"Παράθυρο" για νέα επιβάρυνση σε καταλύματα κι εστίαση με αύξηση του τέλους παρεπιδημούντων

“Ανοίγει η πόρτα” για νέα επιβάρυνση σε καταλύματα και εστίαση, καθώς η ρύθμιση  για αύξηση του τέλους παρεπιδημούντων περιλαμβάνεται, παρά τις αντιδράσεις των φορέων του Τουρισμού, στο σχέδιο νόμου «Ρυθμίσεις για τους χερσαίους συνοριακούς σταθμούς, την ενίσχυση των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης και λοιπές διατάξεις» του υπουργείου Εσωτερικών, που έχει κατατεθεί προς ψήφιση στη Βουλή.

Πιο αναλυτικά, σύμφωνα με το Money - Tourism, με το άρθρο 30 επαναδιατυπώνεται η διάταξη για το τέλος παρεπιδημούντων στα καταλύματα, τα καταστήματα και τις ιαματικές πηγές, το οποίο παραμένει στο 0,5%, αλλά  δίνει την δυνατότητα στους δήμους να το αυξήσουν στο 0,75%. Υπογραμμίζεται ότι πρόκειται για ποσοστό επί του τζίρου και όχι επί των κερδών.

Συγκεκριμένα η διάταξη αναφέρει:

“Με απόφαση του οικείου δημοτικού συμβουλίου το τέλος διαμονής παρεπιδημούντων, μπορεί να αυξάνεται σε ποσοστό μηδέν κόμμα εβδομήντα πέντε τοις εκατό (0,75%), καθώς  και να διαφοροποιείται είτε κατά οικιστικές περιοχές που οριοθετούνται σαφώς με την εν λόγω απόφαση είτε κατά τις μορφές-κατηγορίες καταλυμάτων. Η ισχύς της ως άνω απόφασης αρχίζει τρεις (3) μήνες μετά τη δημοσίευσή της”.

Επιπροσθέτως, επιβάλλεται τέλος παρεπιδημούντων και στους ιδιώτες που ασκούν δραστηριότητα βραχυχρόνιας μίσθωσης.

Ακόμη το τέλος παρεπιδημούντων μπορεί να επιβάλλεται με απόφαση του δημοτικού συμβουλίου, σε ποσοστό μηδέν κόμμα πέντε τοις εκατό (0,5%), και στις παρακάτω κατηγορίες καταστημάτων:

α) ειδών λαϊκής τέχνης,
β) ενθυμίων και δώρων,
γ) ενοικιάσεως σκαφών αναψυχής τοπικού χαρακτήρα, θαλάσσιων ποδηλάτων, ιστιοσανίδων, ειδών
χρησιμοποιούμενων στην παραλία, σχολών εκμάθησης θαλάσσιων σπορ και εκμάθησης καταδύσεων, γενικότερα ειδών που χρησιμοποιούνται στη θάλασσα από τους λουόμενους,
δ) ειδών χειμερινών σπορ, σκι και ορειβασίας, σχολών εκμάθησης χειμερινών σπορ,
ε) ενοικιάσεων αυτοκινήτων, μοτοποδηλάτων, ποδηλάτων και ελαφρών προσωπικών ηλεκτρικών οχημάτων (Ε.Π.Η.Ο.) και παρόχων Ε.Π.Η.Ο. προς κοινή χρήση και
στ) τουριστικών προϊόντων-αναμνηστικών κάθε είδους.

ΟΛΟΚΛΗΡΟ ΤΟ ΣΧΕΔΙΟ ΝΟΜΟΥ ΕΔΩ

Άρθρο 30

Τέλος διαμονής παρεπιδημούντων, καταστημάτων και ιαματικών πηγών

1. Επί του καταβαλλόμενου μισθώματος κλίνης, ενοικιαζομένου δωματίου, διαμερίσματος, χώρου ή θέσης σε οργανωμένη κατασκήνωση, και επί της τιμής κλίνης για τις ξενοδοχειακές επιχειρήσεις και τα τουριστικά καταλύματα κάθε λειτουργικής μορφής, όπως προβλέπονται στην παρ. 2 του άρθρου 1 του ν. 4276/2014 (Α’ 155), καθώς και επί του μισθώματος καταλύματος κάθε κατηγορίας βραχυχρόνιας μίσθωσης, επιβάλλεται τέλος διαμονής παρεπιδημούντων σε ποσοστό μηδέν κόμμα πέντε τοις εκατό (0,5%), όταν η διαμονή διαρκεί λιγότερο του εξαμήνου.

