Πρωτότυπη Κτήση Ίδιων Μετοχών από ΑΕ

Η έννοια των μετοχών μας απασχόλησε σε προηγούμενη αρθρογραφία μας. Είδαμε, εκεί, πως η μετοχή υποδηλώνει (και) τη μετοχική σχέση. Διαπιστώσαμε πως  η μετοχική ιδιότητα αποκτάται, πρωτότυπα, με την ανάληψη μιας, τουλάχιστον, μετοχής κατά την ίδρυση της ΑΕ ή στο πλαίσιο αύξησης μετοχικού κεφαλαίου με έκδοση νέων μετοχών (πριν την καταβολή, μάλιστα, του μετοχικού κεφαλαίου). Στο παρόν θα μας απασχολήσει η απαγόρευση της πρωτότυπης κτήσης ίδιων μετοχών από την ΑΕ: τόσο κατά τη σύσταση όσο και κατά την αύξηση του μετοχικού της κεφαλαίου. 

Έννοια & Σκοπός  

Η συγκεκριμένη απαγόρευση αφορά στην πρωτότυπη κτήση από την ΑΕ δικών της μετοχών μέσω των ιδρυτών της μέσω των μελών του Δ.Σ. η μέσω τρίτων (παρένθετων) προσώπων. 

Η απαγόρευση πρωτότυπης κτήσης ίδιων μετοχών αποσκοπεί, καταρχάς, στην πραγματική καταβολή του μετοχικού κεφαλαίου της ΑΕ και στη διατήρηση της ακεραιότητάς του. Μέσω της διατήρησης της εταιρικής περιουσίας διασφαλίζεται η ικανοποίηση, στο μέτρο του εφικτού, των απαιτήσεων των εταιρικών δανειστών. Η αποφυγή της μεταβολής, επιπρόσθετα, των μετοχικών ισορροπιών. 

Οι Περιπτώσεις Απαγόρευσης 

Ανάληψη ίδιων μετοχών κατά τη σύσταση της ΑΕ και στην αύξηση του μετοχικού της κεφαλαίου

Κατά τη σύσταση της ΑΕ, οι ιδρυτές της αναλαμβάνουν την ολοσχερή κάλυψη του αρχικού μετοχικού κεφαλαίου της ΑΕ. Δεν θα ήταν δυνατό, επομένως, να είναι επιτρεπτή η κάλυψη του αρχικού μετοχικού κεφαλαίου από την ίδια την ΑΕ˙ θα οδηγούμασταν, έτσι, σε εικονική, μόνο, ανάληψη των μετοχών της. 

Η αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου (με εξαίρεση την ονομαστική αύξηση) αποτελεί μια από τις κυριότερες μορφές χρηματοδότησης της ΑΕ. Ο συγκεκριμένος σκοπός δεν θα ήταν δυνατό, επίσης, να επιτευχθεί με την απόκτηση/εξόφληση, με πόρους της ΑΕ, των νεοεκδιδόμενων, μέσω της αύξησης, μετοχών της. 

Ανάληψη ίδιων μετοχών μέσω τρίτου προσώπου

Απαγορευμένη είναι, αυτονόητα, η πρωτότυπη κτήση ίδιων μετοχών από τρίτο πρόσωπο, που είτε ενεργεί στο όνομα και για λογαριασμό της ΑΕ (:άμεσος αντιπρόσωπος) είτε στο όνομα του αλλά για λογαριασμό της ΑΕ (:έμμεσος αντιπρόσωπος). Ομοίως, τόσο κατά την ίδρυση όσο και κατά την αύξηση του μετοχικού της κεφαλαίου της ΑΕ. 

Συνέπειες Παράβασης Απαγόρευσης

Ως προς την ακυρότητα κάλυψης του μετοχικού κεφαλαίου 

Σε περίπτωση παράβασης της απαγόρευσης πρωτότυπης κτήσης ίδιων μετοχών εκ μέρους της ΑΕ δεν επέρχεται, κατά την ορθότερη άποψη, ακυρότητα˙ υποχρεούται όμως, εντός έτους από την επίμαχη απόκτηση, να προβεί στην πώλησή τους. Ενόσω η ΑΕ διατηρεί τις ίδιες μετοχές της, αναστέλλονται, αυτονόητα, τα δικαιώματα που απορρέουν από αυτές. 

Η ευθύνη των εμπλεκομένων 

Τα εμπλεκόμενα πρόσωπα (ιδρυτές, μέλη ΔΣ ή τρίτοι) βαρύνονται με την υποχρέωση καταβολής της αξίας (:τιμή έκδοσης) των αναληφθεισών μετοχών. Δυνατή, πάντως, είναι και η θεμελίωση περαιτέρω ποινικής και αστικής ευθύνης των μελών του ΔΣ.

 

Απαγορευμένη λοιπόν, κατά κανόνα, η κτήση ίδιων μετοχών από την ΑΕ τόσο κατά την ίδρυση όσο και στο πλαίσιο αύξησης του μετοχικού της κεφαλαίου. Η σχετική παράβαση δεν είναι χωρίς (σημαντικές) κυρώσεις για τα εμπλεκόμενα πρόσωπα. Τι συμβαίνει όμως όσον αφορά την περίπτωση της παράγωγης κτήσης (λ.χ. μέσω αγοράς ή δωρεάς) ίδιων μετοχών από την ΑΕ; Επίσης απαγορευμένη ή υπό προϋποθέσεις επιτρεπτή; Περί αυτών σε επόμενη αρθρογραφίας μας.

 

Σταύρος Κουμεντάκης

Managing Partner

Koumentakis and Associates Law Firm

 

Σημ.: Το παρόν άρθρο σε πλήρη μορφή