Η ρωσική ενεργειακή εταιρεία Gazprom το τονίζει σε κάθε ευκαιρία: οι εξαγωγές φυσικού αερίου από τη Ρωσία προς την Κίνα αυξάνονται, σχολιάζει η Handelsblatt. Η πιο πρόσφατη αφορμή ήταν τα στοιχεία για τις εξαγωγές φυσικού αερίου για τους μήνες Ιανουάριο έως Σεπτέμβριο 2022, τα οποία δημοσίευσε η Gazprom την Πέμπτη. Στις 10 Σεπτεμβρίου, ο ημερήσιος όγκος των εξαγωγών από τον αγωγό προς την Κίνα είχε φτάσει σε νέο ρεκόρ, όπως αναφέρεται.
Τέτοιες ανακοινώσεις υποτίθεται ότι αποτελούν μήνυμα προς τη Δύση: η Ρωσία δεν χρειάζεται πλέον την Ευρώπη. Ενώ χώρες όπως η Γερμανία υποφέρουν πολύ επειδή ο Πούτιν έχει κλείσει τη βρύση του φυσικού αερίου, η Ρωσία έχει εναλλακτικούς πελάτες φυσικού αερίου, προτείνει η Gazprom. Δεν εξαρτάται από τα κράτη μέλη της ΕΕ ως πελάτες.
Αλλά η Ρωσία είναι βαθιά εξαρτημένη. Πρώτα η Ρωσία εξαρτιόταν από τις εξαγωγές προς τη Δύση - και τώρα εξαρτάται όλο και περισσότερο από την Κίνα. Από την άλλη πλευρά, το ρωσικό όνειρο να μπορέσει να ανταγωνιστεί την ΕΕ και την Κίνα ως ανταγωνιστικούς πελάτες φυσικού αερίου δεν είναι μέχρι στιγμής παρά ένα όνειρο.
Ρωσία: Η Gazprom παραδίδει φυσικό αέριο σε υγρή μορφή ως LNG στην Κίνα
Τα μεγάλα κοιτάσματα φυσικού αερίου της Ρωσίας, τα οποία χρησιμεύουν ως βάση πρώτων υλών για τους αγωγούς προς τη Δύση, βρίσκονται στη χερσόνησο Γιαμάλ και στην πολική θάλασσα στη Δυτική Σιβηρία. Βρίσκονται χιλιάδες χιλιόμετρα μακριά από τα κινεζικά σύνορα και δεν συνδέονται με το δίκτυο αγωγών που οδηγεί στην Κίνα.
Ως εκ τούτου, η Ρωσία έχει μέχρι στιγμής μόνο δύο επιλογές για την προμήθεια φυσικού αερίου στην Κίνα. Το ένα είναι το υγροποιημένο φυσικό αέριο, το λεγόμενο LNG, το οποίο μεταφέρεται με πλοία. Αλλά το χειμώνα, τέτοιες μεταφορές με πλοία μέσω της παγωμένης πολικής θάλασσας προς την Κίνα δεν είναι συχνά δυνατές. Και η Ρωσία διαθέτει μόνο λίγους τερματικούς σταθμούς υγροποιημένου φυσικού αερίου.
Σύμφωνα με τον Tιέρυ Μπρος (Thierry Bros), καθηγητή και ειδικό σε θέματα ενέργειας στο γαλλικό πανεπιστήμιο Sciences Po, η Ρωσία εξήγαγε συνολικά 226 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα φυσικού αερίου πέρυσι - αλλά μόνο τα 40 από αυτά με τη μορφή υγροποιημένου φυσικού αερίου. Λόγω των σημερινών κυρώσεων, η Ρωσία είναι επίσης απίθανο να είναι τεχνολογικά ικανή να κατασκευάσει νέους τερματικούς σταθμούς υγροποιημένου φυσικού αερίου σε μεγάλη κλίμακα.
Sila Sibiri 2: Η Gazprom θέλει να διοχετεύσει φυσικό αέριο στην Κίνα μέσω νέου αγωγού
Η άλλη δυνατότητα είναι ο υφιστάμενος αγωγός φυσικού αερίου "Sila Sibiri" - Power of Siberia. Μεταφέρει φυσικό αέριο από κοιτάσματα στην ανατολική Ρωσία στην Κίνα, αλλά απέχει πολύ από τα μεγάλα κοιτάσματα φυσικού αερίου στη δυτική Σιβηρία.
