«Πράσινο φως» στην Ελλάδα από Κομισιόν για εκταμίευση 748 εκατ. € από τα ομόλογα

Την εκταμίευση των κερδών από τα ελληνικά ομόλογα που διακρατούν κεντρικές τράπεζες χωρών της Ευρωζώνης (ANFAs και SMPs) και την κατάργηση περιθωρίου επιτοκίων, συνολικής αξίας 748 εκατ. ευρώ εισηγείται η Κομισιόν. Σύμφωνα με την 6η έκθεση ενισχυμένης εποπτείας της Ελλάδας που παρουσιάστηκε σήμερα, «λαμβανομένων υπόψη των εξαιρετικών συνθηκών που δημιούργησε η πανδημία COVID-19, η Ελλάδα έχει αναλάβει την απαραίτητη δράση για να εκπληρώσει τις συμφωνημένες μεταρρυθμιστικές δεσμεύσεις». 

Σε σχέση με την χρήση των κερδών ANFA-SMP, η έκθεση καταγράφει εξέλιξη στις συζητήσεις, αλλά ξεκαθαρίζει ότι οι ελληνικές Αρχές συμφώνησαν ήδη τα ποσά που θα εκταμιευθούν τώρα να πάνε για τις δανειακές ανάγκες. Η συζήτηση περί αλλαγής χρήσης σε επενδύσεις θα συνεχιστεί το φθινόπωρο και θα κριθεί από το πώς θα εκτελεί γενικώς η Ελλάδα το επενδυτικό της πρόγραμμα, το οποίο προς το παρόν δεν πιάνει τους στόχους.

Η έκθεση καλωσορίζει το γεγονός ότι οι ελληνικές Αρχές, παρά τον όγκο εργασίας για την αντιμετώπιση του κορωνοϊού, συνέχισαν τις προσπάθειές τους για την ολοκλήρωση των μεταρρυθμίσεων όπου ήταν δυνατόν και προχώρησαν με ένα πακέτο επιπλέον δεσμεύσεων πολιτικής. Ωστόσο η Κομισιόν επαναλαμβάνει πως η κινητοποίηση για την προώθηση πολιτικών σε τομείς που έχουν καθυστερήσει, συμπεριλαμβανομένων των μεταρρυθμίσεων στον χρηματοπιστωτικό τομέα, αποτελεί εγγύηση για την επιστροφή της εμπιστοσύνης και τη βιώσιμη ανάκαμψη. Σημειώνεται δε ότι οι ελληνικές Αρχές ήδη προχωρούν και με την υλοποίηση των δεσμεύσεων για το 2ο μισό του 2020, που θα εξεταστούν σε επόμενη έκθεση. 

Σε σχέση με τις μακροοικονομικές εξελίξεις, η έκθεση προειδοποιεί ότι ο τουρισμός και η ναυτιλία θα είναι οι τομείς της οικονομίας που θα χτυπηθούν ιδιαίτερα σκληρά από τη πανδημία, λόγω της πτώσης των κρατήσεων, των ακυρώσεων από το εξωτερικό, ενώ σοβαρές θα είναι και οι συνέπειες για τις εξαγωγές. 

Η έκθεση καταγράφει ότι η ανεργία θα αυξηθεί κοντά στο 20% το 2020 από 17,3% το 2019 και αυτό θα πλήξει ιδιαίτερα τους απασχολούμενους και τις μικρές επιχειρήσεις, κάτι που θα οδηγήσει τα νοικοκυριά σε μικρότερα εισοδήματα εν μέσω κρίσης. Σημειώνεται δε ότι όλα αυτά θα οδηγήσουν σε αύξηση της φτώχειας, και η πτωτική τάση του σχετικού δείκτη που ήταν στο 31% το 2019 (πολύ πάνω από τον μέσο όρο του 21% της ΕΕ) θα ανατραπεί δυσμενών. 

Η Κομισιόν προβλέπει -όπως και στο πακέτο των εαρινών προβλέψεων- ότι το ΑΕΠ θα μειωθεί κατά 10% το 2020 και θα ανακάμψει ισχυρά το 2021. Ωστόσο προειδοποιεί ότι παράταση των περιορισμών λόγω πανδημίας θα πλήξουν ακόμη πιο ισχυρά τον τουρισμό με επιπλέον δυσμενείς επιπτώσεις. Η Κομισιόν καταγράφει όμως ότι τα υποστηρικτικά μέτρα που έλαβε η κυβέρνηση θα απαλύνουν το βάθος της ύφεσης και θα υποβοηθήσουν την ανάκαμψη το 2021. 