2. Το τέλος διαμονής παρεπιδημούντων της παρ. 1 συνιστά έσοδο των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης α΄ βαθμού και μπορεί να διατίθεται για την πληρωμή οποιασδήποτε δαπάνης. Το τέλος βαρύνει τον διαμένοντα πελάτη, αναγράφεται επί των εκδιδόμενων φορολογικών στοιχείων, εισπράττεται από τον εκμισθωτή και αποδίδεται από αυτόν στον δικαιούχο δήμο, μέσα στην προθεσμία απόδοσης του Φόρου Προστιθέμενης Αξίας (Φ.Π.Α.). Για μη υπόχρεους σε υποβολή δήλωσης Φ.Π.Α., η δήλωση των τελών υποβάλλεται μέχρι την τελευταία εργάσιμη ημέρα του μήνα που ακολουθεί κάθε ημερολογιακό τρίμηνο.

3. Με απόφαση του οικείου δημοτικού συμβουλίου το τέλος διαμονής παρεπιδημούντων, μπορεί να αυξάνεται σε ποσοστό μηδέν κόμμα εβδομήντα πέντε τοις εκατό (0,75%), καθώς και να διαφοροποιείται είτε κατά οικιστικές περιοχές που οριοθετούνται σαφώς με την εν λόγω απόφαση είτε κατά τις μορφές-κατηγορίες καταλυμάτων. Η ισχύς της ως άνω απόφασης αρχίζει τρεις (3) μήνες μετά τη δημοσίευσή της.

4. Επί των ακαθαρίστων εσόδων των: α) κάθε είδους, μορφής και ονομασίας καταστημάτων, στα οποία πωλούνται για κατανάλωση εντός των χώρων δραστηριοποίησης του
καταστήματος ή σε πακέτο, φαγητά, ποτά, καφές, αναψυκτικά, γαλακτοκομικά προϊόντα και γλυκίσματα, εφόσον διαθέτουν πάγκους ή τραπεζοκαθίσματα, β) ζυθοπωλείων και μπαρ, ανεξαρτήτως ιδιαίτερης ονομασίας και κατηγορίας, γ) καντινών, δ) νυχτερινών κέντρων, αιθουσών χορού και άλλων καταστημάτων με ποτά και θέαμα, καφωδείων, κέντρων διασκέδασης και χορευτικών κέντρων με μουσική και ε) επιχειρήσεων καζίνο και των επιχειρήσεων που λειτουργούν εντός αυτού, επιβάλλεται τέλος υπέρ των δήμων, στην περιφέρεια των οποίων ισχύει το σύστημα του αντικειμενικού προσδιορισμού της αξίας των ακινήτων. Το τέλος αυτό υπολογίζεται σε ποσοστό μηδέν κόμμα πέντε τοις εκατό (0,5%) για τα καταστήματα των περ. α), β) και γ), σε ποσοστό πέντε τοις εκατό (5%) για τα καταστήματα της περ. δ) και σε ποσοστό δύο τοις εκατό (2%) για τα καταστήματα της περ. ε). Με απόφαση του οικείου δημοτικού συμβουλίου το τέλος επί των ακαθαρίστων εσόδων των καταστημάτων των περ. α) έως και γ) μπορεί να αυξάνεται σε ποσοστό μηδέν κόμμα εβδομήντα πέντε τοις εκατό (0,75%) και, επιπλέον, μπορεί να διαφοροποιείται είτε κατά οικιστικές περιοχές που οριοθετούνται σαφώς με την εν λόγω απόφαση είτε κατά κατηγορίες καταστημάτων. Η ισχύς της ως άνω απόφασης αρχίζει τρεις (3) μήνες μετά τη δημοσίευσή
της.

