TIME: Γιατί η οικονομία των χωρών κοντά στον Ισημερινό κινδυνεύει περισσότερο από τις υπόλοιπες

Δεν είναι μυστικό ότι η παγκόσμια κλιματική αλλαγή πλήττει την οικονομία.

Με συχνότερες και πιο σοβαρές καταιγίδες, πλημμύρες, ξηρασία και πυρκαγιές, οι χώρες σε όλο τον κόσμο δέχονται ήδη οικονομικά πλήγματα.

Και καθώς μακροπρόθεσμα γεγονότα όπως η άνοδος της στάθμης της θάλασσας και τα πρότυπα θερμοκρασίας συνεχίζουν να επηρεάζουν τη γεωργία και την ανθρώπινη υγεία, η οικονομική ζημία θα αυξάνεται.

Δυστυχώς όμως ο αντίκτυπος θα είναι άνισα κατανεμημένος. Μια πρόσφατη έκθεση της S&P Global αξιολόγησε τον τρόπο με τον οποίο 135 χώρες θα μπορούσαν να επηρεαστούν από γεγονότα που σχετίζονται με το κλίμα το 2050.

Τα επίπεδα οικονομικού κινδύνου κυμαίνονταν από 0% του ΑΕΠ (που υποδηλώνει ότι η οικονομία πιθανότατα δεν θα εκτεθεί σε κλιματικούς κινδύνους) έως 100% του ΑΕΠ (ολόκληρη η οικονομία θα μπορούσε να εκτεθεί σε κλιματικούς κινδύνους).

Η μέτρηση προβλέπει μόνο την οικονομική τρωτότητα -όχι τις οικονομικές απώλειες.

Για παράδειγμα, μια χώρα με έκθεση στο 80% του ΑΕΠ δεν σημαίνει ότι το 80% της οικονομίας θα εξαλειφθεί σε 30 χρόνια, αλλά μάλλον ότι το 80% της οικονομίας κινδυνεύει να υποστεί απώλεια.

Χρησιμοποιώντας αυτά τα ποσοστά, το TIME «χαρτογράφησε» τις χώρες σε μια κλίμακα από το μπλε στο κόκκινο προκειμένου να δει ποιες οικονομίες κινδυνεύουν λιγότερο και ποιες περισσότερο.

Ωστόσο αντί για έναν τυπικό χάρτη, το TIME εξέτασε κάθε χώρα ως ένα γεωγραφικό πλάτος. Το αποτέλεσμα ήταν ένας χάρτης που μοιάζει λίγο με ηφαίστειο γυρισμένο στο πλάι. 

Σύμφωνα, λοιπόν, με τον χάρτη, οι οικονομίες που βρίσκονται σε τεράστιο φυσικό κλιματικό κίνδυνο – σε ορισμένες περιπτώσεις 100% εκτεθειμένες – βρίσκονται γενικά εντός 20 μοιρών από τον Ισημερινό. Επίσης καμία από αυτές δεν βρίσκεται στα πολύ βόρεια ή νότια τμήματα του πλανήτη.

Από την άλλη πλευρά, οι χώρες που έχουν ελάχιστο κίνδυνο προέρχονται από ένα ευρύ φάσμα γεωγραφικών πλατών, αλλά έχουν μεγαλύτερη κλίση προς τους πόλους.

Για να καταλήξουν σε αυτούς τους αριθμούς, οι ερευνητές της S&P Global εξέτασαν πόσο μεγάλο μέρος της έκτασης της κάθε χώρας είναι επιρρεπές σε πυρκαγιές, καταιγίδες, πλημμύρες και άνοδο της στάθμης της θάλασσας, καθώς και πόσο μεγάλο μέρος της γεωργικής γης κινδυνεύει από την πίεση του νερού και του πληθυσμού του εργατικού δυναμικού που επηρεάζεται από την ακραία ζέστη.

Γιατί όσο πιο κοντά στον Ισημερινό, τόσο πιο μεγάλη η καταστροφή;

Σύμφωνα με την έρευνα, υπάρχουν μερικοί λόγοι για τους οποίους υπάρχει αυτό το γεωγραφικό πρότυπο.

Πρώτον, ορισμένα έθνη που βρίσκονται στη μέση της Γης ή κοντά σε αυτήν είναι μικρά νησιωτικά κράτη που είναι ιδιαίτερα ευάλωτα σε μαζικές καταιγίδες που μπορούν να καταστρέψουν τις υποδομές και να συμπιέσουν τις πιο εξαρτημένες βιομηχανίες τους, όπως ο τουρισμός.

