Την επίσημη συζήτηση για τη δημιουργία μιας «κακής» τράπεζας (bad bank) στην Ελλάδα, στην οποία θα μπορούν να μεταβιβαστούν τα κόκκινα δάνεια όλων των τραπεζών, άνοιξε την εβδομάδα που πέρασε ο διοικητής της ΤτΕ Γιάννης Στουρνάρας, μιλώντας στην ετήσια γενική συνέλευση της τράπεζας.
Η προοπτική δημιουργίας μιας «κακής» τράπεζας επανέρχεται έπειτα από πολύ καιρό στο προσκήνιο όχι ως ευσεβής πόθος των τραπεζών, αλλά ως ένα ουσιαστικό μέτρο για την οριστική αντιμετώπιση των κόκκινων δανείων. Την προοπτική αυτή ενισχύει η συζήτηση που διεξάγεται στην Ευρωπαϊκή Ενωση στο πλαίσιο των μέτρων για την τραπεζική ολοκλήρωση και την οριστικοποίηση, στις 13 Μαρτίου, από την πλευρά της Ευρωπαϊκής Επιτροπής των κατευθυντηρίων γραμμών για τη δημιουργία των Εταιρειών Διαχείρισης Περιουσιακών Στοιχείων (Asset Management Companies - AMCs).
Πρόκειται για εταιρείες –κατά κύριο λόγο κρατικές αλλά όχι μόνο– στις οποίες θα μπορούν να μεταφερθούν μη εξυπηρετούμενα δάνεια από πολλές τράπεζες, με στόχο να απαλλαγούν οι ισολογισμοί των τραπεζών από τα προβληματικά χαρτοφυλάκια.
Η συζήτηση για τη σύσταση Εταιρειών Διαχείρισης Περιουσιακών Στοιχείων διεξάγεται με δεδομένο το υψηλό επίπεδο κόκκινων δανείων σε χώρες όπως η Ελλάδα, η Ιταλία και η Κύπρος, η οποία μάλιστα έχει ήδη δρομολογήσει τη δημιουργία τέτοιας εταιρείας. Το εγχείρημα θεωρείται καθοριστικής σημασίας για τη χώρα μας, η οποία διανύοντας ήδη μια δεκαετή οικονομική κρίση δεν έχει ακόμη κατορθώσει να εξυγιάνει το τραπεζικό της σύστημα, έτσι ώστε αυτό να είναι σε θέση να χρηματοδοτήσει την οικονομία. Οπως εξηγούν αρμόδιες πηγές, οι συζητήσεις στην Κύπρο είναι σε προχωρημένο στάδιο και το αντίστοιχο σχέδιο φέρει την επωνυμία «Εστία». Σύμφωνα με τις ίδιες πληροφορίες, ο φορέας που θα δημιουργηθεί θα αναλάβει στεγαστικά προβληματικά δάνεια που συνδέονται με την πρώτη κατοικία και τα οποία βρίσκονται σήμερα στα χαρτοφυλάκια όλων των κυπριακών τραπεζών. Στόχος του να αναβιώσει αυτά τα προβληματικά χαρτοφυλάκια, προτείνοντας βιώσιμες λύσεις στους δανειολήπτες, προκειμένου να μπορέσουν να εξοφλήσουν το δάνειό τους, με τη συνδρομή του κράτους, που θα επιδοτεί έως και το ένα τρίτο της μηνιαίας δόσης που θα προκύψει από την επαναδιαπραγμάτευση του δανείου.
Τα βασικά πλεονεκτήματα των Εταιρειών Διαχείρισης Περιουσιακών Στοιχείων, που θα δημιουργηθούν για πρώτη φορά υπό την καθοδήγηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, είναι τα εξής:
• Η ενιαία αντιμετώπιση του προβλήματος των κόκκινων δανείων για όλες τις τράπεζες. Η μεταφορά των επισφαλειών σε μια Εταιρεία Διαχείρισης Περιουσιακών Στοιχείων θα βοηθήσει στην εξυγίανση του τραπεζικού συστήματος και θα επιτρέψει στις τράπεζες να επικεντρωθούν στο βασικό τους έργο, που δεν είναι άλλο από τη χρηματοδότηση των υγιών επιχειρήσεων και των αναγκών των νοικοκυριών.
• Το γεγονός ότι η λειτουργία τους δεν αντιβαίνει στην κοινοτική νομοθεσία περί κρατικών ενισχύσεων. Για να συμβεί αυτό, θα πρέπει κατ’ αρχάς τα ακίνητα που συνοδεύουν τα δάνεια ως εγγυήσεις να μεταβιβαστούν στην εμπορική τους αξία (fair value), προϋπόθεση που θα ορίζεται με σαφήνεια στις κατευθυντήριες γραμμές που θα εκδώσει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Με τον τρόπο αυτό, η Εταιρεία Διαχείρισης αποκτά μια απαίτηση που συνοδεύεται από ένα αντίστοιχης αξίας περιουσιακό στοιχείο και έτσι σε αυτήν τη φάση δεν απαιτείται η κρατική επιχορήγηση. Στην περίπτωση που το δάνειο που μεταβιβάζεται είναι μεγαλύτερης αξίας από την αξία της εμπράγματης εξασφάλισης, και με την προϋπόθεση ότι η τράπεζα δεν έχει κάνει επαρκείς προβλέψεις στα βιβλία της, τη διαφορά, δηλαδή τη ζημία, θα επωμιστεί η τράπεζα.
Κρίσιμο θέμα για τις Εταιρείες Διαχείρισης Περιουσιακών Στοιχείων είναι η χρηματοδότηση, αφού ακόμη και αν τη ζημία από την αξία των εγγυήσεων και το δάνειο που θα μεταβιβαστεί αναλάβουν οι τράπεζες, η μεταβίβαση ενός περιουσιακού στοιχείου σε έναν τρίτο φορέα απαιτεί κεφάλαια που θα πρέπει να καλυφθούν. Στην περίπτωση της Ελλάδας, το πώς θα καλυφθεί το κόστος χρηματοδότησης είναι ένα θέμα ανοιχτό. Εξίσου καθοριστικό είναι το θέμα του ποιος θα αναλάβει τη διαχείριση ενός τέτοιου φορέα, με δεδομένες τις επιφυλάξεις για τη λειτουργία του κράτους στη χώρα μας.