Στο τέλος της παρούσας υπάγονται και τα κέντρα διασκέδασης και τα καταστήματα των πιο πάνω περιπτώσεων που λειτουργούν μέσα σε ξενοδοχειακές επιχειρήσεις, κάθε
λειτουργικής μορφής και κατηγορίας, τα καταστήματα των πιο πάνω περιπτώσεων που λειτουργούν μέσα σε εμπορικά κέντρα, καθώς και στα οργανωμένα τμήματα των
υπεραγορών (SUPERMARKETS) και των πολυκαταστημάτων, στα οποία πωλούνται έτοιμα φαγητά.

5. Στους δήμους και στις περιοχές-τμήματα δήμων, όπου δεν ισχύει το σύστημα του αντικειμενικού προσδιορισμού της αξίας των ακινήτων, το τέλος της παρ. 4 μπορεί να
επιβάλλεται με απόφαση του δημοτικού τους συμβουλίου.

6. Το τέλος της παρ. 4 μπορεί να επιβάλλεται με απόφαση του δημοτικού συμβουλίου, σε ποσοστό μηδέν κόμμα πέντε τοις εκατό (0,5%), και στις παρακάτω κατηγορίες
καταστημάτων: α) ειδών λαϊκής τέχνης, β) ενθυμίων και δώρων, γ) ενοικιάσεως σκαφών αναψυχής τοπικού χαρακτήρα, θαλάσσιων ποδηλάτων, ιστιοσανίδων, ειδών
χρησιμοποιούμενων στην παραλία, σχολών εκμάθησης θαλάσσιων σπορ και εκμάθησης καταδύσεων, γενικότερα ειδών που χρησιμοποιούνται στη θάλασσα από τους λουόμενους, δ) ειδών χειμερινών σπορ, σκι και ορειβασίας, σχολών εκμάθησης χειμερινών σπορ, ε) ενοικιάσεων αυτοκινήτων, μοτοποδηλάτων, ποδηλάτων και ελαφρών προσωπικών ηλεκτρικών οχημάτων (Ε.Π.Η.Ο.) και παρόχων Ε.Π.Η.Ο. προς κοινή χρήση και στ) τουριστικών προϊόντων-αναμνηστικών κάθε είδους.

Σε περίπτωση διάθεσης προϊόντων και υπηρεσιών στο πλαίσιο άσκησης πολλαπλών οικονομικών δραστηριοτήτων από τα ανωτέρω καταστήματα, για τον προσδιορισμό του
οφειλόμενου κατά τα ανωτέρω τέλους λαμβάνονται υπόψη τα ακαθάριστα έσοδα, τα οποία προέρχονται μόνο από τη λιανική πώληση των προϊόντων και των υπηρεσιών που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής του παρόντος, όπως αυτά προκύπτουν από τη δήλωση της παρ. 4 του άρθρου 6 του ν. 1080/1980 (Α’ 246) και τα εκκαθαριστικά σημειώματα του Φ.Π.Α..

7. Το τέλος των παρ. 4 έως 6 βαρύνει τον πελάτη και αναγράφεται ξεχωριστά στα εκδιδόμενα στοιχεία, εισπράττεται δε από αυτόν που εκδίδει τον λογαριασμό, ο οποίος υποχρεούται να το καταβάλλει, είτε είναι είτε δεν είναι υπόχρεος στην πληρωμή Φ.Π.Α., με υποβολή δήλωσης προς την Α.Α.Δ.Ε..

8. Επί του αντιτίμου χρήσης των φυσικών ιαματικών πηγών δύναται να επιβάλλεται, με απόφαση του δημοτικού συμβουλίου, τέλος σε ποσοστό μέχρι δεκαπέντε τοις εκατό (15%). Η ισχύς της απόφασης του δημοτικού συμβουλίου αρχίζει τρεις (3) μήνες μετά τη δημοσίευσή της. Το τέλος βαρύνει τον χρήστη της υπηρεσίας και αναγράφεται ξεχωριστά στα εκδιδόμενα στοιχεία, εισπράττεται δε από αυτόν που εκδίδει τον λογαριασμό, ο οποίος υποχρεούται να το καταβάλλει στον οικείο δήμο.

