Του Σταύρου Κουμεντάκη
Οι οικογενειακές επιχειρήσεις αποτελούν τη συντριπτική πλειονότητα των επιχειρήσεων (και) στην Ελλάδα. Η αξία τους θεωρείται απολύτως καθοριστική για την παγκόσμια, ευρωπαϊκή και εγχώρια οικονομία. Τα (ειδικά) θέματα που καλούνται να διαχειριστούν είναι πολλά και πολυσύνθετα. Τα προβλήματά τους αντίστοιχα. Δεν τυγχάνουν, εντούτοις, της δέουσας προσοχής ούτε ειδικής μέριμνας.
Υπάρχουν λύσεις;
Η σημασία των οικογενειακών επιχειρήσεων στην ευρωπαϊκή και ελληνική οικονομία
Παρά το γεγονός ότι έχουν διατυπωθεί πολυάριθμοι ορισμοί σε παγκόσμιο επίπεδο, δεν υπάρχει κάποιος κοινά αποδεκτός για τις οικογενειακές επιχειρήσεις. Οι οικογενειακές, όμως, επιχειρήσεις αποτελούν μια πραγματικότητα, μη επιδεχόμενη, μάλιστα, αμφισβήτησης.
Η σημασία τους στην ευρωπαϊκή οικονομία είναι συγκλονιστική. Από την τελική έκθεση (11/2009) της ομάδας Εμπειρογνωμόνων «Επισκόπηση των ζητημάτων που σχετίζονται με τις οικογενειακές επιχειρήσεις: έρευνα, δίκτυα, πολιτικά μέτρα και υφιστάμενες μελέτες», προκύπτει πως οι οικογενειακές επιχειρήσεις σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης:
(α) αποτελούν πάνω από το 60% έως 90% του συνόλου των ευρωπαϊκών επιχειρήσεων,
(β) απασχολούν από το 40% έως το 50% του συνόλου των εργαζομένων και
(γ) συνεισφέρουν περίπου τα 2/3 του ΑΕΠ.
Δημοσιεύθηκε, προ τριετίας, μια εξαιρετικά ενδιαφέρουσα έκθεση για την Ελλάδα με τίτλο «An Overview of the Environment for Family Businesses in Greece». Συντονιστής της: το ΕΒΕΑ. Με βάση τα στοιχεία της, το 80% των ιδιοκτητών επιχειρήσεων στην Ελλάδα χαρακτηρίζουν την επιχείρηση τους οικογενειακή.
Το ποσοστό είναι (απολύτως) εντυπωσιακό.
Οικογενειακές επιχειρήσεις και ελληνικό χρηματιστήριο
Το Χρηματιστήριο Αθηνών καλώς αντιλαμβάνεται την αξία και σημασία των οικογενειακών επιχειρήσεων. Στο πλαίσιο της σχετικής κατανόησης και μέριμνάς του, ευγενώς μας παραχώρησε τμήμα των στοιχείων που συγκεντρώνει από τις γνωστοποιήσεις σημαντικών μεταβολών σε δικαιώματα ψήφου. Από τα στοιχεία αυτά εξάγονται εξαιρετικά ενδιαφέροντα συμπεράσματα για τις εισηγμένες στην Κύρια Αγορά του Χρηματιστηρίου Αθηνών εταιρείες.
Ένα εξ αυτών, αρκετά ασφαλές μάλιστα, είναι πως οι μεταξύ αυτών οικογενειακές υπερβαίνουν το 44% του συνόλου των εισηγμένων.
Με άλλα λόγια: Οι οικογενειακές επιχειρήσεις έχουν σημαίνοντα ρόλο και στο Ελληνικό Χρηματιστήριο.
Τα θέματα που απασχολούν μια οικογενειακή επιχείρηση-ιδίως το θέμα της διαδοχής
Οι οικογενειακές επιχειρήσεις αποτελούν το μυοσκελετικό σύστημα (και) της ελληνικής οικονομίας. Τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν είναι πολλά και σημαντικά. Ξεχωριστή θέση, μεταξύ αυτών, κατέχει το θέμα της διαδοχής. Επτά στους δέκα ιδιοκτήτες οικογενειακών επιχειρήσεων, σχεδιάζουν να παραδώσουν την οικογενειακή επιχείρηση στην επόμενη γενιά. Η ανάπτυξη ενός σχεδίου διαχείρισης της διαδοχής είναι, αδιαμφισβήτητα, απολύτως αναγκαία. Η συνδρομή των κατάλληλων συμβούλων επίσης.
Η σημασία των οικογενειακών επιχειρήσεων στην διεθνή, ευρωπαϊκή αλλά και εθνική οικονομία είναι αδιαμφισβήτητη.
Πρέπει, άραγε, να περιμένουμε της πρωτοβουλίες τρίτων (της Ευρωπαϊκής Ένωσης, λ.χ., στη βάση των εισηγήσεων των τεχνοκρατών της) πριν δράσουμε;
Είναι προφανές πως όχι.
Η Πολιτεία οφείλει να λάβει τα αναγκαία μέτρα προκειμένου να στηρίξει το 80% του συνόλου των ελληνικών επιχειρήσεων. Μεταξύ αυτών φοροελαφρύνσεις (για τη μεταβίβαση στην επόμενη γενιά) και, αντίστοιχων, για την (επαν)επένδυση κερδών.
Αντίστοιχα όμως: Οι επιχειρηματίες που (αργά ή γρήγορα) θα κληθούν να παραδώσουν τα ηνία της επιχείρησής τους καθόλου δεν θα πρέπει να βραδυπορούν, δικαιολογίες (για τους ίδιους) αναζητώντας.
Επομένως: Η Πολιτεία οφείλει να πράξει τα δέοντα.
Οι επιχειρηματίες, τα αντίστοιχα.
Άμεσα.-
Managing Partner
Koumentakis and Associates Law Firm
Σημ.: Το παρόν άρθρο σε πλήρη μορφή
