οικονομικό και πολιτικό περιβάλλον, επιτείνουν τα αδιέξοδα. Η συζήτηση για την αποκαλούμενη «πασοκοποίηση» γίνεται αχρείαστη και άστοχη.

Εξίσου απαίδευτος είναι και ο διαχωρισμός που κάνει ο αρχηγός της Αξιωματικής Αντιπολίτευσης, μιλώντας «περί δύο ΠΑΣΟΚ». Και τούτο διότι μοιάζει να σκιαμαχεί με την ιστορία, την προσφορά και το έργο ενός μεγάλου κόμματος. Ξεχνά ότι η πολιτική δεν είναι στατική. Κάθε περίοδος έχει τα δικά της χαρακτηριστικά. Η προσαρμογή στις μεταβαλλόμενες συνθήκες αποτελεί απαραίτητο όρο, προκειμένου μια κομματική δύναμη να έχει δημιουργική παρουσία στη διακυβέρνηση του τόπου.

Ο μετασχηματισμός του ΣΥΡΙΖΑ, τον οποίο επαγγέλλεται ο επικεφαλής του, ή θα συνιστά μια πραγματική τομή. Ή θα καταστεί ψευδεπίγραφος. Στην ουσία απαιτεί τολμηρές αναθεωρήσεις, σύγχρονο λόγο. Και προπαντός άλλους συντελεστές. Πολλά από τα στελέχη του είναι φορείς παλιών ιδεών και συντηρητικών απόψεων. Κάποια ταυτίζονται με λαϊκίστικες πρακτικές. Συνεπώς, το ζήτημα που τίθεται δεν αφορά την αντιγραφή ή μη του πασοκικού μοντέλου. Άλλωστε αυτό υπήρξε σε μια άλλη εποχή.

Το ερώτημα είναι αν ο Αλέξης Τσίπρας διαθέτει τις προϋποθέσεις να εναρμονιστεί με τις νέες ανάγκες και απαιτήσεις. Ο απογαλακτισμός του από τις συνταγές του παρελθόντος αναμφίβολα μοιάζει δύσκολος. Χρειάζεται να απαλλαγεί από τις ιδεοληψίες και τους γνωστούς φορμαλισμούς. Να αφήσει πίσω του τις ανεδαφικές διακηρύξεις και τα υπολείμματα του λαϊκισμού και του ανορθολογισμού.

Το σημαντικότερο, να αποδείξει ότι βρίσκεται σε αρμονία με τις αναζητήσεις εκείνων των δυνάμεων -κεντροαριστερών, σοσιαλδημοκρατικών-, οι οποίες θα επεδίωκαν να συγκροτήσουν μια αξιόπιστη και ρεαλιστική πρόταση ως ένας άλλος πόλος έναντι των δυνάμεων της Κεντροδεξιάς, χωρίς τους ξεπερασμένους μανιχαϊσμούς.

* Συμβούλου Στρατηγικής και Επικοινωνίας, Προέδρου & Διευθύνοντος Συμβούλου της POLITY A.E.