Μετοχές: Έννοια, Αξία, Δικαιώματα και Υποχρεώσεις

Σε προηγούμενη αρθρογραφία μας αναφερθήκαμε στους τίτλους, που δικαιούται να εκδώσει η ΑΕ-στο πλαίσιο (και) της χρηματοδότησής της. Μεταξύ αυτών και οι μετοχές. Κάποιες ενότητές τους θα μας απασχολήσουν στο παρόν. Μεταξύ αυτών: η έννοια και η αξία τους, τα δικαιώματα και οι υποχρεώσεις των ιδιοκτητών τους. 

Η Έννοια Της Μετοχής

Ως μετοχή νοείται, κατ’ αρχάς, ένα τμήμα/μερίδιο του μετοχικού κεφαλαίου. Το τελευταίο (:μετοχικό κεφάλαιο) της ΑΕ, διαιρείται σε ισότιμα, τέτοια, μερίδια. 

Ο όρος «μετοχή» είναι, όμως, δυνατό να υποδηλώνει την έννομη σχέση που συνδέει τον μέτοχο με την ΑΕ ή τον ίδιο τον τίτλο.

Δικαιώματα Από Τη Μετοχική Σχέση

Ο μέτοχος δικαιούται, κατά βάση, να συμμετέχει και να ψηφίζει στη ΓΣ. Επίσης: να ενημερώνεται για τις εταιρικές υποθέσεις και να ελέγχει τη διαχείριση της ΑΕ. (Συνολικά: Δικαιώματα Διοίκησης) 
Έχει, συμπληρωματικά, δικαίωμα συμμετοχής στα κέρδη και στο προϊόν της εκκαθάρισης ( :Περιουσιακά Δικαιώματα). 

Το δικαίωμα προτίμησης, ειδικά, έχει μικτό χαρακτήρα, καθώς εμπίπτει και στις δύο, προαναφερθείσες, κατηγορίες μετοχικών δικαιωμάτων.

Υποχρεώσεις Από Τη Μετοχική Σχέση

Τον μέτοχο βαρύνει η καταβολή της εισφοράς του. Έχει όμως και άλλες υποχρεώσεις (λ.χ. φορολογικές ή/και εκείνες που ανακύπτουν από την άρση της νομικής αυτοτέλειας της ΑΕ). Υποχρεούται, επίσης, να μην ασκεί καταχρηστικά τα δικαιώματά του (λ.χ., τα δικαιώματα ψήφου ή μειοψηφίας). 

Η Αξία Της Μετοχής

Η μετοχή εμπεριέχει αξία με διαφορετικό, κατά περίπτωση, περιεχόμενο:

(α) Ονομαστική Αξία: Πρόκειται για την αξία που αναγράφεται στον τίτλο. Υποδηλώνει το τμήμα του μετοχικού κεφαλαίου που εκπροσωπεί η μετοχή.

(β) Πραγματική (Εσωτερική) Αξία: Προκύπτει από τη διαίρεση της πραγματικής αξίας της περιουσίας της ΑΕ με τον αριθμό των μετοχών της. 

(γ) Αγοραία (ή Τρέχουσα) Αξία: Πρόκειται για την τιμή της μετοχής στην αγορά: διαμορφώνεται βάσει των συνθηκών προσφοράς και ζήτησης.

(δ) Χρηματιστηριακή Αξία: Πρόκειται για την αξία των εισηγμένων σε οργανωμένη αγορά μετοχών, όπως διαμορφώνεται δεδομένη χρονική στιγμή.

(ε) Λογιστική Αξία: Προκύπτει από τη διαίρεση της λογιστικής καθαρής θέσης της ΑΕ με τον συνολικό αριθμό των μετοχών.

Η Αρχής Της Ισότητας & Ίσης Μεταχείρισης Των Μετόχων

Αρχή Της Ισότητας

Τα δικαιώματα των μετόχων (-κατόχων μετοχών της ίδιας κατηγορίας) είναι υποχρεωτικά ανάλογα προς το ποσοστό του κεφαλαίου που οι μετοχές τους αντιπροσωπεύουν. Αποκλίσεις είναι δυνατό, όμως, να υπάρξουν. Στο δικαίωμα ψήφου λ.χ. (:προνομιούχες χωρίς δικαίωμα ψήφου) ή στην εκλογή μελών ΔΣ (:απευθείας διορισμός μέλους ΔΣ από μέτοχο).

Αρχή Της Ίσης Μεταχείρισης

Είναι νομοθετικά διασφαλισμένη η ίση μεταχείριση όλων των μετόχων, που βρίσκονται στην ίδια θέση. Αποκλίσεις από τη συγκεκριμένη αρχή επιτρέπονται-υπό προϋποθέσεις.

Μεταξύ των περισσότερων τίτλων που δικαιούται να εκδώσει η ΑΕ, σημαίνουσα θέση κατέχουν οι μετοχές. Στους φορείς τους αναγνωρίζεται σειρά δικαιωμάτων αλλά και, συγκεκριμένων, υποχρεώσεων. Η γνώση αμφοτέρων αλλά και, ιδίως, η άσκηση των δικαιωμάτων που απορρέουν από αυτές είναι που τους αποδίδουν την αξία τους. Σε επόμενη αρθρογραφία μας θα προχωρήσουμε σε περαιτέρω διερεύνηση των μετοχών τους (ενδ.: των ονομαστικών, άυλων, τιμής έκδοσης, υποχρέωσης έκδοσης μετοχικών τίτλων). Θα γίνει, με τον τρόπο αυτό, περισσότερο κατανοητή η σημασία και αξία τους!

Σταύρος Κουμεντάκης

Managing Partner

Koumentakis and Associates Law Firm

Σημ.: Το παρόν άρθρο σε πλήρη μορφή