Έλλειμμα ύψους 7 δισ. ευρώ καταγράφηκε στον προϋπολογισμό στο 9μηνο εφέτος, ως αποτέλεσμα της πανδημίας και του lockdown.
Καθώς, όπως επισημαίνεται από το υπουργείο Οικονομικών, αφ' ενός μεν υπήρξε υστέρηση εσόδων, η οποία οφείλεται, κυρίως, στη μείωση της οικονομικής δραστηριότητας λόγω της υγειονομικής κρίσης, στην επίπτωση από τη λήψη μέτρων για την αντιμετώπισή της, τις φορολογικές διευκολύνσεις, καθώς και στις αυξημένες επιστροφές φορολογικών εσόδων.
Αφ' ετέρου δε, καταγράφηκε υπέρβαση στις δαπάνες, λόγω, μεταξύ άλλων, της αποζημίωσης ειδικού σκοπού, της επιστρεπτέας προκαταβολής, της επιδότησης των τόκων δανείων και της έκτακτης επιχορήγησης προς τον ΕΦΚΑ και τον ΕΟΠΥΥ.
Ειδικότερα, από το υπουργείο Οικονομικών ανακοινώθηκαν τα εξής:
Σύμφωνα με τα στοιχεία εκτέλεσης του κρατικού προϋπολογισμού, σε τροποποιημένη ταμειακή βάση, για την περίοδο του Ιανουαρίου- Σεπτεμβρίου 2020, παρουσιάζεται έλλειμμα στο ισοζύγιο του κρατικού προϋπολογισμού ύψους 11,269 δισ. ευρώ έναντι στόχου για έλλειμμα 1.544 δισ. ευρώ που έχει περιληφθεί για το αντίστοιχο διάστημα του 2020 στην εισηγητική έκθεση του προϋπολογισμού 2020 και ελλείμματος 119 εκατ. ευρώ το αντίστοιχο διάστημα του 2019. Το πρωτογενές αποτέλεσμα διαμορφώθηκε σε έλλειμμα ύψους 7,011 δισ. ευρώ, έναντι στόχου για πρωτογενές πλεόνασμα 2,568 δισ. ευρώ και πρωτογενούς πλεονάσματος 4,474 δισ. ευρώ για την ίδια περίοδο το 2019.
Το ύψος των καθαρών εσόδων του κρατικού προϋπολογισμού ανήλθε σε 33,497 δισ. ευρώ, παρουσιάζοντας μείωση κατά 4,722 δισ. ευρώ ή 12,4% έναντι του στόχου που έχει περιληφθεί στην εισηγητική έκθεση του προϋπολογισμού 2020. Επιπρόσθετα, εκκρεμεί η καταχώριση ποσού 8 εκατ. ευρώ περίπου στους Αναλυτικούς Λογαριασμούς Εσόδων (ΑΛΕ) και συγκεκριμένα στην κατηγορία «Φόροι» κατά τον Ιούλιο 2020. Το ανωτέρω ποσό θα εμφανιστεί στους ορθούς ΑΛΕ μετά την επίλυση του υφιστάμενου τεχνικού προβλήματος.
Η σημαντική αυτή υστέρηση εσόδων, παρά τα αυξημένα έσοδα ΠΔΕ, οφείλεται κυρίως, στη μείωση της οικονομικής δραστηριότητας λόγω της υγειονομικής κρίσης, στην επίπτωση από τη λήψη μέτρων για την αντιμετώπισή της, καθώς και στις αυξημένες επιστροφές φορολογικών εσόδων.
Τα συνολικά έσοδα του κρατικού προϋπολογισμού ανήλθαν σε 37,584 δισ. ευρώ, μειωμένα κατά 4,011 δισ. ευρώ ή 9,6% έναντι του στόχου.
Τα έσοδα από φόρους ανήλθαν σε 30,988 δισ. ευρώ, μειωμένα κατά 5,498 δισ. ευρώ ή 15,1% έναντι του στόχου που έχει περιληφθεί στην εισηγητική έκθεση του προϋπολογισμού 2020. Ωστόσο, σε σύγκριση με τις επικαιροποιημένες εκτιμήσεις για την περίοδο Ιανουαρίου- Σεπτεμβρίου 2020 που περιλαμβάνονται στο σχέδιο προϋπολογισμού 2021, το οποίο κατατέθηκε στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή στις 15 Οκτωβρίου και οι οποίες περιέχουν τις επιπτώσεις των μέτρων για την αντιμετώπιση της υγειονομικής κρίσης και λαμβανομένου υπόψη του ποσού των 8 εκατ. ευρώ, του οποίου η καταχώριση εκκρεμεί, ως αναφέρθηκε ανωτέρω, τα έσοδα από φόρους είναι αυξημένα κατά περίπου 95 εκατ. ευρώ.
