Πώς εξελίσσεται η ελληνική οικονομία το 2020 – Η ζημιά που προκάλεσε ο κορωνοϊός

Να κάνουν “ταμείο” και να υπολογίσουν τη ζημιά της πανδημίας προσπαθούν οι ελληνικές επιχειρήσεις και το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης.  Οι προβλέψεις για το 2020 είναι τόσο ρευστές, όσο και η αβεβαιότητα για την πορεία της επιδημικής κρίσης, καθότι είναι ανοιχτό το ενδεχόμενο ενός νέου κύματος κρουσμάτων από το φθινόπωρο.  Η εξάπλωση του COVID-19 και τα μέτρα αντιμετώπισής του έχουν προκαλέσει πλήγμα στη ζήτηση – προσφορά.

Για την ελληνική οικονομία, η ύφεση κατά την τρέχουσα χρονιά, θα είναι βαθιά το 2020. Για το 2021 αν και προβλέπεται θετικό πρόσημο, το μέγεθος και ο χρόνος  της ανάκαμψης  εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από το εξωτερικό περιβάλλον, αλλά σε δεύτερο χρόνο από το είδος μεταρρυθμίσεων.

Ο εισερχόμενος τουρισμός και οι μεταφορές αναμένεται να ανακηρυχθούν οι πρωταγωνιστές απωλειών για το 2020, ενώ  μικρή άνοδο πωλήσεων εκτιμάται στις τηλεπικοινωνίες, τη  γεωργία και  μικρότερη πτώση προβλέπεται στην ενημέρωση και στην παροχή ηλεκτρικού ρεύματος.

Ύφεση

Οι προβλέψεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής ανέφεραν συρρίκνωση του ευρωπαϊκού ΑΕΠ κατά 7,4% το 2020, με σχεδόν καμία ευρωπαϊκή οικονομία να  αναμένεται ότι θα επανέλθει στα επίπεδα πριν την πανδημία, εντός των επόμενων δύο ετών.

Σύμφωνα με τις προβλέψεις της ελληνικής κυβέρνησης, στο δυσμενές μακροοικονομικό σενάριο, προβλέπεται μείωση του πραγματικού ΑΕΠ για το 2020 κατά 7,9% και  αύξηση κατά 8% το 2021.  Παρά την καλύτερη εικόνα της  ελληνικής οικονομίας,  το α΄ τρίμηνο, σε σχέση με τις υπόλοιπες χώρες στην Ευρωζώνη, η συρρίκνωση εκτιμάται να συνεχιστεί και το μεγάλο βαρίδι  στην ανάκαμψη θα είναι ο  τουρισμός και η  εστίαση.

Ο τουριστικός κλάδος, ο οποίος αντιπροσωπεύει το 20% του ΑΕΠ,  έμεινε  «κλειστός» σχεδόν τη μισή σεζόν, προκαλώντας κατάρρευση των εσόδων και στο πεντάμηνο Ιανουαρίου – Μαΐου οι ταξιδιωτικές εισπράξεις μειώθηκαν στα 613,7 εκατ. ευρώ, από 2,8 δισ. ευρώ το αντίστοιχο χρονικό διάστημα πέρυσι και 2,5 δισ. ευρώ το 2018.

Ανεργία

Μαύρες είναι οι προβλέψεις για την ανεργία, καθώς  υπάρχουν σενάρια πως το 2020 θα ξεπεράσει το 19%, με μεγάλες επιπτώσεις στις μισθολογικές απολαβές. Να σημειωθεί ότι την 1η  Φεβρουαρίου του  2019, ο εθνικός μηνιαίος κατώτατος μισθός  αυξήθηκε, για πρώτη φορά μετά το 2012, από τα  586 ευρώ  στα 650 ευρώ μεικτά, τοποθετώντας, σύμφωνα με τη Eurostat, την Ελλάδα στη δέκατη θέση, μεταξύ ενός συνόλου 21 χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Παράλληλα, η ανεργία στη χώρα συνέχισε να αποκλιμακώνεται, με το ποσοστό της να μειώνεται από 19,3% το 2018, σε 17,3% το 2019, απέχοντας, όμως, σημαντικά, από το 6,7% σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Τον Φεβρουάριο του 2020, έναν μήνα πριν την έξαρση της πανδημίας, η ΕΛΣΤΑΤ ανακοίνωσε πως    ανεργία  στο 16,1% — τη χαμηλότερη τιμή ανεργίας στη χώρα, από τον Ιούνιο του 2011. Όμως, σύμφωνα με στοιχεία του Οργανισμού Απασχολήσεως Εργατικού Δυναμικού (ΟΑΕΔ), η πανδημία είχε δραματικές συνέπειες στην ελληνική αγορά εργασίας, καθώς τον Απρίλιο του 2020, το σύνολο των εγγεγραμμένων ανέργων ανήλθε στους 1.185.013, παρουσιάζοντας ποσοστιαία μεταβολή 21,7%, συγκριτικά με τον Απρίλιο του 2019.

