Τακτική Γενική Συνέλευση Eurobank Holdings A.E.: Οι ομιλίες των κ.κ. Ζανιά και Καραβία

Οι ομιλίες κ.κ. Γ. Ζανιά, Προέδρου Δ.Σ. και Φ. Καραβία, Διευθύνοντος Συμβούλου στην Τακτική Γενική Συνέλευση Eurobank Holdings A.E:

Η ομιλία του κ. Γ. Ζανιά:

Κυρίες και κύριοι Μέτοχοι,

Αγαπητοί προσκεκλημένοι,

Σήμερα κάνουμε για δεύτερη συνεχή χρονιά τη γενική μας συνέλευση κάτω από συνθήκες πανδημίας. Παρόλο, που αυτή τη στιγμή βρισκόμαστε μπροστά  σε ένα τέταρτο και γρήγορα μεταδιδόμενο κύμα COVID, ο τρόπος με τον οποίο σήμερα διαβάζουμε το μέλλον είναι αρκετά διαφορετικός σε σχέση με πέρυσι. Πριν ένα χρόνο, η αβεβαιότητα ήταν σίγουρα μεγαλύτερη γιατί δεν γνωρίζαμε πόσο προσωρινή μπορεί να είναι αυτή η κατάσταση.

Ο παράγων που φέτος κάνει τη διαφορά είναι η γρήγορη δημιουργία αποτελεσματικών εμβολίων, τα οποία αποτελούν το σημαντικότερο όπλο μας κατά της πανδημίας. Παράλληλα με αυτά όμως, σήμερα λειτουργούν και παράγοντες οι οποίοι καθιστούν το τέλος της πανδημίας πιο σταδιακό. Σε αυτούς τους παράγοντες περιλαμβάνονται: η κόπωση από την κοινωνική αποστασιοποίηση και την τήρηση των μέτρων προστασίας, η διστακτικότητα σημαντικού τμήματος του πληθυσμού να εμβολιαστεί, η έλλειψη ακόμη ικανών ποσοτήτων εμβολίων για να επιτευχθεί ικανοποιητικό επίπεδο ανοσίας σε παγκόσμιο επίπεδο. Σε κάθε περίπτωση όμως, έστω και με αυτή τη σταδιακότητα, τα εμβόλια καθιστούν προσωρινή την τρέχουσα κρίση, το οποίο επηρεάζει σημαντικά τη λήψη αποφάσεων και την επάνοδο της οικονομίας σε μια νέα κανονικότητα.

Η πανδημία του κορωνοϊού υπήρξε η μεγαλύτερη εξωγενής διαταραχή για την παγκόσμια οικονομία στη μεταπολεμική περίοδο. Το 2020, το παγκόσμιο ΑΕΠ σημείωσε τη μεγαλύτερη πτώση των τελευταίων 70 ετών τουλάχιστον, ενώ στην Ευρωζώνη η πανδημία ανέκοψε την αναπτυξιακή πορεία της με το πραγματικό ΑΕΠ το 2020 να συρρικνώνεται κατά 6,5%.

Στη χώρα μας, έπειτα από μια πολυετή κρίση χρέους που είχε ως αποτέλεσμα το πραγματικό ΑΕΠ στην Ελλάδα το 2019 να υπολείπεται κατά 23,5% σε σύγκριση με την κορυφή του 2007 και σε κατά κεφαλήν όρους να είναι δυστυχώς το 3ο χαμηλότερο ανάμεσα στις χώρες της ΕΕ-27, η ελληνική οικονομία εισήλθε εκ νέου σε ύφεση το 2020, λόγω της πανδημίας. Η συρρίκνωση του πραγματικού ΑΕΠ στην Ελλάδα το 2020 διαμορφώθηκε στο -8,2% σε ετήσια βάση που, αν και ήταν η 3η μεγαλύτερη ανάμεσα στις χώρες της ΕΕ-27, εντούτοις αποδείχτηκε ηπιότερη του αναμενομένου λόγω: της σημαντικής κρατικής παρέμβασης που εκδηλώθηκε με δημοσιονομικά μέτρα, της διευκολυντικής κατεύθυνσης της νομισματικής πολιτικής από την ΕΚΤ, αλλά και της στήριξη ρευστότητας από την πλευρά του τραπεζικού συστήματος.

Οι τράπεζες σε όλο το 2020 συνέχισαν να πιστοδοτούν την πραγματική οικονομία με τη στήριξη των προγραμμάτων που διαχειρίζεται η Ελληνική Αναπτυξιακή Τράπεζα. Ο τραπεζικός κλάδος αξιοποίησε σε μεγάλο βαθμό τα κυβερνητικά μέτρα στήριξης των πληγέντων από την πανδημία και με δική του πρωτοβουλία εισήγαγε τη δυνατότητα αναστολής δόσεων των δανείων (morratorria), με τα δάνεια που χρησιμοποίησαν αυτή τη δυνατότητα να φτάνουν τα 27,6 δισ. Ο συνδυασμός όλων αυτών των μέτρων στήριξε σε μεγάλο βαθμό τους δανειολήπτες μέχρι τώρα, ενώ με την επαναφορά της οικονομικής δραστηριότητας και την απόσυρση των μέτρων στήριξης θα πρέπει να συγκρατηθεί ο όγκος των νέων Μη Εξυπηρετούμενων Δανείων σε χαμηλά επίπεδα.

Οι τελευταίοι μήνες του 2020 και οι πρώτοι του 2021 χαρακτηρίστηκαν από την εκ νέου εφαρμογή περιοριστικών μέτρων για την συγκράτηση του 2ου και του 3ου κύματος της πανδημίας. Παρά ταύτα, η ελληνική οικονομία επέδειξε ανθεκτικότητα και το 1ο τρίμηνο 2021 το πραγματικό ΑΕΠ ενισχύθηκε σε τριμηνιαία βάση κατά 4,4%, ενώ, βάσει των δημοσιευθέντων δεικτών οικονομικής συγκυρίας και προσδοκιών, η εικόνα που σχηματίζεται για την πορεία της ελληνικής οικονομίας το 2ο τρίμηνο 2021 είναι θετική.