9. Στις περιπτώσεις μη υποβολής δήλωσης για τα τέλη των παρ. 1 έως 8, επιβάλλεται σε βάρος του υπόχρεου πρόστιμο σύμφωνα με το άρθρο 73 του από 24.9/10.10.1958 β.δ. (Α’ 171). Στις περιπτώσεις εκπρόθεσμης υποβολής δήλωσης ή μη καταβολής των τελών, αντί του τόκου εκπρόθεσμης καταβολής του Κώδικα Είσπραξης Δημοσίων Εσόδων (ν. 4978/2022, Α’ 190), επιβάλλεται σε βάρος του υπόχρεου προσαύξηση δύο τοις εκατό (2%) επί του οφειλομένου τέλους, για κάθε μήνα καθυστέρησης, η οποία όμως δεν μπορεί να υπερβεί το εκατό τοις εκατό (100%) του οφειλόμενου κάθε φορά χρέους.

10. Από το συνολικό ποσό των εισπραχθέντων κάθε μήνα εσόδων, ορίζεται ποσοστό παρακράτησης και απόδοσης στον ΑΛΕ 1440103001 του κρατικού προϋπολογισμού ύψους πέντε τοις εκατό (5%), κατά παρέκκλιση των όσων ορίζονται στο άρθρο 98 του ν. 4270/2014 (Α` 143). Επιπλέον, ποσοστό δέκα τοις εκατό (10%) μεταβιβάζεται σε ειδικό λογαριασμό που τηρείται στο Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων («Λογαριασμός Αρωγής Δήμων»), προκειμένου να αποδοθεί σε οικονομικά ασθενέστερους δήμους.

Η ΠΟΞ

Υπενθυμίζεται ότι η Πανελλήνια Ομοσπονδία Ξενοδόχων με επιστολή της για το μείζον αυτό θέμα για την Εστίαση και τον Τουρισμό, προς τον Θεόδωρο Λιβάνιο, υπουργό Εσωτερικών και την υπουργό Τουρισμού Όλγα Κεφαλογιάννη αντέδρασε έντονα.

Όπως αναφέρει ο πρόεδρος της ΠΟΞ κ. Γιάννης Χατζής, σχολιάζοντας το  άρθρο 30 («Τέλος διαμονής παρεπιδημούντων, καταστημάτων και ιαματικών πηγών») του σχεδίου νόμου του Υπουργείου Εσωτερικών με τίτλο «Ρυθμίσεις για τους χερσαίους συνοριακούς σταθμούς, την ενίσχυση των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης και λοιπές διατάξεις» που τέθηκε σε διαβούλευση, “Το τέλος διαμονής παρεπιδημούντων νομοθετήθηκε το έτος 1973 για να καλύψει δαπάνες καθαριότητος και φωτισμού ή ανάγκη εκτελέσεως έργων που τυχόν προκαλούνταν σε δήμους εξαιτίας της τουριστικής κίνησης. Μάλιστα ο κανόνας ήταν πως η επιβολή του ανωτέρω τέλους ήταν δυνητική και απαιτούσε σχετική απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου που να τεκμηριώνει την ανάγκη επιβολής του”.

Και συνεχίζει: “Το ανωτέρω τέλος επί της ουσίας συνιστά έναν πρόσθετο φόρο που επιβάλλεται μάλιστα επί των εσόδων και όχι επί των κερδών. Επίσης, αυτό επιβάλλεται πλέον των υπολοίπων τελών που εισπράττουν οι Δήμοι (τέλη καθαριότητας και φωτισμού, τέλη ύδρευσης και αποχέτευσης κ.λπ.) και επί της ουσίας καλύπτουν τις ίδιες δαπάνες.