Τουρισμός

Το 2019 η Ελλάδα υποδέχτηκε 34 εκατ. τουρίστες, παρουσιάζοντας αύξηση κατά 2,8% σε σχέση με το  2018, με τις εισπράξεις να διαμορφώνονται σε περίπου   18,2 δισ. ευρώ, ενισχυμένες κατά 13% από το προηγούμενο έτος (συμπεριλαμβανομένων των αφίξεων κρουαζιερόπλοιων).  Το μέγεθος των επιπτώσεων της πανδημνίας  ακόμη δεν έχει πλήρως αποτιμηθεί, με   παράγοντες της αγοράς να θεωρούν ότι το 2020 θα είναι μία «χαμένη χρονιά». Οι προβλέψεις σχετικά με τις τουριστικές εισπράξεις το 2020, κάνουν λόγο για μείωση κατά 54,1% σε σχέση με το 2019, διαμορφούμενες στα  8,9 δισ. ευρώ.

Δημοσιονομικά

Το ελληνικό χρέος, σύμφωνα με τον οίκο αξιολόγησης Fitch, αναμένεται να εκτιναχθεί  στο 195,2% του ΑΕΠ το 2020, ενώ το 2021 θα υποχωρήσει στο 187,1% και στο 181% το 2022. Παρά τα υψηλά επίπεδα εκτιμάται ότι υπάρχουν παράγοντες που στηρίζουν τη βιωσιμότητά του, όπως το μαξιλάρι  που διασφαλίζει τις χρηματοδοτικές ανάγκες, αλλά και το ευνοϊκό προφίλ του χρέους διατηρώντας το  κόστος εξυπηρέτησης σε χαμηλά επίπεδα. Επιπλέον, το ισοζύγιο της γενικής κυβέρνησης θα καταγράψει έλλειμμα 7,0% το 2020, 4,2% το 2021 και 2,7% το 2022. Το έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών θα διευρυνθεί στο 6,7% το 2020, για να συρρικνωθεί οριακή στο 5,8% το 2021.

Οι ελληνικοί κλάδοι το 2020

Σύμφωνα με την Τράπεζα της Ελλάδος ο τουρισμός εκτιμάται ότι θα καταγράψει πτώση συνολικά κατά 55% και από  την προβλεπόμενη πτώση  όλων των κλάδων -κατά 7,7% το 2020-  οι 3,9 ποσοστιαίες μονάδες αποτελούν συμβολή από τα καταλύματα και την εστίαση. Οι μεταφορές, αναμένεται να υποστούν  ισχυρό πλήγμα  με τη συνολική απώλεια εκτιμάται να φθάσει το 8,1% το 2020. Σύμφωνα με την ΤτΕ, η μεταποίηση αναμένεται να απωλέσει  16,3% και οι κατασκευές  απώλεια   στο 1,67%. Σύμφωνα με μελέτη της EY, οι μόνοι κλάδοι που αναμένεται να παρουσιάσουν μικρή άνοδο πωλήσεων  είναι οι τηλεπικοινωνίες (+1%) και η γεωργία, δασοκομία, αλιεία (+2%), ενώ τη μικρότερη πτώση προβλέπεται να έχουν η ενημέρωση, επικοινωνία και η παροχή ηλεκτρικού ρεύματος.

Για το σύνολο των επιχειρήσεων και των δραστηριοτήτων της οικονομίας, σύμφωνα με στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, ο κύκλος εργασιών το πρώτο τρίμηνο 2020 ανήλθε σε 65 δισ. ευρώ, σημειώνοντας μείωση 2,9% σε σχέση με το πρώτο τρίμηνο 2019, που είχε ανέλθει σε 66,9 δισ. ευρώ. Τη μεγαλύτερη μείωση στον κύκλο εργασιών, μεταξύ του πρώτου τριμήνου 2020 και του πρώτου τριμήνου 2019, παρουσίασαν οι επιχειρήσεις του τομέα Τέχνες, Διασκέδαση και Ψυχαγωγία (14,9%), ενώ τη μικρότερη μείωση στον κύκλο εργασιών παρουσίασαν οι επιχειρήσεις του τομέα Δημόσια Διοίκηση και Άμυνα, Υποχρεωτική Κοινωνική Ασφάλιση (0,5%).