Η υστέρηση αυτή από τον στόχο, εκτός από την επίπτωση της υγειονομικής κρίσης, οφείλεται κυρίως: α) Στη μείωση της προκαταβολής φόρου εισοδήματος των νομικών προσώπων που έχουν πληγεί από τον COVID-19, β) Στην καταβολή του φόρου εισοδήματος φυσικών προσώπων σε 8 μηνιαίες δόσεις (η τρίτη έως το τέλος Σεπτεμβρίου 2020) αντί των 3 διμηνιαίων δόσεων που είχαν προβλεφθεί στην εισηγητική έκθεση του Προϋπολογισμού 2020 (η δεύτερη διμηνιαία δόση έως το τέλος Σεπτεμβρίου 2020), γ) Στην καταβολή του φόρου εισοδήματος νομικών προσώπων σε 8 μηνιαίες δόσεις αντί των 6 μηνιαίων δόσεων του στόχου, δ) Στην παράταση που δόθηκε για την πληρωμή της πρώτης και της δεύτερης δόσης του ΕΝΦΙΑ έως το τέλος Οκτωβρίου, ενώ στην εισηγητική έκθεση του προϋπολογισμού είχε προβλεφθεί ότι η πρώτη δόση θα εισπραχθεί τον Σεπτέμβριο.
Ειδικότερα, την περίοδο Ιανουαρίου- Σεπτεμβρίου 2020, αύξηση έναντι του στόχου παρατηρήθηκε στις εξής κύριες κατηγορίες εσόδων:
α) Λοιποί τρέχοντες φόροι κατά 80 εκατ. ευρώ ή 8,2%, εκ των οποίων: Φόροι οχημάτων κατά 35 εκατ. ευρώ ή 24,5%,
β) Μεταβιβάσεις κατά 1,259 δισ. ευρώ ή 43,5%, γεγονός που οφείλεται αφενός στα αυξημένα έσοδα ΠΔΕ, αφετέρου στην είσπραξη τον Ιούλιο 2020 ποσού ύψους 644 εκατ. ευρώ από ANFAs, το οποίο δεν είχε προβλεφθεί στον προϋπολογισμό 2020,
γ) Λοιπά τρέχοντα έσοδα κατά 673 εκατ. ευρώ ή 49,7%, εκ των οποίων: Επιστροφές δαπανών κατά 774 εκατ. ευρώ ή 310,2% εξαιτίας των αυξημένων εσόδων ΠΔΕ.
Μειωμένα έναντι του στόχου την ίδια περίοδο ήταν τα έσοδα στις κάτωθι βασικές κατηγορίες:
α) ΦΠΑ στα πετρελαιοειδή και στα παράγωγα αυτών κατά 408 εκατ. ευρώ ή 27,2%,
β) ΦΠΑ καπνικών προϊόντων κατά 31 εκατ. ευρώ ή 6,2%,
γ) ΦΠΑ λοιπών προϊόντων και υπηρεσιών κατά 1,793 δισ. ευρώ ή 15,7%,
δ) ΕΦΚ ενεργειακών προϊόντων κατά 318 εκατ. ευρώ ή 9,9%,
ε) ΕΦΚ καπνικών προϊόντων κατά 105 εκατ. ευρώ ή 6,4%,
στ) ΕΦΚ λοιπών προϊόντων κατά 126 εκατ. ευρώ ή 24,5%,
ζ) Φόροι με μορφή χαρτοσήμου κατά 30 εκατ. ευρώ ή 12,6%,
η) Φόροι επί χρηματοοικονομικών και κεφαλαιακών συναλλαγών κατά 62 εκατ. ευρώ ή 18,7%,
θ) Φόροι ταξινόμησης οχημάτων κατά 60 εκατ. ευρώ ή 26,6%,
ι) Λοιποί φόροι επί συγκεκριμένων υπηρεσιών κατά 205 εκατ. ευρώ ή 14,6%,
ια) Λοιποί φόροι επί αγαθών κατά 20 εκατ. ευρώ ή 36,6%,
ιβ) Φόροι και δασμοί επί εισαγωγών κατά 53 εκατ. ευρώ ή 22,0%,
ιγ) Τακτικοί φόροι ακίνητης περιουσίας κατά 838 εκατ. ευρώ ή 50,8%, εκ των οποίων: ΕΝΦΙΑ κατά 827 εκατ. ευρώ ή 51,7%,
ιδ) Λοιποί φόροι επί παραγωγής κατά 33 εκατ. ευρώ ή 3,7%,
ιε) Φόρος εισοδήματος πληρωτέος από φυσικά πρόσωπα κατά 763 εκατ. ευρώ ή 9%,
ιστ) Φόρος εισοδήματος πληρωτέος από εταιρίες (ΝΠ) κατά 593 εκατ. ευρώ ή 27,8%,
ιζ) Λοιποί φόροι εισοδήματος κατά 84 εκατ. ευρώ ή 9,3%,
ιη) Φόροι κεφαλαίου κατά 56 ή εκατ. ευρώ 29,5%,
ιθ) Πωλήσεις αγαθών και υπηρεσιών κατά 130 εκατ. ευρώ ή 25,9%,
κ) Πωλήσεις παγίων περιουσιακών στοιχείων κατά 314 εκατ. ευρώ ή 98,4%.