Η Κομισιόν καταγράφει ότι η Ελλάδα μπήκε στην κρίση από σχετικά ευνοϊκή δημοσιονομική θέση, με ισχυρό πρωτογενές πλεόνασμα και πολύ μικρές μεσοπρόθεσμες ανάγκες αναχρηματοδότησης του χρέους της. Στην έκθεση αναφέρεται ότι η Ελλάδα είναι πολύ καλύτερα εξοπλισμένη για να αντιμετωπίσει την κατάσταση σε σχέση με την κρίση πριν από μια δεκαετία. Η χώρα απολαμβάνει ταμειακά διαθέσιμα 34 δισ. ευρώ (26 ανήκουν στο κράτος και τα άλλα στη γενική κυβέρνηση), αναφέρει η Κομισιόν, κάτι που αποτελεί επιπλέον βοήθημα για την τρέχουσα κρίση, αναφέρει η Κομισιόν. 

Η Ελλάδα πέτυχε τον δημοσιονομικό της στόχο για πρωτογενές πλεόνασμα 3,5% το 2019 και καταγράφει κανονικό πλεόνασμα 1,5% πολύ πάνω από το μέσο όρο της ευρωζώνης που είναι -0,8%. Σημειώνεται ότι η Ελλάδα θα επωφεληθεί τόσο από τις αποφάσεις του Eurogroup και των Συνόδων Κορυφής, όσο και από το πρόγραμμα αγοράς ομολόγων της ΕΚΤ (750 δισ. ευρώ PEPP), αλλά και την αύξηση της διαθεσιμότητας των διαρθρωτικών κονδυλίων της ΕΕ, το πρόγραμμα SURE για την απασχόληση και την στήριξη της ΕΤΕπ στις επιχειρήσεις. 

Οι θεσμοί εκτιμούν ότι η Ελλάδα θα έχει έλλειμμα το 2020 και θα επιστρέψει σε πλεόνασμα το 2021, αλλά η αβεβαιότητα στην πρόβλεψη είναι εξαιρετικά μεγάλη και για αυτό το λόγο η πρόβλεψη θα επικαιροποιηθεί το φθινόπωρο. 

Την ίδια ώρα η Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσιών Εσόδων είναι εντός τροχιάς εκπλήρωσης του σχετικού προαπαιτούμενου, αλλά ή στελέχωση της παραμένει κάτω των στόχων (11916 αντί για 12500 άτομα). Παρομοίως μέτρα για το στελεχιακό δυναμικό και τα συστήματα IT προχωρούν με πολύ αργούς ρυθμούς. 

ε σχέση με τις δημόσιες επενδύσεις, η Κομισιόν προειδοποιεί πως αποτελούν κλειδί για την επιτάχυνση της ανάκαμψης και σημειώνει ότι χώρα έχασε τον στόχο για δημόσιες επενδύσεις 1,2% του ΑΕΠ το 2019 καθώς συνεχίζει να υπο-εκτελεί το πρόγραμμα δημοσίων επενδύσεων, κάτι που «συμβαίνει συνέχεια και δημιουργεί ερωτηματικά σε σχέση με τις επενδυτικές ανάγκες της χώρας», όπως αναφέρεται στην έκθεση, ενώ «είναι ζωτικής σημασίας να χρησιμοποιηθούν τα ανάλογα κονδύλια της ΕΕ». 

Οι Αρχές δεσμεύθηκαν να λάβουν μέτρα και το σχετικό εθνικό πλάνο θα είναι έτοιμο τον Ιανουάριο του 2021 και η υπηρεσία διευκόλυνσης επενδύσεων θα είναι λειτουργική το Μάρτιο του 2021. 

Σύμφωνα με την έκθεση, τα ληξιπρόθεσμα του δημοσίου τον Ιανουάριο του 2020 φτάνουν τα 1,3 δισ. ευρώ, 69 εκατ. ευρώ πάνω από τα επίπεδα του Δεκέμβρη, και 340 εκατ. ευρώ πάνω από τη δέσμευση που έχει αναλάβει η χώρα, ωστόσο οι αρχές προετοιμάζουν σύστημα για την αποπληρωμή του 15% αυτού του ποσού όταν οι συνθήκες το επιτρέψουν. 