Για φέτος και του χρόνου η πλειοψηφία των προβλέψεων συγκλίνουν σε μία αύξηση του ΑΕΠ κατά 4-5% και 5-6% αντίστοιχα. Αυτό σημαίνει πως δύο χρόνια μετά το ξέσπασμα της πανδημίας θα αναπληρωθούν σε σημαντικό βαθμό οι απώλειες λόγω COVID σε όρους ΑΕΠ. Η ανεργία επίσης, μετά από μια προσωρινή αύξηση το 2021, αναμένεται να μειωθεί περαιτέρω το 2022 και 2023, ενώ ο πληθωρισμός θα αλλάξει πρόσημο, από αρνητικό σε θετικό, από το δεύτερο εξάμηνο του 2021.

Είναι πολύ σημαντικό πως σχετικά γρήγορα η ελληνική οικονομία αναπληρώνει τις απώλειες στο ΑΕΠ λόγω COVID. Επειδή όμως η χώρα μας βγαίνει από τρεις διαδοχικές κρίσεις τα τελευταία δώδεκα χρόνια με μεγάλες απώλειες σε όρους εισοδήματος, απασχόλησης και κοινωνικής συνοχής, μεγάλη σημασία έχουν οι προοπτικές που διαγράφονται τουλάχιστον μεσοπρόθεσμα. Όπως ήδη δείχνουν και οι σχετικοί δείκτες προσδοκιών, υπάρχει μια αισιοδοξία για το μέλλον. Φαίνεται πως σταδιακά η χώρα μεταβαίνει από μια σειρά «κακών» ή «μέτριων» ετών σε μια σειρά «καλών ετών», για μια σειρά από λόγους.

Έτσι, μετά από τρία μνημόνια, και παρά τις δυσκολίες υλοποίησής τους, έγιναν μια σειρά από μεταρρυθμίσεις οι οποίες δημιούργησαν ένα αναπτυξιακό δυναμικό το οποίο δεν έχει αποδώσει ακόμη, ενώ η υπερ-δεκαετής κρίση έχει δημιουργήσει επενδυτικές ευκαιρίες λόγω χαμηλών αποτιμήσεων, οι οποίες δεν έχουν αξιοποιηθεί επαρκώς ακόμη. Σημαντικός παράγοντας στην χαμηλή αξιοποίηση αυτών των πλεονεκτημάτων έχει υπάρξει το έλλειμμα αξιοπιστίας που συνόδευε για χρόνια τη χώρα και ο χαρακτηρισμός της ως “special case country” («ειδική περίπτωση χώρας»), ο οποίος αύξανε το risk premium για επενδύσεις σε αυτή. Η επάνοδος όμως στην πολιτική σταθερότητα, η συνέχιση κάποιων μεταρρυθμίσεων και ο τρόπος αντιμετώπισης της υγειονομικής κρίσης βελτιώνουν την αξιοπιστία της χώρας και αποκλιμακώνουν τον κίνδυνο δραστηριοποίησης σε αυτή.

Οι θετικές προοπτικές σε μεσοπρόθεσμο ορίζοντα για την ελληνική οικονομία ενισχύονται σημαντικά από δύο παράγοντες οι οποίοι μπορούν να λειτουργήσουν ως καταλύτες για γρήγορη ανάπτυξη και με διάρκεια. Πρόκειται κατ’ αρχάς για τους πρόσθετους πόρους από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (ΤΑΑ) υπό μορφή επιχορηγήσεων και δανείων, το οποίο μαζί με το νέο ΕΣΠΑ δημιουργούν για την επόμενη επταετία ένα τεράστιο επενδυτικό πρόγραμμα γύρω στα 10 δις ευρώ ετησίως. Για το 2021 μάλιστα, οι εκταμιεύσεις από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας αναμένονται γύρω στα €7,5 δις, εκ των οποίων τα €4 δις αποτελούν προκαταβολή.  Ένα τέτοιο επενδυτικό πρόγραμμα μπορεί να βοηθήσει πολύ στο κλείσιμο του τεράστιου ελλείμματος επενδύσεων που υπάρχει αυτή τη στιγμή στην Ελλάδα, καθώς οι επενδύσεις παγίων φτάνουν μόλις στο 11% του ΑΕΠ και το οποίο πρέπει να διπλασιαστεί προκειμένου να έχουμε διατηρήσιμη ανάπτυξη.

Ο δεύτερος σημαντικός παράγοντας για μεσοπρόθεσμη ανάπτυξη είναι η εξυγίανση του ελληνικού τραπεζικού συστήματος το οποίο, εφόσον ολοκληρωθούν με επιτυχία οι τιτλοποιήσεις που έχουν δρομολογηθεί, θα έχει σε ένα χρόνο περίπου από σήμερα μονοψήφιο ποσοστό Μη Εξυπηρετούμενων Ανοιγμάτων (ΜΕΑ), ενώ ήδη διαθέτει μεγάλη ρευστότητα και ικανοποιητικά κεφάλαια. Έτσι θα μπορέσει να χρηματοδοτήσει, όπως και πριν τις απανωτές κρίσεις, την ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας. Είναι δε χαρακτηριστικό πως αυτή τη στιγμή τα εξυπηρετούμενα δάνεια του ελληνικού τραπεζικού συστήματος αντιστοιχούν μόνο στο 60% περίπου του ελληνικού ΑΕΠ ενώ πριν την κρίση αυτό το ποσοστό ήταν τριψήφιο όπως είναι ήδη σήμερα και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες παρόμοιες με εμάς. Η ανατροφοδότηση που αναμένεται ανάμεσα στην ανάπτυξη και τον τραπεζικό δανεισμό θα λύσει πολλά από τα συσσωρευμένα προβλήματα της μακρόχρονης κρίσης και θα τοποθετήσει σε μια νέα τροχιά την ευημερία της χώρας. Εξάλλου, φαίνεται πως η ανάκτηση της δυναμικότητας του ελληνικού τραπεζικού συστήματος αποτελεί και προϋπόθεση για επάνοδο σε επενδυτική βαθμίδα των τίτλων της Ελληνικής Δημοκρατίας.