Οι επιστροφές εσόδων ανήλθαν σε 4,086 δισ. ευρώ, αυξημένες κατά 711 εκατ. ευρώ από τον στόχο (3,375 δισ. ευρώ).
Τα έσοδα του Προϋπολογισμού Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ) ανήλθαν σε 3,831 δισ. ευρώ, αυξημένα κατά 1,158 δισ. ευρώ έναντι του στόχου.
Τον Σεπτέμβριο, το σύνολο των καθαρών εσόδων του κρατικού προϋπολογισμού ανήλθε στα 3,342 δισ. ευρώ, μειωμένο κατά 2,422 δισ. ευρώ σε σχέση με τον μηνιαίο στόχο.
Τα συνολικά έσοδα του κρατικού προϋπολογισμού ανήλθαν σε 4,097 δισ. ευρώ, μειωμένα έναντι του μηνιαίου στόχου κατά 2,217 δισ. ευρώ.
Τα έσοδα από φόρους ανήλθαν σε 3,898 δισ. ευρώ, μειωμένα κατά 1,948 δισ. ευρώ έναντι του μηνιαίου στόχου που έχει περιληφθεί στην εισηγητική έκθεση του προϋπολογισμού 2020. Ωστόσο, σύμφωνα με τις επικαιροποιημένες μηνιαίες εκτιμήσεις που προκύπτουν από τα μεγέθη που περιέχονται στο DBP, τα έσοδα από φόρους είναι αυξημένα για τον Σεπτέμβριο κατά 88 εκατ. ευρώ.
Η μείωση αυτή οφείλεται, κυρίως, στη μείωση της προκαταβολής φόρου εισοδήματος των νομικών προσώπων που έχουν πληγεί από τον COVID-19, καθώς και στη μεταβολή του αριθμού δόσεων και των καταληκτικών ημερομηνιών για την πληρωμή του φόρου εισοδήματος και του ΕΝΦΙΑ σύμφωνα με τα ανωτέρω. Η υστέρηση στα έσοδα για τον Σεπτέμβριο από τα ανωτέρω εκτιμάται στο ποσό του 1,4 δισ. ευρώ (παρά την παράταση που δόθηκε για την πληρωμή της πρώτης και της δεύτερης δόσης του ΕΝΦΙΑ έως το τέλος Οκτωβρίου, κατά τον Σεπτέμβριο εισπράχτηκε το ποσό των 228 εκατ. ευρώ).
Παράλληλα, τον Σεπτέμβριο σε καμία κύρια κατηγορία εσόδων δεν σημειώθηκε αύξηση έναντι του στόχου.
Αντίθετα, μειωμένες έναντι του στόχου ήταν τον Σεπτέμβριο κυρίως οι εξής βασικές κατηγορίες εσόδων:
α) ΦΠΑ στα πετρελαιοειδή και στα παράγωγα αυτών κατά 37 εκατ. ευρώ,
β) ΦΠΑ λοιπών προϊόντων και υπηρεσιών κατά 207 εκατ. ευρώ,
γ) ΕΦΚ ενεργειακών προϊόντων κατά 11 εκατ. ευρώ,
δ) ΕΦΚ καπνικών προϊόντων κατά 11 εκατ. ευρώ,
ε) ΕΦΚ λοιπών προϊόντων κατά 12 εκατ. ευρώ,
στ) Φόροι με μορφή χαρτοσήμου κατά 12 εκατ. ευρώ,
ζ) Λοιποί φόροι επί συγκεκριμένων υπηρεσιών κατά 18 εκατ. ευρώ,
η) Τακτικοί φόροι ακίνητης περιουσίας κατά 773 εκατ. ευρώ, εκ των οποίων: ΕΝΦΙΑ κατά 769 εκατ. ευρώ,
θ) Λοιποί φόροι επί παραγωγής κατά 29 εκατ. ευρώ,
ι) Φόρος εισοδήματος πληρωτέος από φυσικά πρόσωπα κατά 426 εκατ. ευρώ,
ια) Φόρος εισοδήματος πληρωτέος από εταιρίες (ΝΠ) κατά 376 εκατ. ευρώ,
ιβ) Λοιποί φόροι εισοδήματος κατά 18 εκατ. ευρώ,
ιγ) Μεταβιβάσεις κατά 151 εκατ. ευρώ,
ιδ) Λοιπά τρέχοντα έσοδα κατά 122 εκατ. ευρώ.