O ρυθμός μείωσης των Μη Εξυπηρετούμενων Δανείων επιταχύνθηκε το 2019, αλλά το ύψος τους παραμένει μεγάλο, στα 68.5 δισ. ευρώ, μειωμένα κατά 13,3 δισ. ευρώ από το 2018  και 38,7δισ. ευρώ από την κορυφή του 2016. Η επίδραση τη πανδημίας στη δευτερογενή αγορά ΜΕΔ θα επηρεάσει αρνητικά το ισοζύγιο. Οι τράπεζες θα πρέπει να επανεξετάσουν τη στρατηγική τους, κρίνει η Κομισιόν.  

Σε σχέση με την τρίμηνη επέκταση της προστασίας της πρώτης κατοικίας, η Κομισιόν αναφέρει ότι η απόφαση ελήφθη παρά την μικρή αποδοχή του σχήματος, ενώ οι πλειστηριασμοί έχουν σταματήσει λόγω της μη λειτουργίας των δικαστηρίων

Λόγω της πανδημίας δεν ολοκληρώθηκε  και η επαναξιολόγηση της φορολογίας ακίνητης περιουσίας , με αποτέλεσμα να μην επιτευχθεί η σχετική δέσμευση και να χαθούν περί τα 150 εκ. ευρώ από την καθυστέρηση της συμφωνημένης μεταρρύθμισης. 

Επιπλεόν, το clawback στις δαπάνες υγείας προχωρεί με καθυστερήσεις που δεν σχετίζονται απαραίτητα με την πανδημία, η μεταρρύθμιση της πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας αναβάλλεται λόγω της κρίσης και η αναμόρφωση του συστήματος κεντρικών προμηθειών συνεχίζεται. 

Σύμφωνα με την έκθεση, το ελληνικό τραπεζικό σύστημα έχει σταθεροποιηθεί και είναι πιο ανθεκτικό στα εξωτερικά σοκ σε σχέση με την περίοδο κατά το τέλος του προγράμματος, αλλά οι κληρονομημένες ανισορροπίες και τα τρωτά σημεία παραμένουν και θα ενισχυθούν λόγω της επίπτωσης της πανδημίας. 

Σε γενικές γραμμές η ρευστότητα ενισχύεται, η ποιότητα των περιουσιακών στοιχειών βελτιώνεται   το 2019 και οι κεφαλαιακές απαιτήσεις έχουν εκπληρωθεί. Ωστόσο η κερδοφορία παραμένει μικρή και εύθραυστη, εξαρτώμενη από τη δανειακή επέκταση, που όμως θα επηρεαστεί από νέα επιδείνωση της ποιότητας των assets και τις διακυμάνσεις των spreads κρατικού χρέους. 

Επιπλέον οι Αρχές ολοκλήρωσαν την προεργασία για το πλάνο καταπολέμησης της αδήλωτης εργασίας και ανέβαλαν την αναθεώρηση του κατώτατου μισθού για τον επόμενο Ιανουάριο. Η εργασία προχωρά και στο πλαίσιο της ενίσχυσης της ανταγωνιστικότητας, αλλά το κτηματολόγιο έχει επιβραδυνθεί λόγω COVID19 και υπάρχει ο κίνδυνος και νέων μεγάλων καθυστερήσεων. 

Σε σχέση με τις ιδιωτικοποιήσεις καταγράφεται πρόοδος παρά την πανδημία, αλλά είναι λογικό ότι η δυναμική δε θα διατηρηθεί λόγω της σημερινής κατάστασης. Τα σχετικά χρονοδιαγράμματα θα επεκταθούν και καταγράφεται ότι η επένδυση στο Ελληνικό προχωράει, η μαρίνα του Αλίμου έχει πάρει υπογραφές από το υπουργικό συμβούλιο, προχωράει η υπόθεση της ΔΕΠΑ, ενώ αναμένεται πρόοδος για το Ελ.Βενιζέλος, την Εγνατία, τα ΕΛΠΕ και τις επενδύσεις στα περιφερειακά αεροδρόμια. 

Για τη Δημόσια Διοίκηση, η επιλογή διευθυντών σταμάτησε λόγω της πανδημίας, καταγράφεται πρόοδος στο νέο σύστημα διαχείρισης ανθρώπινου δυναμικού, οι αρχές δεσμεύθηκαν να ενισχύσουν τις διαδικασίες επιλογής προσωπικού και την κωδικοποίηση της νομοθεσίας. 

Τέλος, οι προσλήψεις μονίμου προσωπικού ήταν σύμφωνες στις δεσμεύσεις και τον λόγο 1:1 και δεδομένης της αύξησης του προσωρινού προσωπικού από το 2018, οι αρχές συμφώνησαν να επαναφέρουν την οροφή από το 2021.