Η Ρωσία θέλει να το αλλάξει αυτό. Ο διακηρυγμένος στόχος είναι να δημιουργηθεί μια σύνδεση μεταξύ των κοιτασμάτων στα δυτικά και της Λαϊκής Δημοκρατίας της Κίνας - με τη μορφή ενός νέου αγωγού που ονομάζεται "Sila Sibiri 2". Υπάρχει, όμως, ένα εμπόδιο: η Μογγολία εκτείνεται για χιλιάδες χιλιόμετρα μεταξύ της Ρωσίας και της Κίνας. Ένας αγωγός θα πρέπει να περάσει είτε δυτικά της Μογγολίας (η λεγόμενη "διαδρομή Altaj") είτε ανατολικά της - ή ακριβώς μέσα από αυτήν.
Όμως το κατασκευαστικό έργο πάσχει από διάφορα προβλήματα. Αυτό έχει παρατηρηθεί από τον Άλεξ Φακ (Alex Fak), αναλυτή πετρελαίου και φυσικού αερίου για την κρατικά ελεγχόμενη Sberbank - το μεγαλύτερο χρηματοπιστωτικό ίδρυμα στην Ανατολική Ευρώπη. Μόλις τον Μάιο του 2018 μπόρεσε να στείλει μήνυμα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου στους συνδρομητές των εκθέσεων αναλυτών του: "Μόλις απολύθηκα για μια έκθεση της Gazprom".
Η Gazprom δυσκολεύεται να κατασκευάσει τον αγωγό
Ψάχνοντας τα στοιχεία του ελεγχόμενου από το Κρεμλίνο γίγαντα φυσικού αερίου, ο Fak είχε ανακαλύψει ανωμαλίες: "Η εταιρεία καθοδηγείται από τα συμφέροντα των εργολάβων και όχι από τα δικά της συμφέροντα κέρδους", σημείωσε ο Fak στην έκθεσή του.
Ο αγωγός "Sila Sibiri" - Power of Siberia - προς την Κίνα, που ανατέθηκε από την Gazprom, εξυπηρετεί κυρίως τις κατασκευαστικές εταιρείες Strojgazmontasch και Strojtransneft, δήλωσε ο Φακ. Και οι δύο εταιρείες ανήκουν στους Άρκαντι Ρότενμπεργκ (Arkady Rotenberg) και Γκενάδι Τιμτσένκο (Gennady Timchenko), οι οποίοι περιλαμβάνονται στον κατάλογο κυρώσεων των ΗΠΑ. Και οι δύο συγκαταλέγονται στους φίλους του Βλαντιμίρ Πούτιν από τις κοινές τους ημέρες στην Αγία Πετρούπολη, όπου ο Πούτιν διετέλεσε αντιδήμαρχος στις αρχές της δεκαετίας του 1990.
Με 55,4 δισεκατομμύρια δολάρια, η "Sila Sibiri" είχε κοστίσει πάνω από πέντε φορές περισσότερο από την εναλλακτική διαδρομή "Altaj", η οποία δεν είχε προβλεφθεί από τους φίλους του Πούτιν. Στα σχέδια για το "Sila Sibiri 2", η διαδρομή "Altaj" ή η διαδρομή μέσω της Μογγολίας, η οποία θα καθιστούσε επίσης τη Μογγολία δυνητικό πελάτη φυσικού αερίου, θα τεθεί τώρα και πάλι υπό αμφισβήτηση. Αλλά θα υπήρχαν πολλές πιθανότητες για συγκρούσεις.
"Η Gazprom θα πρέπει τότε να καταβάλει τέλη διέλευσης στη Μογγολία", λέει ο καθηγητής Sciences Po Bros. Επιπλέον, ένα κράτος διέλευσης έχει τη δυνατότητα να σταματήσει τις ροές αερίου ή να κλέψει αέριο.
Η κατασκευή του "Sila Sibiri 2" έχει προγραμματιστεί να ξεκινήσει το νωρίτερο το 2024. Ο Kirill Rodionov, εμπειρογνώμονας από το Ινστιτούτο της Μόσχας για την Ανάπτυξη Τεχνολογιών στον Ενεργειακό Τομέα, αναμένει την ολοκλήρωσή του το 2030. Αλλά ακόμη και αυτό είναι απίθανο να αποτελέσει σημαντική ανακάλυψη για τη Ρωσία: η Κίνα, λέει ο Rodionov, θα μπορούσε τότε να υπαγορεύσει την τιμή. Τα έσοδα από τις εξαγωγές φυσικού αερίου προς την Κίνα, για παράδειγμα, θα είναι χαμηλότερα από ό,τι για τις προηγούμενες εξαγωγές προς την ΕΕ.