Οι εξελίξεις στην αγορά ομολόγων ήταν πολύ ευνοϊκές και οδήγησαν σε ιστορικώς χαμηλά επίπεδα τις αποδόσεις, λόγω της αποδοχής των ελληνικών κρατικών ομολόγων στο έκτακτο πρόγραμμα αγοράς τίτλων της ΕΚΤ λόγω πανδημίας (PEPP) και ως εξασφαλίσεων στις πράξεις αναχρηματοδότησης των τραπεζών από το Ευρωσύστημα, αλλά και λόγω της αναβάθμισης της πιστοληπτικής αξιολόγησης του Ελληνικού Δημοσίου. Αυτές οι εξελίξεις σε συνδυασμό με την σημαντική αύξηση των καταθέσεων, η οποία υποβοηθήθηκε από τα κρατικά μέτρα στήριξης της οικονομίας, εξασφάλισαν ευνοϊκές συνθήκες ρευστότητας στο τραπεζικό σύστημα. Είναι εντυπωσιακό ότι οι καταθέσεις του ιδιωτικού τομέα μεταξύ Ιανουαρίου 2020 και Μαΐου 2021 αυξήθηκαν κατά 25,0 δισ. ευρώ ή 17,5% σε σχέση με το τέλος του 2019. Μέρος από αυτές τις καταθέσεις αναμένεται να μετατραπούν σε κατανάλωση με το τέλος ή ακόμη και την ύφεση της πανδημίας.

Η συνέχιση των μεταρρυθμίσεων αποτελεί σημαντικό παράγοντα για το παραπάνω «καλό» σενάριο. Γι’ αυτό και είναι ενθαρρυντικές οι μεταρρυθμίσεις που εισήχθησαν το τελευταίο διάστημα όπως η νομοθέτηση ενός νέου πτωχευτικού πλαισίου, το νέο εργασιακό πλαίσιο που ψηφίστηκε τον Ιούνιο, η μεταρρύθμιση της επικουρικής ασφάλισης που εισάγει τον κεφαλαιοποιητικό πυλώνα και βρίσκεται στο στάδιο της δημόσιας διαβούλευσης και η αναπροσαρμογή των αντικειμενικών τιμών των ακινήτων. Στο πεδίο των ιδιωτικοποιήσεων, ιδιαίτερη σημασία έχει η ολοκλήρωση της μεταβίβασης της «Ελληνικό Α.Ε.» στον παραχωρησιούχο που ανοίγει τον δρόμο για την υλοποίηση της εμβληματικής αυτής επένδυσης. Παρότι άλλες ιδιωτικοποιήσεις προχώρησαν με πιο αργούς ρυθμούς λόγω της πανδημίας, πρόοδος έχει σημειωθεί σε μια σειρά από αυτές.

Οι εξελίξεις αυτές προϋποθέτουν την επιτυχή αντιμετώπιση κάποιων προκλήσεων που είναι ορατές. Έτσι, η μεγάλη κρατική στήριξη για την αντιμετώπιση της πανδημίας οδήγησε στη δημιουργία μεγάλων δημοσιονομικών ελλειμμάτων και αύξησε ακόμη ένα ήδη πολύ υψηλό, σε σχέση με το ΑΕΠ, δημόσιο χρέος. Πιστεύω πως αυτή μπορεί να αποδειχτεί η πιο εύκολα διαχειρίσιμη πρόκληση γιατί τα μεν ελλείμματα οφείλονται κυρίως σε προσωρινές (one-off) δαπάνες και τα πρωτογενή πλεονάσματα αναμένεται να επανεμφανιστούν, καθώς το ΑΕΠ επανέρχεται στα προ κρίσης επίπεδα χωρίς την λήψη πρόσθετων δημοσιονομικών μέτρων. Το δε δημόσιο χρέος, παρά το μεγάλο μέγεθός του έχει εξαιρετικά ποιοτικά χαρακτηριστικά, οι ανάγκες αναχρηματοδότησής του είναι διαχειρίσιμες και οι προοπτικές αύξησης του ΑΕΠ, δηλαδή του παρονομαστή στο λόγο δημόσιο χρέος προς ΑΕΠ, είναι πολύ καλές. Σημασία για την βιωσιμότητα και γρήγορη αποκλιμάκωση του δημόσιου χρέους έχει επίσης και ο χρονικός ορίζοντας παροχής ρευστότητας και διατήρησης των χαμηλών επιτοκίων από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, ενώ ως πολύ θετική μπορεί να χαρακτηριστεί η νέα στρατηγική για συμμετρικό στόχο πληθωρισμού στην Ευρωζώνη.

Η πιο σημαντική ίσως πρόκληση για την ανάπτυξη μεσοπρόθεσμα είναι η υλοποίηση του τεράστιου επενδυτικού προγράμματος που ξεκινάει, δεδομένων των προβλημάτων διαχείρισης τέτοιου είδους προγραμμάτων κατά το παρελθόν. Ελπίζω πως σε αυτόν τον τομέα θα γίνει η θετική έκπληξη. Πρόκληση επίσης αποτελεί η εκστρατεία πειθούς για εμβολιασμό του απαραίτητου για την επίτευξη ανοσίας ποσοστού του ελληνικού πληθυσμού.

Θετικές είναι οι εξελίξεις και στις τρεις χώρες στις οποίες η Eurobank διατηρεί σημαντική παρουσία – Κύπρο, Βουλγαρία, Σερβία. Η ύφεση από την κρίση του κορωνοιού συγκρατήθηκε σε λογικά επίπεδα (-5,1%, -4,2% και -1.0% αντίστοιχα) ενώ η ανάκαμψη ξεκινάει δυναμικά από φέτος (4,5-5.0%, 3,5% και 6,0% αντίστοιχα).