Με το άρθρο 23 του Ν. 3756/2009 το ανωτέρω τέλος μειώθηκε σε 0,5%. Σύμφωνα με σχετική δήλωση (18-12-2008) του τότε Πρωθυπουργού, για να αναπληρωθούν τα όποια χαμένα έσοδα της Αυτοδιοίκησης από την ανωτέρω μείωση, αυξήθηκαν τα τέλη των πόρων που προέρχονται από τα τέλη κυκλοφορίας των οχημάτων.
Κατά το έτος 2009 ο αριθμός των ξενοδοχείων που λειτουργούσαν στη χώρα ανερχόταν σε 9.559. Το 2023 ο αντίστοιχος αριθμός ανήλθε σε 10.047, αυξήθηκε, δηλαδή, μόλις 5% σε 14 χρόνια, με τις κλίνες να φτάνουν τις 887.748. Από την άλλη πλευρά, η βραχυχρόνια μίσθωση που ξεκίνησε τη δραστηριότητα της το έτος 2014 έφθασε τον Ιούλιο του 2024 να αριθμεί 1.020.996 κλίνες, δηλαδή 133.248 κλίνες πάνω από τις ξενοδοχειακές. Σημειώνεται πως, όπως αποδεικνύεται από σχετικές μελέτες, η διαμονή σε καταλύματα βραχυχρόνιας μίσθωσης προκαλεί μεγαλύτερη περιβαλλοντική επίπτωση σε σχέση με τη διαμονή σε μακροχρόνια μίσθωση, λόγω της διαφορετικής συμπεριφοράς που επιδεικνύει ένας ένοικος μιας βραχυχρόνιας μίσθωσης σε σχέση με έναν ένοικο μιας μακροχρόνιας. Ειδικότερα προκαλεί μεγαλύτερη επιβάρυνση στη διαχείριση απορριμμάτων, επιβαρύνει τα δίκτυα μεταφοράς, ενώ χαρακτηρίζεται και από μη συνετή οικιακή ενεργειακή κατανάλωση.
Παρά τα ανωτέρω δεδομένα, στη βραχυχρόνια μίσθωση επιβλήθηκε τέλος διαμονής παρεπιδημούντων μόλις την 1-1-2024, με το άρθρο 28 του ν.5073/2023. Επομένως δεν μπορούμε να έχουμε ακόμα εικόνα για τα χρήματα που εισπράχθηκαν από τη συγκεκριμένη δραστηριότητα για τη συγκεκριμένη αιτία. Αυτό που γνωρίζουμε είναι πως σύμφωνα με δεδομένα που προήλθαν από πλατφόρμες βραχυχρόνιες μισθώσεων τα έσοδα της συγκεκριμένης δραστηριότητας ξεπέρασαν κατά το 2023 τα 3,5 δισεκατομμύρια ευρώ, ενώ σύμφωνα με επίσημα στοιχεία της φορολογικής διοίκησης τα έσοδα για το πρώτο 10μηνο του ανωτέρω έτους δεν ξεπέρασαν τα 677 εκατομμύρια ευρώ”.

Και φθάνοντας στο επίμαχο σημείο ο πρόεδρος της ΠΟΞ αναφέρει: “Πριν από έναν περίπου μήνα πληροφορηθήκαμε, από δημοσιεύματα και χωρίς την οποιαδήποτε προηγούμενη ενημέρωση (και ασφαλώς χωρίς την οποιαδήποτε προηγούμενη διαβούλευση), πως εξετάζεται από το Υπουργείο Εσωτερικών να δίδεται «δυνατότητα ευελιξίας στην Αυτοδιοίκηση ώστε τα δημοτικά συμβούλια να ορίζουν από 0,5% έως 2% το τέλος ανάλογα τη γεωγραφική περιοχή, οικισμό ή την κατηγορία δραστηριότητας (π.χ. 2% στη διαμονή και 0,5% στην εστίαση)». Τελικά, με βάση τη διάταξη που τέθηκε σε διαβούλευση, η αύξηση στο τέλος διαμονής παρεπιδημούντων δεν έφθασε στο 300%, αλλά «περιορίστηκε» στο 50% – το εν λόγω τέλος μπορεί να αυξηθεί σε 0,75%. Επίσης, από την ανάγνωση της προωθούμενης διάταξης προκύπτει πως το τέλος διαμονής παρεπιδημούντων καμία σχέση δεν έχει με το τέλος που αρχικά νομοθετήθηκε, καθώς πλέον αυτό θα μπορεί να διατίθεται για την πληρωμή οποιασδήποτε δαπάνης των Ο.Τ.Α.. Παράλληλα σύμφωνα με τις εξαγγελίες του κ Πρωθυπουργού στη ΔΕΘ πρόκειται να αυξηθεί και το τέλος ανθεκτικότητας στη κλιματική κρίση που νομοθετήθηκε το έτος 2023, τα δε έσοδα του «θα επιστρέφουν στις τοπικές κοινωνίες για να οργανώσουν καλύτερα τις υποδομές τους απέναντι στο βάρος που δέχονται κάθε καλοκαίρι.»”.

