Ποιοι κερδίζουν από το τέλος του ρωσικού φυσικού αερίου - Ανάλυση Reuters

Οι στρόφιγγες της ρωσικής Gazprom έκλεισαν από τις 8 το πρωί της Πρωτοχρονιάς, σταμάτησαν να στέλνουν φυσικό αέριο προς τα κράτη της ΕΕ μέσω της Ουκρανίας μετά τη λήξη μιας πενταετούς συμφωνίας, που σηματοδοτεί στην πραγματικότητα το τέλος μιας συμφωνίας δεκαετιών.

Παρά τον πόλεμο μεταξύ των δύο χωρών, ο Πρόεδρος της Ουκρανίας, Βολοντίμιρ Ζελένσκι, είχε δηλώσει στις 19 Δεκεμβρίου ότι το Κίεβο θα μπορούσε να εξετάσει το ενδεχόμενο να επιτρέψει τη διέλευση ρωσικού αερίου αν οι πληρωμές προς τη Μόσχα παρακρατούνταν μέχρι τη λήξη των εχθροπραξιών. Ωστόσο, ο Ρώσος Πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν, μία εβδομάδα αργότερα, δήλωσε ότι δεν υπήρχε επαρκής χρόνος για την υπογραφή νέας συμφωνίας μέσα στο έτος.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έσπευσε αμέσως να δηλώσει ότι το σύστημα φυσικού αερίου της Ευρώπης είναι «ανθεκτικό και ευέλικτο» και ότι θα μπορούσε να αντιμετωπίσει την αλλαγή, όμως ο στρατηγικός και συμβολικός αντίκτυπος για όλη την Ήπειρο είναι τεράστιος.

«Η ευρωπαϊκή υποδομή αερίου είναι αρκετά ευέλικτη ώστε να παράσχει μη ρωσικής προέλευσης αέριο στην κεντρική και την ανατολική Ευρώπη μέσω εναλλακτικών οδών», δήλωσε εκπρόσωπος της Κομισιόν.

Το ρωσικό αέριο ήταν λιγότερο από 10% των εισαγωγών της ΕΕ το 2023, ποσοστό πολύ χαμηλότερο σε σχέση με το 40% που έφτανε το 2021. Ωστόσο, ορισμένα ανατολικά κράτη μέλη εξακολουθούν να εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από τις προμήθειες ενώ και κάποια μέλη της ΕΕ συμπεριλαμβανομένης της Σλοβακίας και της Αυστρίας, συνέχισαν να εισάγουν σημαντικές ποσότητες φυσικού αερίου από τη Ρωσία.
 

Οι κερδισμένοι

Οι εξαγωγές ρωσικού αερίου προς την Ευρώπη μέσω Ουκρανίας, που διαρκούσαν πάνω από 40 χρόνια, διεκόπησαν την 1η Ιανουαρίου μετά την άρνηση της ουκρανικής Naftogaz να ανανεώσει την τελευταία πενταετή συμφωνία διέλευσης με την Gazprom της Ρωσίας.

Η προσφορά ρωσικού αερίου προς την Ευρώπη έχει μειωθεί δραματικά μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο του 2022, που οδήγησε την Ευρωπαϊκή Ένωση να μειώσει την εξάρτησή της.

Από 65 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα (bcm) ετησίως το 2020, η προσφορά μέσω Ουκρανίας μειώθηκε σε λιγότερα από 14 bcm το 2023, ενώ η Ρωσία έχασε την ηγετική της θέση στην αγορά έναντι ανταγωνιστών όπως η Νορβηγία, οι Ηνωμένες Πολιτείες και το Κατάρ.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει δηλώσει ότι οι χαμένοι όγκοι μπορούν να αντικατασταθούν πλήρως μέσω υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) και εισαγωγών από αγωγούς μη ρωσικής προέλευσης. Η Αυστρία και η Σλοβακία, οι κύριοι αγοραστές μέσω της ουκρανικής διαδρομής, έχουν ήδη εξασφαλίσει εναλλακτικές προμήθειες.
 

Οι χώρες με τη μεγαλύτερη εξάρτηση

Η διαδρομή μέσω Ουκρανίας εξυπηρετούσε κυρίως την Αυστρία και τη Σλοβακία. Η Αυστρία λαμβάνει το μεγαλύτερο μέρος του φυσικού της αερίου μέσω Ουκρανίας, αλλά έχει προετοιμαστεί για τη μετάβαση σε εναλλακτικές οδούς.

Η Σλοβακία παίρνει περίπου 3 bcm φυσικού αερίου ετησίως από τη Gazprom, που καλύπτουν τα 2/3 των αναγκών της. Ωστόσο, η χώρα έχει διαφοροποιήσει τις συμβάσεις προμήθειας με εταιρείες όπως η BP, η Eni, η ExxonMobil, η RWE και η Shell.

Η Μολδαβία, που προμηθεύεται περίπου 2 bcm φυσικού αερίου ετησίως μέσω Ουκρανίας, θα επηρεαστεί, ιδίως η αποσχισθείσα περιοχή της Υπερδνειστερίας. Ωστόσο, η κυβέρνηση της Μολδαβίας έχει διασφαλίσει εναλλακτικές πηγές προμήθειας και έχει λάβει μέτρα για τη μείωση της κατανάλωσης κατά τουλάχιστον 30%.

imerisia.gr, με πληροφορίες από Reuters