Πάγωμα μισθολογικών αυξήσεων στην Ευρωζώνη λόγω πληθωρισμού

Οι λέξεις ενός κεντρικού τραπεζίτη είναι πάντα μετρημένες και καμία δεν χρησιμοποιείται τυχαία. Η επικεφαλής της ΕΚΤ, κυρία Κριστίν Λαγκάρντ, στη χθεσινή της ομιλία στο 31ο Ευρωπαϊκό Συνέδριο, παρουσίασε σειρά στοιχείων που δείχνουν αποκλιμάκωση του πληθωρισμού το 2022, σημειώνοντας ότι μια αύξηση των επιτοκίων νωρίτερα από ό,τι πρέπει θα ήταν καταστροφική. Μάλιστα, είπε, ότι ούτε το 2022 βλέπει αύξηση επιτοκίων. Όμως, προανήγγειλε το τέλος της εποχής των χαμηλών επιτοκίων.

Επίσης, άφησε για την τελευταία φράση ένα κρίσιμο δεδομένο που λαμβάνει υπόψη της η ΕΚΤ. Η κυρία Λαγκάρντ αποκάλυψε στην ομιλία της ότι η ΕΚΤ βρίσκεται σε επικοινωνία με τις μεγάλες ευρωπαϊκές επιχειρήσεις όσον αφορά στις μισθολογικές αυξήσεις. Οι επιχειρήσεις, σύμφωνα με την κα Λαγκάρντ, έχουν διαβεβαιώσει την ΕΚΤ ότι δεν πρόκειται να προχωρήσουν σε καμία αύξηση μέχρι το τέλος του έτους, ενώ όποιες γίνουν, αυτές θα γίνουν "κάπως” μέσα στο 2022. Συνεπώς, οι μισθολογικές αυξήσεις, οι οποίες αποτελούν τον βασικό κίνδυνο για άνοδο του δομικού πληθωρισμού θα είναι ήπιες και θα γίνουν το 2022, όταν ο πληθωρισμός θα συγκρίνεται σε ετήσια βάση με το υπέρθερμο 2021 (base effect).

Αναφέρθηκε και στις αλλαγές στις καταναλωτικές συνήθειες, όπως οι αγορές οργάνων γυμναστικής για το σπίτι, αλλά και στις προθεσμιακές τιμές ενέργειας που δείχνουν πτώση, όπως, εξάλλου έχει διαφανεί από το ρεκόρ του Οκτωβρίου μέχρι σήμερα.

Σύμφωνα με την ομιλία της κυρίας Λαγκάρντ, η νέα στρατηγική της ΕΚΤ λέει όταν μια οικονομία εξέρχεται από μια περίοδο πολύ χαμηλού πληθωρισμού, όπου τα επιτόκια βρίσκονται σε χαμηλότερο σημείο, η νομισματική πολιτική θα πρέπει να επιδείξει υπομονή και επιμονή. Αυτό διότι πάρει χρόνο για μερικές πληθωριστικές τάσεις να γίνουν διαχειρίσιμες, οπότε, η άμεση αντίδραση θα διαταράξει αυτή τη διαδικασία με άμεσο θύμα την ανάπτυξη.

Μεσοπρόθεσμα, τα στοιχεία δείχνουν ότι ο πληθωρισμός θα πέσει το 2022 κάτω του 2% λόγω των ακόλουθων λόγων:

Τιμές ενέργειας. Τα προθεσμιακά συμβόλαια στις τιμές ενέργειες (πετρέλαιο, ηλεκτρική ενέργεια) δείχνουν πτώση τους επόμενους μήνες. Εξάλλου, οι τιμές έχουν πέσει κατά 21% από το ρεκόρ του Οκτωβρίου 2021. Σύμφωνα με τα στοιχεία που παρουσίασε η κυρία Λαγκάρντ, οι τιμές ενέργειας αυξήθηκαν περισσότερο από 23% φέτος, συμμετέχοντας με 2,2 μονάδες στον πληθωρισμό του Οκτωβρίου που ανήλθε σε 4,1%. Δηλαδή, πάνω από μισό του πληθωρισμού οφείλονταν στις τιμές ενέργειας που τώρα δείχνουν αποκλιμάκωση. Ωστόσο, ο κίνδυνος στις τιμές ενέργειας παραμένει, σύμφωνα με την ΕΚΤ, λόγω του φυσικού αερίου, το οποίο αποτελεί το μεταβατικό καύσιμο της ενεργειακής μετάβασης της Ευρώπης. Εκεί η ζήτηση μπορεί να φέρει αύξηση των τιμών.

Αλλαγή καταναλωτικής συμπεριφοράς. Μετακινείται ζήτηση από τις υπηρεσίες προς τα βιομηχανικά αγαθά. Η πανδημία άλλαξε την καταναλωτική συμπεριφορά. Τώρα ολοένα και περισσότεροι καταναλωτές προτιμούν να μην ανανεώνουν τις συνδρομές στα γυμναστήρια, αλλά να αγοράζουν είδη γυμναστικής για το σπίτι. Η αλλαγή αυτή ενισχύει τον πληθωρισμό στα βιομηχανικά αγαθά, όπου ισχύουν οι πληθωριστές πιέσεις από την άνοδο των τιμών ενέργειας και των προβλημάτων στην εφοδιαστική αλυσίδα. Από την άλλη, συγκρατεί τον πληθωρισμό στις υπηρεσίες, όπου και εκεί υπήρξε άνοδος το 2021, σε σχέση με το 2020, καθώς οι καταναλωτές ξεκίνησαν πάλι να τρώνε σε εστιατόρια και να ταξιδεύουν. Η Ευρώπη είναι περισσότερο οικονομία υπηρεσιών και η τελική ζήτηση βρίσκεται σε χαμηλότερα επίπεδα από το 2019 και κινείται με μικρότερους ρυθμούς.

Τα προβλήματα με τις ελλείψεις και την εφοδιαστική αλυσίδα εξομαλύνονται, χωρίς να παρατηρούνται πληθωριστικές πιέσεις από μισθολογικές αυξήσεις που θα περάσουν στις τιμές παραγωγού.

Base effect. Οι επιπτώσεις από τα lockdown στην επανεκκίνηση (base effect, επαναφορά φόρων κλπ) προσέθεσαν 0,3 ποσοστιαίες μονάδες στον πληθωρισμό της Ευρωζώνης το 2021. Σε αυτές περιλαμβάνεται η επαναφορά συντελεστών ΦΠΑ, όπου στη Γερμανία αύξησαν τον πληθωρισμό κατά 1,2 ποσοστιαίες μονάδες φέτος. Όμως, καθώς ο πληθωρισμός υπολογίζεται σε ετήσια βάση, οι επιδράσεις αυτές δεν θα υπάρχουν το 2022.

Απασχόληση. Στην αγορά εργασίας παρατηρείται αύξηση της απασχόλησης σε θέσεις εργασίας που έρχονται σε επαφή με τον πελάτη, αν και παραμένει χαμηλότερα κατά περίπου μισό εκατ. εργαζόμενους, σε σχέση με τα προ-πανδημίας επίπεδα. Ενθαρρυντικό, όμως, είναι ότι απογοητευμένοι άνεργοι αναζητούν σήμερα εργασία, κάτι το οποίο θα ενισχύσει τα νοικοκυριά και θα επιφέρει ομαλότερη ισορροπία μεταξύ προσφοράς και ζήτησης και στους μισθούς.

Στην πλευρά της προσφοράς παρατηρείται σταδιακή εξομάλυνση των ανισορροπιών