Τονίζει δε εμφατικά: “Πιστεύουμε πως εύλογα τα μέλη μας έχουν απορία τι πληρώνουν, για ποιο λόγο το πληρώνουν και το κυριότερο πώς γίνεται η διαχείριση των χρημάτων που πληρώνουν. Η εντύπωσή που μας δημιουργείται είναι πως απουσιάζει ο οποιοσδήποτε ορθολογικός σχεδιασμός, όσο δε συνεχίζουμε να λειτουργούμε με αυτόν τον τρόπο θα εξακολουθούμε να βλέπουμε τα χρήματά μας να πετιούνται σε ένα βαρέλι δίχως πάτο”.

Και καταλήγει:

“Εν προκειμένω, σε σχέση με τη σχολιαζόμενη διάταξη οι προτάσεις μας είναι οι εξής:
Αν το τέλος διαμονής παρεπιδημούντων πρόκειται να αξιοποιηθεί και αυτό για τη βελτίωση των υποδομών και της εικόνας των προορισμών (και τούτο θα πρέπει να προβλεφθεί ρητά στη σχετική διάταξη) είμαστε αντίθετοι στην οποιαδήποτε αύξηση αυτού. Κρίνουμε πως αν υπολογιστούν και τα έσοδα που θα προέλθουν από την εφαρμογή του τέλους διαμονής παρεπιδημούντων στη βραχυχρόνια μίσθωση (υπό την αυτονόητη προϋπόθεση πως θα διασφαλιστεί – και αυτό είναι υποχρέωση της πολιτείας, ότι αυτά θα ανταποκρίνονται στα πραγματικά έσοδα της συγκεκριμένης δραστηριότητας) το συνολικό ποσό υπερεπαρκεί για τη κάλυψη των συγκεκριμένων αναγκών, πολύ περισσότερο από τη στιγμή που όπως ανακοινώθηκε, για τον ίδιο σκοπό θα αξιοποιηθεί και μέρος των εσόδων από το τέλος ανθεκτικότητας στη κλιματική κρίση.
Αν ωστόσο, όπως προκύπτει από το κείμενο της διάταξης, τα έσοδα από το τέλος διαμονής παρεπιδημούντων προορίζονται για τη κάλυψη των πάσης φύσεως εξόδων των Δήμων, κατά την άποψή μας αυτό θα πρέπει να καταργηθεί, μιας και δεν αφορά μόνο τον κλάδο τον τουριστικών καταλυμάτων και επομένως δεν θα πρέπει να επιβαρύνει μόνο αυτόν και να αντικατασταθεί από ένα άλλο τέλος το οποίο θα αφορά το σύνολο των επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται στο κάθε Δήμο. Σχετικά σημειώνουμε πως από το 2009, με επιμέλεια του τότε Υφυπουργού Εσωτερικών, είχε εκπονηθεί μελέτη που προβλέπει θεσμοθέτηση φόρου επιτηδεύματος με έναν μικρό φορολογικό συντελεστή, ύψους μισού τοις χιλίοις επί των καθαρών κερδών των επιτηδευματιών, ο οποίος θα εφαρμόζεται στο σύνολο των επιτηδευματιών, (βλ. ΠΡΑΚΤΙΚΑ ΒΟΥΛΗΣ, ΣΥΝΕΔΡΙΑΣΗ ΠΖ, Παρασκευή 13 Φεβρουαρίου 2009)””