Κυρίες και Κύριοι Μέτοχοι,

Ο τραπεζικός κλάδος δουλεύει πλέον σε συγκεκριμένα – και εγκεκριμένα - πλάνα μείωσης των ΜΕΔ. Τα κεφάλαια έχουν πλέον ενισχυθεί και η πρόσβαση στις κεφαλαιαγορές έχει αποκατασταθεί πλήρως, όπως έδειξαν οι αυξήσεις κεφαλαίου σε δύο από τις συστημικές τράπεζες. Μεσοπρόθεσμα οι προοπτικές του κλάδου θα είναι πλέον άρρηκτα συνδεδεμένες με την διατηρήσιμη κερδοφορία και τη διανομή μερίσματος στους μετόχους. Για να φτάσουμε εκεί πρέπει οι τράπεζες να επανεξετάσουν το επιχειρηματικό τους μοντέλο, να επικεντρωθούν στην ανάπτυξη των δανειοδοτήσεων, στις εναλλακτικές πηγές εσόδων όπως οι προμήθειες σε ένα περιβάλλον χαμηλών επιτοκίων, στον ψηφιακό μετασχηματισμό τους και τον περαιτέρω εξορθολογισμό του λειτουργικού κόστους.

Η Eurobank ήδη από πέρυσι έχει αναδειχθεί πρωταθλήτρια στη μείωση των Μη Εξυπηρετούμενων Ανοιγμάτων. Φέτος, γίνεται η πρώτη ελληνική τράπεζα που κατεβάζει τον δείκτη των ΜΔΕ σε μονοψήφιο αριθμό ενώ από του χρόνου αυτός ο δείκτης θα κυμαίνεται κοντά στο μέσο Ευρωπαϊκό όρο. Μετά την εξυγίανση του ισολογισμού της, η Τράπεζα τώρα προχωρεί στο μετασχηματισμό της που θα την καταστήσει πιο αποτελεσματική, πιο γρήγορη, πιο φιλική, αξιοποιώντας και ως ευκαιρία και τις αλλαγές που φέρνει η πανδημία.

Θεωρώ επίσης σημαντικό ν’ αναφέρω πως η Eurobank πρωτοστατεί στην εφαρμογή και στην Ελλάδα των διεθνών καλών πρακτικών που σχετίζονται με το ESG. Η εφαρμογή των κριτηρίων επηρεάζει τόσο την εσωτερική λειτουργία του οργανισμού όσο και τα προϊόντα και τις υπηρεσίες που προσφέρει.

Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στην εφαρμογή των βέλτιστων πρακτικών εταιρικής διακυβέρνησης οι οποίες διέπουν την οργάνωση, τις λειτουργίες και τις δραστηριότητές του Ομίλου και αποτυπώνουν τις αξίες της Eurobank, διασφαλίζοντας έτσι τα συμφέροντα των μετόχων και όλων των ενδιαφερόμενων μερών. Αυτές οι πρακτικές εφαρμόζονται και στη δομή του Διοικητικού Συμβουλίου και της συγκρότησης των επιτροπών του. Όντας μια διεθνής τράπεζα που λειτουργεί σε έξι διαφορετικές χώρες, το Διοικητικό της Συμβούλιο έχει διεθνή σύνθεση, ενώ το 2020 που αποχώρησαν τέσσερα μέλη του ΔΣ, αντικαταστάθηκαν από τέσσερις γυναίκες, φτάνοντας το ποσοστό  εκπροσώπησης του γυναικείου φύλου στο Διοικητικό Συμβούλιο σήμερα στο 31%, καθιστώντας την Eurobank την πρώτη ελληνική τράπεζα που ικανοποιεί το σχετικό κριτήριο επαρκούς εκπροσώπησης και των δύο φύλλων.

Σε ότι αφορά την προστασία του περιβάλλοντος, η Eurobank, πρώτη στην ελληνική αγορά, δημιούργησε τη νέα γενιά βιοδιασπώμενων καρτών ενώ μέσα στο έτος και με τις πρωτοβουλίες που ανέλαβε, μείωσε την κατανάλωση χαρτιού κατά 12,5 εκατομμύρια σελίδες και τις συνολικές εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου πάνω από 59%, σε σχέση µε το έτος βάσης 2014.

Τέλος, με αίσθημα ευθύνης και ανταποδοτικότητας προς την κοινωνία, εδώ και πολλά χρόνια η Eurobank υλοποιεί και εξελίσσει ένα πολύπλευρο Πρόγραμμα Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης, και μέσα από αυτό, αφήνει το δικό της αποτύπωμα για την χώρα και τους πολίτες της. Έτσι, είμαστε πολύ περήφανοι που συνεχίζουμε για σχεδόν 20 χρόνια την Πρωτοβουλία «Η Μεγάλη Στιγμή για την Παιδεία», ενώ δίνοντας μεγάλη σημασία στη νεανική επιχειρηματικότητα και καινοτομία για την οικονομία και την κοινωνία επενδύουμε σε ένα νέο επιχειρηματικό επιταχυντή, το Egg, που αυτή τη στιγμή ολοκληρώνει τον 8ο και εγκαινιάζει τον 9ο κύκλο λειτουργίας του. Σήμερα, το Egg είναι ίσως ο πιο αναγνωρισμένος start-up accelerator στην Ελλάδα.

Η Eurobank έχει επίσης αποδείξει έμπρακτα την ευαισθησία της σε περιόδους κρίσης και έκτακτης ανάγκης και έχει στηρίξει το Κράτος και την κοινωνία για να επουλωθούν οι πληγές και να απαλυνθεί ο πόνος που γεννούν οι καταστάσεις αυτές. Έτσι, κατά το πρόσφατο παρελθόν κινητοποιηθήκαμε από τις καταστροφές στο Μάτι, στηρίξαμε μέσα στην πανδημία το Εθνικό Σύστημα Υγείας, ενώ αποδέκτες της στήριξής μας, όλα αυτά τα χρόνια, είναι επίσης η Ελληνική Αστυνομία, η Πυροσβεστική, το Γενικό Επιτελείο Στρατού και η Σχολή Ευελπίδων. Τέλος, αξίζει να αναφερθεί ότι φέτος, τον Ιούνιο του 2021, ανακοινώσαμε ενώπιον της Προέδρου της Δημοκρατίας και σημαντικών εκπροσώπων της πολιτικής, ακαδημαϊκής και επιχειρηματικής ζωής της χώρας, τη μεγάλη μας Πρωτοβουλία για την αντιμετώπιση του Δημογραφικού ζητήματος μέσα από τη στήριξη της οικογένειας και με αφορμή τα 200 χρόνια από την έναρξη της Ελληνικής Επανάστασης.