Οι επιστροφές εσόδων του Σεπτεμβρίου ανήλθαν σε 755 εκατ. ευρώ, σημειώνοντας αύξηση κατά 206 εκατ. ευρώ έναντι του μηνιαίου στόχου (549 εκατ. ευρώ).
Τα έσοδα του ΠΔΕ ανήλθαν σε 23 εκατ. ευρώ, μειωμένα κατά 137 εκατ. ευρώ έναντι του μηνιαίου στόχου.
Οι δαπάνες του κρατικού προϋπολογισμού για την περίοδο Ιανουαρίου- Σεπτεμβρίου ανήλθαν στα 44,766 δισ. ευρώ και παρουσιάζονται αυξημένες κατά 5,002 δισ. ευρώ έναντι του στόχου (39,764 δισ. ευρώ). Οι κυριότερες αιτίες της εμφανιζόμενης απόκλισης είναι:
α) η δαπάνη αποζημίωσης ειδικού σκοπού λόγω της πανδημίας του COVID-19 (μισθωτών και επιστημόνων) ύψους περίπου 1,375 δισ. ευρώ, η οποία πληρώθηκε από το υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων (κατηγορία μεταβιβάσεων),
β) η δαπάνη ενίσχυσης επιχειρήσεων με τη μορφή επιστρεπτέας προκαταβολής ύψους περίπου 864 εκατ. ευρώ, η οποία πληρώθηκε από το υπουργείο Οικονομικών (κατηγορία μεταβιβάσεων),
γ) η δαπάνη έκτακτης επιχορήγησης προς τον ΕΦΚΑ και τον ΕΟΠΥΥ για την κάλυψη υστέρησης εσόδων από τις μειωμένες ασφαλιστικές εισφορές λόγω της πανδημίας, ύψους 420 εκατ. και 263 εκατ. ευρώ αντίστοιχα,
δ) οι αυξημένες εκροές του ΠΔΕ κατά 2,416 δισ. ευρώ, κυρίως λόγω των δαπανών για την αποζημίωση ειδικού σκοπού επιχειρήσεων και αυτοαπασχολούμενων, για την επιδότηση τόκων δανείων μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων, για το μέτρο της ενίσχυσης των επιχειρήσεων με τη μορφή της επιστρεπτέας προκαταβολής, για τη δράση ΤΕΠΙΧ ΙΙ και για τη σύσταση ταμείου εγγυοδοσίας επιχειρήσεων λόγω της πανδημίας, και
ε) οι αυξημένες πληρωμές για τόκους κατά 160 εκατ. ευρώ.
Με αντίρροπο χαρακτήρα κινήθηκε η υποεκτέλεση σε άλλες μείζονες κατηγορίες δαπανών, οι οποίες τροφοδοτήθηκαν με ανάλωση μέρους του αποθεματικού.
Οι δαπάνες του κρατικού προϋπολογισμού για την περίοδο του Ιανουαρίου- Σεπτεμβρίου παρουσιάζονται αυξημένες σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του 2019 κατά 6,122 δισ. ευρώ, με τη μεγαλύτερη αύξηση στο σκέλος του ΠΔΕ, το οποίο παρουσίασε αυξημένη δαπάνη κατά 4,018 δισ. ευρώ, σε σχέση με την αντίστοιχη περσινή περίοδο, κυρίως λόγω των προαναφερόμενων αιτιών.
Οι δαπάνες του κρατικού προϋπολογισμού τον Σεπτέμβριο ανήλθαν στα 5,035 δισ. ευρώ και παρουσιάζονται αυξημένες κατά 617 εκατ. ευρώ έναντι του στόχου (4,418 δισ. ευρώ), κυρίως λόγω της υπερεκτέλεσης του ΠΔΕ κατά 529 εκατ. ευρώ
