Πλαφόν στο φυσικό αέριο: Νέα «πίστα» στις διαπραγματεύσεις

Νέα «πίστα» στις διαπραγματεύσεις για το πλαφόν στο φυσικό αέριο ανοίγει η νέα συμβιβαστική πρόταση που κατέθεσε το βράδυ της Δευτέρας η τσεχική προεδρία της ΕΕ και θα συζητηθεί σήμερα στο «τραπέζι» των Μόνιμων Αντιπροσώπων των «27». Και τούτο διότι κινείται σε πιο ρεαλιστικά δεδομένα σε σχέση με τις δυο προηγούμενες προτάσεις, δηλαδή την αρχική, στα όρια του εξωφρενικού, πρόταση της Κομισιόν και την άτολμη πρώτη προσπάθεια «βελτίωσής» της από την προεδρία που απορρίφθηκε με συνοπτικές διαδικασίες.

Η βασική διαφορά είναι ότι χαλαρώνουν σε σημαντικό βαθμό οι δυο προϋποθέσεις για την ενεργοποίηση του πλαφόν: Κατά πρώτον,  η τιμή του συμβολαίου φυσικού αερίου επόμενου μήνα στο TTF θα πρέπει να υπερβαίνει τα 220 ευρώ/MWh (έναντι 275 ευρώ/MWh που είχε  προτείνει η Κομισιόν και 264 ευρώ/MWh στην πρώτη πρόταση της τσεχικής προεδρίας για πέντε συνεχόμενες ημέρες (Η Κομισιόν είχε αρχικά προτείνει 15 ημέρες και η τσεχική προεδρία). Κατά δεύτερον, η τιμή του TTF θα πρέπει να είναι υψηλότερη κατά 35 ευρώ (έναντι 58 που προβλεπόταν αρχικά) για 5 ημέρες σε σχέση με την διεθνή τιμή αναφοράς του LNG (όπως προκύπτει από τον μέσο όρο ενός «καλαθιού» δεικτών αναφοράς).

Mε την ενεργοποίηση του πλαφόν (που βαφτίζεται «δυναμικό όριο προσφορών»- dynamic bidding limit)  οι εντολές αγοράς για παράγωγα στο TTF για περίοδο από έναν έως τρεις μήνες (κάτι που πρακτικά σημαίνει ότι διευρύνεται η εμβέλεια του διορθωτικού μηχανισμού),  δεν θα γίνονται δεκτές είτε εάν κινούνται πάνω από το όριο των 220 ευρώ/MWh ή εάν οι προσφερόμενες τιμές είναι κατά 35 ευρώ/MWh υψηλότερες από την τιμή αναφοράς του LNG, αναλόγως με το ποια από τις δυο τιμές είναι υψηλότερη.  Η επέκταση του πλαφόν και σε συμβόλαια με διάρκεια άνω του μήνα προτείνεται για να περιοριστούν οι πιθανότητες παράκαμψης του μηχανισμού και οι πρακτικές αρμπιτράζ (εκμετάλλευση της διαφοράς των τιμών μεταξύ των συμβολαίων όπου εφαρμόζεται και αυτών που δεν εφαρμόζεται).

Αλλάζουν επίσης οι όροι απενεργοποίησης του μηχανισμού, με πρόβλεψη να «βγαίνει από την πρίζα» αυτόματα, εάν το δυναμικό όριο τιμών ισοδυναμεί με 220 ευρώ για 5 συνεχόμενες ημέρες διαπραγμάτευσης.  Απαλείφεται επίσης η ρύθμιση της αρχικής πρότασης που θέσπιζε υποχρέωση των χωρών μελών να ενημερώνουν την Κομισιόν για τα μέτρα που έχουν λάβει για να αποφευχθεί τυχόν αύξηση της κατανάλωσης φυσικού αερίου και ρεύματος μετά την εφαρμογή του πλαφόν. Πρόβλεψη που αποτύπωνε την αγωνία του γερμανο-ολλανδικού μπλοκ των «πλαφονομάχων» να  μην ανατραπεί ο σχεδιασμός για μείωση της ζήτησης ενέργειας.

Την ίδια στιγμή, στις προϋποθέσεις υπό τις οποίες η Κομισιόν μπορεί να αποφασίσει αναστολή του πλαφόν (εάν διαπιστωθεί ότι η συνεχιζόμενη εφαρμογή του προκαλεί ανεπιθύμητες παρενέργειες που απειλούν την ασφάλεια εφοδιασμού, τις ροές φυσικού αερίου εντός της ΕΕ και την χρηματοοικονομική σταθερότητα)  προστίθεται σαφώς ότι η Κομισιόν οφείλει να αναστείλει τον μηχανισμό άμεσα σε περίπτωση κήρυξης συναγερμού επάρκειας εφοδιασμού φυσικού αερίου στην ΕΕ (σύμφωνα με τους σχετικούς Κανονισμούς), κατόπιν αίτησης μιας ή περισσότερων χωρών που έχουν κηρύξει κατάσταση εθνικού συναγερμού. Πρόκειται για την κατάσταση όπου «παρατηρείται εξαιρετικά υψηλή ζήτηση φυσικού αερίου και διαταραχή της προσφοράς του καυσίμου,  όλα τα προβλεπόμενα μέτρα με όρους αγοράς έχουν ληφθεί (σ.σ. περικοπές καταναλωτών με τη σειρά που προβλέπεται), όμως η προσφορά φυσικού αερίου δεν αρκεί για να καλύψει τη ζήτηση».

Προβλέπεται τέλος ότι το Συμβούλιο μπορεί να επανεξετάσει τις προϋποθέσεις ενεργοποίησης/απενεργοποίησης  του πλαφόν σε συνέχεια σχετικής πρότασης της Κομισιόν.

Σημειώνεται ότι χθες η Επίτροπος Ενέργειας Κάντρι Σίμσον είχε τηλεδιάσκεψη με εκπροσώπους της Europex που εκπροσωπεί τα ευρωπαϊκά Χρηματιστήρια, τα οποία σε ανακοίνωσή την περασμένη εβδομάδα διατύπωσαν μια μακρά σειρά ενστάσεων για το πλαφόν και ζήτησαν εκ των προτέρων αξιολόγηση συνεπειών από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και περίοδο τουλάχιστον…έξι μηνών προτού εξεταστεί το ενδεχόμενο εφαρμογής του.

Στο πλαίσιο αυτό, με ιδιαίτερο ενδιαφέρον αναμένονται οι αντιδράσεις των αντιπροσώπων των «27» σήμερα, καθώς μπαίνουμε στην τελική ευθεία πριν τη Σύνοδο των Υπουργών Ενέργειας (13 Δεκεμβρίου) και την τελευταία Σύνοδο Κορυφής για το 2022 (15-16 του μήνα), όπου θα κριθούν όλα.