Κυρίες και κύριοι Μέτοχοι,

Κλείνοντας θέλω να σας διαβεβαιώσω πως η Διοίκηση της Eurobank, με ομαδικό πνεύμα, συνεχίζει να αναζητεί τρόπους ενίσχυσης της τράπεζας και της κερδοφορίας της και ενίσχυσης του ρόλου που της αναλογεί στην βελτίωση της οικονομικής και κοινωνικής ζωής της χώρας.

Σας ευχαριστώ πολύ που με ακούσατε.

Η Ομιλία του κ. Φωκίωνα Καραβία, Διευθύνοντος Συμβούλου , στην Τακτική Γενική Συνέλευση Eurobank Holdings A.E.

Κύριοι μέτοχοι,

Σας ευχαριστώ για την παρουσία σας στην φετινή Γενική μας Συνέλευση.

Το 2020, για το οποίο παρουσιάζουμε σήμερα τις οικονομικές επιδόσεις της Τράπεζας μας, υπήρξε μια χρονιά που δεν έχει όμοιό της. Όσα συνέβησαν αυτό το έτος  θα μνημονεύονται στην ιστορία και θα έχουν ουσιαστική επιρροή στο μέλλον – για την παγκόσμια κοινότητα, την Ευρώπη, κατεξοχήν την ελληνική οικονομία αλλά και την τράπεζά μας. 

Η παγκόσμια κοινότητα συνειδητοποίησε ότι υπάρχουν προκλήσεις που ξεπερνούν κάθε χώρα, όσο ισχυρή κι αν είναι. Οι κυβερνήσεις, σε αντιδιαστολή με τη χρηματοπιστωτική κρίση του 2008/9, κινήθηκαν έγκαιρα και προληπτικά για να αντισταθμίσουν την ύφεση και τις συνέπειές της. Η Ευρωπαϊκή Ένωση έκανε ένα άλμα πολιτικής, νομισματικής, με τη διοχέτευση άφθονης ρευστότητας στην οικονομία από την ΕΚΤ, αλλά για πρώτη φορά και δημοσιονομικής, με την υιοθέτηση του σχεδίου NextGenEU, που περιλαμβάνει και το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας. Η Ελλάδα εξασφάλισε ένα σημαντικό μερίδιο, το μεγαλύτερο ως ποσοστό του ΑΕΠ, από τα κονδύλια αυτά.

Έτσι σήμερα μπορούμε να λέμε ότι είμαστε στο ξεκίνημα μιας νέας περιόδου ισχυρής ανάπτυξης για την Ελλάδα, με ετήσιους ρυθμούς της τάξεως του 3.5, ίσως και 4.0%, κατά μέσο όρο, για την περίοδο 2021-26. Πυρήνας της επιχειρηματικής μας στόχευσης είναι να συμβάλουμε στη μακροπρόθεσμη, βιώσιμη ανάπτυξη, να στηρίξουμε τους πελάτες μας, τα νοικοκυριά και, προπάντων, τις επιχειρήσεις καθώς και να επεκτείνουμε με δυναμικό και υγιή τρόπο τις εργασίες της Τράπεζας. Στόχος μας, δηλαδή, είναι να μετουσιώσουμε σε πράξη τη σταθερή αναφορά μας στη Eurobank ως Τράπεζα της Ανάπτυξης.

Είμαστε έτοιμοι. Είμαστε σε διαφορετική φάση από τις άλλες τράπεζες. Έχουμε αφήσει πίσω την υπόθεση κόκκινα δάνεια, είμαστε σε φάση ανάπτυξης στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Η προετοιμασία, που μας φέρνει σήμερα σε προνομιακή θέση έναντι του ανταγωνισμού για την επίτευξη των επιχειρηματικών μας στόχων, ήταν πορεία μέσα σε ένα πλήθος από αντιξοότητες, συμπεριλαμβανομένης της πανδημίας. Παρόλα αυτά, χάρη στην ορθότητα του σχεδιασμού και τις προσπάθειες του προσωπικού της Τράπεζας, όλοι οι στόχοι που είχαν τεθεί εκπληρώθηκαν. Στην πιο δύσκολη συγκυρία, κατά το παρελθόν έτος, η Eurobank επέδειξε και ανέδειξε τις αρετές εκείνες που την φέρνουν στην πρωτοπορία του ελληνικού τραπεζικού συστήματος.

Πρώτο μας μέλημα, αμέσως μετά την εκδήλωση της πανδημίας και την επιβολή των περιοριστικών μέτρων, ήταν η στήριξη των πελατών και, με τον τρόπο αυτό, η στήριξη όλων των χωρών όπου έχουμε παρουσία, ώστε οι οικονομίες τους να αντεπεξέλθουν στην αιφνίδια ύφεση. Ιδιαίτερα στην Ελλάδα, που μόλις έβγαινε από υπερδεκαετή οικονομική κρίση, η άμεση και ουσιαστική στήριξη των πληττόμενων είχε ξεχωριστή σημασία και διάσταση. Κατά γενική αναγνώριση ανταποκριθήκαμε με υπευθυνότητα και επιτυχία σε αυτή την πρόκληση, με γνώμονα να μην καταγραφούν απώλειες βιώσιμων κατά τα άλλα επιχειρήσεων λόγω της πανδημίας και αντίστοιχα να μην χαθούν θέσεις εργασίας. Συγκεκριμένα:

• Παρείχαμε αναστολή πληρωμών σε 18.000 επιχειρήσεις – αλλά και σε 62.000 φυσικά πρόσωπα για υπόλοιπα δανείων συνολικού ύψους 5 δισεκατομμυρίων ευρώ.
• Προσφέραμε άμεση ρευστότητα για την κάλυψη της ζήτησης νέων χρηματοδοτήσεων που εκδηλώθηκε στην πανδημία.
• Σε συνεργασία με την Ελληνική Αναπτυξιακή Τράπεζα (EAT), χορηγήθηκαν νέα δάνεια, ύψους ενάμιση δισεκατομμυρίου ευρώ μέσα στο 2020, εκ των οποίων πάνω από ένα δισ. σε μικρομεσαίες επιχειρήσεις.
• Την πιο θερμή ανταπόκριση, από τους άμεσα ενδιαφερόμενους αλλά και ευρύτερα, είδαμε για την ειδική πρωτοβουλία υποστήριξης των ξενοδοχειακών επιχειρήσεων. Εκπονήσαμε ένα ειδικό πρόγραμμα ύψους 750 εκατ. ευρώ, με πάγωμα των δόσεων κεφαλαίου των δανείων για όλο το 2020 και το 2021 - πολιτική που υιοθέτησε στη συνέχεια το σύνολο των τραπεζών, χορήγηση άμεσης ρευστότητας για τις ανάγκες του 2020, και άμεση έγκριση κεφαλαίων για την επανεκκίνηση του 2021. Παράλληλα, συνεχίσαμε απρόσκοπτα τη χρηματοδότηση εγκεκριμένων και εν εξελίξει επενδύσεων στον κλάδο των ξενοδοχείων.

Οι μεγαλύτερες αλλαγές λόγω του lockdown παρατηρήθηκαν στην συναλλακτική συμπεριφορά των πολιτών, με όχημα τις ηλεκτρονικές συναλλαγές, μέσω του e- και m-banking. Αξιοποιήθηκαν τα κανάλια κοινωνικής δικτύωσης και ο ιστότοπός μας eurobank.gr, ως κέντρα πληροφόρησης και εξυπηρέτησης πελατών, ενώ επεκτείναμε πέραν των ΜΜΕ και στους πελάτες του Personal Banking  την καινοτόμο, μοναδική έως σήμερα στην αγορά, υπηρεσία v-Banking.

Συνολικά, μέσα σε ένα περιβάλλον μοναδικών προκλήσεων, οι εργασίες της Τράπεζας επεκτάθηκαν. Οι νέες εκταμιεύσεις επιχειρηματικών δανείων στην Ελλάδα ανήλθαν το 2020 σε €6,4 δισ. Τα συνολικά υπόλοιπα χορηγήσεων διαμορφώθηκαν σε €40,9δισ.,  εκ των οποίων σχεδόν τα δύο τρίτα ήταν δάνεια προς επιχειρήσεις - μικρές, μεσαίες και μεγάλες.

Η μεγαλύτερη, όμως, επιτυχία του Οργανισμού συνίσταται στο γεγονός πως, παρότι το βάρος αναγκαστικά έπεφτε στην προσαρμογή στις έκτακτες συνθήκες, δεν ανατράπηκε ο στρατηγικός μας σχεδιασμός. Αντιθέτως, υλοποιήθηκε στο σύνολό του με επιτυχία, συνεχίζοντας και ολοκληρώνοντας τα βήματα που είχαμε περιγράψει ήδη από το Νοέμβριο του 2018 για την ενίσχυση των κεφαλαίων μας, μέσω της συγχώνευσης με τη Grivalia και την εμπροσθοβαρή εξυγίανση του ισολογισμού. Η τιτλοποίηση Cairo ολοκληρώθηκε, με χρήση του κρατικού σχεδίου «Ηρακλής Ι» και, σε συνδυασμό με άλλες ενέργειες, οδήγησε στη μείωση των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων (NPEs) κατά €7,3 δισ. το 2020 έναντι του 2019. Ο αντίστοιχος δείκτης υποχώρησε από 29,2% το 2019 στο 14%, το χαμηλότερο με σημαντική διαφορά μεταξύ των εγχώριων συστημικών τραπεζών. Η κάλυψη των NPEs από τις σωρευτικές προβλέψεις ενισχύθηκε κατά 660 μονάδες βάσης και ανήλθε σε 61,9%, επίσης το υψηλότερο για ελληνική συστημική τράπεζα.

Η επιτυχία αυτή ήταν το εφαλτήριο για τη νέα πρωτοβουλία που έχουμε ανακοινώσει, την τιτλοποίηση με την επωνυμία Μέξικο, για ένα χαρτοφυλάκιο ύψους 3,3 δις ευρώ. Η συναλλαγή προβλέπεται να κλείσει το τέταρτο τρίμηνο του τρέχοντος έτους. Έτσι, θα εκπληρώσουμε νωρίτερα από ότι είχαμε αρχικά προγραμματίσει τη μία από τις δύο βασικές στρατηγικές δεσμεύσεις που έχουμε αναλάβει, κατεβάζοντας ήδη από φέτος τον δείκτη μη εξυπηρετούμενων δανείων σε μονοψήφιο ποσοστό. Όπως και σε όλη τη διαδικασία απαλλαγής από την κληρονομιά της κρίσης, η Τράπεζα υπήρξε ο καταλύτης και ο πρωτοπόρος. Αυτό πιστοποιείται από το γεγονός ότι άλλα συστημικά ιδρύματα υιοθετούν εμπροσθοβαρή πλάνα εξυγίανσης εφαρμόζοντας κατά πόδας το σχεδιασμό και τις κινήσεις μας. Με τις ενέργειές μας ανοίξαμε το δρόμο και το ίδιο συνεχίζουμε να κάνουμε, με διακριτή συμβολή στην προοπτική επίτευξης του στόχου της ελληνικής οικονομίας για ανάκτηση της επενδυτικής πιστοληπτικής βαθμίδας, γεγονός που αναμένω τους επόμενους 15-18 μήνες.