Επιπλέον, ένα μεγάλο ποσοστό των χωρών που βρίσκονται γύρω από τον Ισημερινό έχουν λιγότερο διαφοροποιημένες οικονομίες που βασίζονται στη φυσική εργασία για την παραγωγή αγαθών.

Η ακραία ζέστη μπορεί να έχει καταστροφικές επιπτώσεις στην παραγωγικότητα της εργασίας σε αυτά τα έθνη.

Στην υποσαχάρια Αφρική, για παράδειγμα, χώρες με υψηλότερο εισόδημα και συγκεκριμένο προσανατολισμό ως προς τις υπηρεσίες που προσφέρουν, έχουν 19% και 0% έκθεση στο ΑΕΠ.

Επίσης χώρες με χαμηλό εισόδημα, όπως η Αιθιοπία και η Μπουρκίνα Φάσο, που βασίζονται περισσότερο στη γεωργία και τη βιομηχανία και βρίσκονται ακριβώς πάνω από τον ισημερινό, έχουν 93% και 99% έκθεση στο ΑΕΠ, αντίστοιχα.

Πόσο έτοιμη είναι κάθε χώρα για προσαρμογή;

Ξεχωριστά εξετάστηκε πόσο έτοιμη μπορεί να είναι κάθε χώρα να προσαρμοστεί στις κλιματικές επιπτώσεις σε μια κλίμακα από το 1 (πιο έτοιμη) έως το 6 (λιγότερο έτοιμη).

Να σημειωθεί πως αυτή η βαθμολογία δεν αποτελεί παράγοντα στην αξιολόγηση του κινδύνου του ΑΕΠ, αλλά χρησιμεύει για να δείξει πόσο έτοιμη μπορεί να είναι κάθε χώρα να αντιμετωπίσει αυτούς τους κινδύνους.

Όταν το TIME παρουσίασε αυτή την αξιολόγηση ετοιμότητας με βάση το γεωγραφικό πλάτος της χώρας, οι τάσεις -ιδιαίτερα στα ακραία άκρα της κλίμακας ετοιμότητας- ήταν ακόμη πιο έντονες από την έκθεση στο ΑΕΠ.

Μεταξύ των χωρών με την καλύτερη βαθμολογία ετοιμότητας, μόνο η εξαιρετικά ανεπτυγμένη πόλη-κράτος της Σιγκαπούρης βρίσκεται στον Ισημερινό.

Και αντίστροφα, σχεδόν όλες οι χώρες με τη χειρότερη βαθμολογία ετοιμότητας βρίσκονται σε απόσταση 20 μοιρών από τον Ισημερινό.

Τι δείχνουν τα διαγράμματά στο σύνολο

Συνολικά, τα διαγράμματα δείχνουν ότι οι χώρες στα βόρεια και νότια γεωγραφικά πλάτη είναι πιθανότερο να διαθέτουν πόρους για να προετοιμαστούν καλύτερα για τις κλιματικές επιπτώσεις – παρόλο που οι οικονομίες τους κινδυνεύουν λιγότερο.

Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι αυτά τα έθνη, ιδίως αυτά της ευρωπαϊκής ηπείρου, έχουν διαφοροποιημένες οικονομίες που βασίζονται σε υπηρεσίες και μπορούν να αντέξουν τα χτυπήματα της Μητέρας Φύσης.

Είναι επίσης πιο πλούσια και τεχνολογικά προηγμένα, γεγονός που τους επιτρέπει να διοχετεύουν πόρους σε προσπάθειες προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή. 

Ενώ η S&P Global δεν ποσοτικοποίησε τις απώλειες του ΑΕΠ σε επίπεδο χώρας λόγω της αβεβαιότητας που περιβάλλει την αξιοπιστία των δεδομένων σε αυτό το επίπεδο, υπολόγισε μια εκτίμηση για τις παγκόσμιες περιοχές και τον κόσμο.

Διαπίστωσε ότι το 4% της παγκόσμιας οικονομίας θα μπορούσε να χαθεί από τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής έως το 2050, υποθέτοντας ότι οι χώρες θα τηρήσουν τις τρέχουσες δεσμεύσεις τους για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής.

Όπως επισημαίνει η Marion Amiot, μία εκ των συγγραφέων της μελέτης, μια τόσο μικρή απώλεια μπορεί να μη φαίνεται μεγάλη υπόθεση, αλλά θα ήταν ακόμη χειρότερη από τη μείωση του παγκόσμιου ΑΕΠ κατά 3,3% το 2020 λόγω του COVID-19.