Η εκτίμησή μας ότι τα νέα μη εξυπηρετούμενα δάνεια λόγω πανδημίας θα κινηθούν σε απολύτως διαχειρίσιμα επίπεδα δείχνει να επιβεβαιώνεται από τα μέχρι τώρα στοιχεία. Το γεγονός αυτό, παράλληλα με την εξυγίανση του ισολογισμού, οδηγεί σε μείωση του κόστους κινδύνου στα επίπεδα που είχαμε προβλέψει προ της πανδημίας. Επομένως, είμαστε σε τροχιά επίτευξης και της δεύτερης βασικής στρατηγικής δέσμευσης για διψήφια απόδοση ιδίων κεφαλαίων μέσα στο 2022.

Οι επιδόσεις της Τράπεζας σε επίπεδο αποτελεσμάτων ήταν περισσότερο από ικανοποιητικές, ιδιαίτερα εάν ληφθεί υπόψη το οικονομικό περιβάλλον μέσα στο οποίο επιτεύχθηκαν. Τα οργανικά κέρδη προ προβλέψεων έφτασαν τα €865εκ., υπερβαίνοντας τις αρχικές εκτιμήσεις, παρά τη ριζική δυσμενή αλλαγή των δεδομένων λόγω της πανδημίας. Από την πλευρά του ελέγχου του κόστους, που αποτελεί διαρκή μας μέριμνα, οι λειτουργικές δαπάνες υποχώρησαν κατά 6,0% στην Ελλάδα και 3,6% σε επίπεδο Ομίλου. Το δίκτυο καταστημάτων στην Ελλάδα μειώθηκε από 350 το 2019, σε 301 το 2020 και ο αριθμός του προσωπικού κατά περίπου 1.800 υπαλλήλους μετά την απόσχιση (carve out) της FPS/doValue και το επιτυχημένο πρόγραμμα εθελουσίας αποχώρησης.

Οι προβλέψεις επισφαλών απαιτήσεων επιβαρύνθηκαν με πάνω από 200 εκ. και ανήλθαν σε 152 μονάδες βάσης επί των μέσων χορηγήσεων, έναντι προ πανδημίας στόχου για 90 μονάδες βάσης. Το συνολικό αποτέλεσμα της Eurobank Holdings ήταν αρνητικό €1.213 εκ, αποτυπώνοντας κυρίως τη ζημία από τις συναλλαγές Cairo & FPS. Σε επίπεδο κεφαλαιακής επάρκειας, οι δείκτες CET1 και CAD διαμορφώθηκαν σε 13,9% και 16,3%, αντίστοιχα,  στο τέλος του 2020.

Στο σημείο αυτό θα ήθελα να επισημάνω ένα κύριο χαρακτηριστικό διακριτών πηγών εσόδων που διαφοροποιεί τη Eurobank από τις άλλες ελληνικές τράπεζες. Αναφέρομαι στο επιχειρηματικό μας μοντέλο, που περιλαμβάνει, εκτός της ελληνικής τράπεζας, εκτεταμένες διεθνείς δραστηριότητες και ένα ισχυρό επενδυτικό χαρτοφυλάκιο ακινήτων στην Ελλάδα. Η διαφοροποίηση καθιστά τον ισολογισμό μας ανθεκτικότερο έναντι απρόβλεπτων καταστάσεων, κάτι που επιβεβαιώθηκε απολύτως το 2020.

Ιδιαίτερης μνείας χρήζουν οι διεθνείς δραστηριότητες του Ομίλου. Η οργανική και μη οργανική επέκτασή τους αποτελεί βασικό πυλώνα της επιχειρηματικής μας στρατηγικής, όχι μόνον επειδή στηρίζουν σταθερά τα αποτελέσματά μας, αλλά και επειδή αποτελούν συστατικό του διαφοροποιημένου μοντέλου μας.  Είμαστε η μόνη ελληνική τράπεζα με ουσιαστική παρουσία στη γεωγραφική μας περιφέρεια.

Τη στρατηγική αυτή δέσμευση απηχεί και η κίνηση που σήμερα ανακοινώσαμε για την αγορά σημαντικού ποσοστού των μετοχών της Ελληνικής Τράπεζας στην Κύπρο, μιας τράπεζας που θεωρούμε ότι έχει όλες τις προδιαγραφές για να πρωταγωνιστήσει μελλοντικά στην κυπριακή αγορά. Σημειώνω ότι είναι η πρώτη κίνηση επέκτασης του ελληνικού τραπεζικού συστήματος εκτός συνόρων μετά από 15 χρόνια.

Οι διεθνείς μας δραστηριότητες παρέμειναν κερδοφόρες και το 2020, με τα καθαρά κέρδη να διαμορφώνονται σε €128 εκ. Το περιφερειακό μας αποτύπωμα περιλαμβάνει δύο συστημικές τράπεζες σε Βουλγαρία και Κύπρο, ενώ η παρουσία μας στη Σερβία ενισχύεται με τη συμφωνία συγχώνευσης με τη Direktna Banka, την οποία επίσης πρόσφατα ανακοινώσαμε. Το διεθνές δίκτυο αποτελεί μείζον ανταγωνιστικό πλεονέκτημα και λόγω της δυνατότητάς μας να παρέχουμε υψηλού επιπέδου τοπικές υπηρεσίες στις δυναμικές επιχειρήσεις που αναπτύσσονται στις αγορές της νοτιοανατολικής Ευρώπης. Αντίστοιχα, παρέχουμε στους ιδιώτες πελάτες υπηρεσίες διαχείρισης περιουσίας, εκτός από την Αθήνα, στα διεθνή χρηματοοικονομικά κέντρα του Λουξεμβούργου και του Λονδίνου, καθώς και στη Λευκωσία.

Η εμπειρία του 2020, παρά τις δυσκολίες, αποτελεί για τον οργανισμό μας πολύτιμη κληρονομιά και πέρα από τα καθαυτό οικονομικά μεγέθη. Πρώτον, η εξ αποστάσεως εργασία εφαρμόστηκε σε μεγάλη κλίμακα (έως και στο 60% του προσωπικού) για το μεγαλύτερο μέρος του έτους, χωρίς να σημειωθεί κάμψη της παραγωγικότητας. Αξιοποιούμε αυτή την εμπειρία για να διαμορφώσουμε ένα υβριδικό μοντέλο εργασίας, που θα συνθέτει επωφελώς για όλες τις πλευρές τη φυσική παρουσία και την τηλεργασία – κάτι που ευθυγραμμίζεται με τη διεθνή τάση του κλάδου. Η Eurobank στο πλαίσιο αυτό θα εξακολουθήσει να δίνει ιδιαίτερο βάρος στη διαρκή εκπαίδευση των εργαζομένων, ώστε να παραμένουν στην πρώτη γραμμή των επαγγελματικών προσόντων και δεξιοτήτων που απαιτεί η εξέλιξη της τραπεζικής, διεθνώς.

Δεύτερον, στην αναγνώριση της σημασίας της τεχνολογίας για το μέλλον της τραπεζικής συνολικά και του Οργανισμού μας. Επιβεβαιώθηκε η ορθότητα της επιλογής για επενδύσεις στην τεχνολογική υποδομή τα δύσκολα προηγούμενα χρόνια και σε αντίστοιχο ανθρώπινο δυναμικό υψηλής κατάρτισης. Η αξιοποίησή τους υπήρξε καθοριστική, ώστε να ανταποκριθεί ο οργανισμός στις πολλαπλές προκλήσεις. Στηρίζουμε τη μετεξέλιξη του λειτουργικού μας προτύπου προς την κατεύθυνση που αποκαλούμε phygital, που συνδυάζει δηλαδή τον αναντικατάστατο ανθρώπινο παράγοντα και τη φυσική επαφή με την εκτέλεση όλο και περισσότερων λειτουργιών μέσω της ψηφιακής τεχνολογίας. Ήδη προχωρούμε στην αναβάθμιση βασικών συστημάτων σε θυγατρικές μας με τεχνολογίες παγκόσμιας αιχμής, ενώ παράλληλα ενσωματώνουμε όλο και περισσότερες υποδομές μηχανικής μάθησης και τεχνητής νοημοσύνης.

Κυρίες και κύριοι μέτοχοι,

Όπως ήδη ανέφερα, σήμερα, βρισκόμαστε στις παραμονές μιας νέας φάσης για την Ελλάδα και για την οικονομία της. Στο ξεκίνημα ενός δυναμικού αναπτυξιακού κύκλου. Το γεγονός αυτό ορίζει τις προτεραιότητές μας. Στόχος μας είναι να πρωταγωνιστήσουμε στην ανάπτυξη στηρίζοντας τις μεγάλες επιλογές και τους πρωτοπόρους της. Το κάνουμε ήδη πράξη, με διακριτή συμβολή σε όλα τα στρατηγικά επενδυτικά σχέδια, όπως κατεξοχήν με τη χρηματοδότηση του εμβληματικού έργου του Ελληνικού, αλλά και σε πολλά ακόμη σημαντικά πρότζεκτ (ηλεκτρική διασύνδεση Αττικής-Κρήτης, μεγάλα έργα πράσινης ενέργειας κ.ά.). Και θα συνεχίσουμε να το κάνουμε πράξη, λειτουργώντας ως σύμβουλος και χρηματοδότης των επιχειρήσεων και στο πλαίσιο του Ταμείου Ανάκαμψης, για το οποίο προετοιμαζόμαστε ώστε να έχουμε κεντρικό ρόλο και συμμετοχή. Επισημαίνω ότι για τις πιστωτικές μας αποφάσεις αποδίδουμε ιδιαίτερη βαρύτητα στα κριτήρια περιβαλλοντικής βιωσιμότητας, κοινωνικής ευαισθησίας και εταιρικής διακυβέρνησης, το γνωστό τρίπτυχο ESG. Η εκπλήρωσή τους αποτελεί –και ορθά- μια από τις προϋποθέσεις ένταξης και στις χρηματοδοτήσεις του Ταμείου Ανάκαμψης.

Βλέπουμε το ρόλο μας στην οικονομία και την κοινωνία ως πρωτοπόρου και καταλύτη της ανάπτυξης, μέσα από την ανάδειξη, ενθάρρυνση και στήριξη των άλλων πρωτοπόρων της – ανθρώπων και επιχειρήσεων. Η προσδοκία μας αυτή έχει ρεαλιστική βάση. Μέσα από πολλαπλές προκλήσεις, η Eurobank κατέστη σημείο αναφοράς στο ελληνικό τραπεζικό σύστημα και γίνεται η πρώτη ελληνική τράπεζα που ανακάμπτει πλήρως και ευθυγραμμίζεται με τα ευρωπαϊκά δεδομένα του κλάδου. Έχουμε έτσι τη δυνατότητα να εκπληρώσουμε τη βασική μας αποστολή. Δημιουργώντας αξία για εσάς, τους μετόχους μας, για τους πελάτες που μας εμπιστεύονται, για τους εργαζομένους μας,  για το κοινωνικό σύνολο. Δεσμευόμαστε, δηλαδή, να είμαστε παντού, όπου έχουμε δραστηριότητα, σταθεροί εταίροι για μια βιώσιμη ευημερία.

* Λεζάντα κεντρικής φωτογραφίας: 

Γενική Συνέλευση: Από αριστερά προς τα δεξιά  διακρίνονται οι κ.κ.: Κωνσταντίνος Βασιλείου, Αναπληρωτής Διευθύνων Σύμβουλος Eurobank, Γεώργιος Χρυσικός, Αντιπρόεδρος Δ.Σ Eurobank, Γεώργιος Ζανιάς, Πρόεδρος Δ.Σ. Eurobank, Φωκίων Καραβίας, Διευθύνων Σύμβουλος Eurobank, Σταύρος Ιωάννου, Αναπληρωτής Διευθύνων Σύμβουλος Eurobank και Ανδρέας Αθανασόπουλος, Αναπληρωτής Διευθύνων Σύμβουλος Eurobank