Η ενεργειακή παρουσία της Ελλάδας στη Μεσόγειο και ο ρόλος της Κρήτης

Με τέσσερα μεγάλα επενδυτικά σχέδια στον ηλεκτρισμό και το φυσικό αέριο η Ελλάδα επιδιώκει να εξελιχθεί σε γέφυρα μεταφοράς καθαρών και οικονομικότερων μορφών ενέργειας από την Αφρική, τη Μέση Ανατολή και άλλες χώρες προς την ΕΕ, με την περιοχή της Κρήτης να διαδραματίζει σημαντικό στρατηγικό ρόλο στο εγχείρημα αυτό.

Η κυβέρνηση, σύμφωνα με το In.gr,  με όχημα τους Διαχειριστές, ΑΔΜΗΕ στην ηλεκτρική ενέργεια και ΔΕΣΦΑ στο φυσικό αέριο, ξεδιπλώνει την ενεργειακή διπλωματία επιδιώκοντας να αναβαθμίσει και να θωρακίσει τη γεωστρατηγική της θέση στη Νοτιοανατολική Ευρώπη.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στηρίζει τα projects προκειμένου να ικανοποιήσει τους στόχους της μείωσης των εκπομπών αερίων ρύπων αλλά και να διαφοροποιήσει τις ενεργειακές της πηγές διασφαλίζοντας τον εφοδιασμό των κρατών – μελών της.

Τα επενδυτικά σχέδια για τα οποία τρέχουν εξελίξεις είναι οι δύο ηλεκτρικές διασυνδέσεις της Ελλάδας με την Αίγυπτο και της χώρας μας με την Κύπρο και το Ισραήλ. Πράσινη ενέργεια από την Αφρική και τη Μέση Ανατολή θα μεταφέρεται στην ΕΕ με υποβρύχια καλώδια.

Επίσης στον κλάδο φυσικό αέριο εντάσσονται ο αγωγός Ελλάδας – Β. Μακεδονίας και ο πλωτός σταθμός αποθήκευσης LNG και αεριοποίησης FSRU ανοικτά της Αλεξανδρούπολης.

Με τα δύο αυτά έργα η χώρα ανοίγει διαδρόμους για τη μεταφορά ποσοτήτων φυσικού αερίου στα Βαλκάνια και την Κεντρική Ευρώπη από άλλες πηγές.

Ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδας – Αιγύπτου

Σε ένα τιτάνιο επενδυτικό σχέδιο εξελίσσεται το σχεδιαζόμενο έργο της ηλεκτρικής διασύνδεσης της Αιγύπτου με την Ελλάδα, το οποίο είναι το αποτέλεσμα της σύσφιγξης των διπλωματικών σχέσεων των δύο χωρών.

Σύμφωνα με πληροφορίες στα πλάνα των Διαχειριστών μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας της Ελλάδας (ΑΔΜΗΕ) και της Αιγύπτου (EETC) βρίσκεται η κατασκευή, πάντα σε συνεννόηση με τις ευρωπαϊκές Αρχές, υποβρυχίου καλωδίου, το οποίο θα συνδέει αφενός τις δύο χώρες και αφετέρου θα εξυπηρετεί τη μεταφορά ποσοτήτων καθαρής ενέργειας στην ΕΕ.

Η ηλεκτρική διασύνδεση των δύο χωρών ισχύος 2 Γιγαβάτ είναι η αφετηρία ενός ευρύτερου σχεδίου, το οποίο προβλέπει τη μεταφορά πράσινης ενέργειας από μεγάλα φωτοβολταϊκά πάρκα που αναπτύσσονται στην Αίγυπτο σε χώρες της Κεντρικής Ευρώπης.

Η ολοκλήρωσή του προϋποθέτει επίσης επενδύσεις, αναφέρουν πληροφορίες, για νέες ηλεκτρικές διασυνδέσεις, όπως εκείνης της Ελλάδας με την Ιταλία, αλλά και την ενίσχυση υφιστάμενων γραμμών μεταφοράς με τις βόρειες χώρες, όπως τη Βουλγαρία.

Οι Βρυξέλλες, συνεχίζουν οι ίδιες πηγές, επιθυμούν διακαώς τις διασυνδέσεις με αφρικανικές χώρες προκειμένου η Ευρώπη να πετύχει τους ιδιαίτερα φιλόδοξους στόχους που έχει θέσει για τη μείωση των εκπομπών αερίων ρύπων.

Αξίζει άλλωστε να σημειωθεί ότι αντίστοιχα projects διεκδικούν η Ιταλία με την Τυνησία και η Πορτογαλία με το Μαρόκο.

Η ελληνική πλευρά, σύμφωνα με πληροφορίες, εξετάζει εναλλακτικές οδεύσεις του υποβρυχίου καλωδίου που θα έρθει από την Αίγυπτο και αυτές είναι η Κρήτη, η Αττική και η Πελοπόννησος.

Το έργο επίσης επιδιώκεται να υλοποιηθεί και σε συνεργασία με ιδιώτες επενδυτές, οι οποίοι έχουν εκδηλώσει ενδιαφέρον για το project.

Ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδας – Κύπρου – Ισραήλ

Η συμμαχία Ελλάδας – Κύπρου – Ισραήλ που έλαβε σάρκα και οστά με το επενδυτικό σχέδιο του αγωγού μεταφοράς φυσικού αερίου «EastMed» ενισχύεται περισσότερο με το έργο της ηλεκτρικής διασύνδεσης ανάμεσα στις τρεις χώρες.

Για το έργο αυτό που αίρει τον ενεργειακό απομονωτισμό της Κύπρου από την ΕΕ, η Κομισιόν, σύμφωνα με πληροφορίες, πρόκειται να αποφασίσει σύντομα για τη χρηματοδότησή του από το ταμείο Connective Europe Facility.

Η τελευταία εξέλιξη του έργου, που τρέχει ο φορέας EuroAsia Interconnector και βρίσκεται σε στενή συνεργασία για το σκέλος της διασύνδεσης Κρήτης – Κύπρου, είναι ότι υπεγράφη στις 8 Μαρτίου μνημόνιο κατανόησης (MoU) μεταξύ της Ελλάδας, της Κύπρου και του Ισραήλ για την ηλεκτρική διασύνδεση των τριών.

H τελετή υπογραφής του μνημονίου κατανόησης έλαβε χώρα στο προεδρικό μέγαρο της Κύπρου στη Λευκωσία, μεταξύ των υπουργών Ενέργειας Κύπρου και Ισραήλ, Νατάσας Πηλείδου και Yuval Steinitz, ενώ ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Κώστας Σκρέκας συμμετείχε διαδικτυακά από την Αθήνα.

Το έργο αφορά την κατασκευή υποθαλάσσιου καλωδίου με μεταφορική ικανότητα 2 Γιγαβάτ και συνολικό μήκος περίπου 1.200 χιλιομέτρων. Ο EuroΑsia Interconnector, ο οποίος αποτελεί έργο Κοινού Ενδιαφέροντος της ΕΕ (PCI), θα επιτρέπει την αμφίδρομη μεταφορά ηλεκτρικής ενέργειας.

Το υποθαλάσσιο καλώδιο μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας θα επιτρέψει στις χώρες να αξιοποιήσουν τις μεγάλες ευκαιρίες που παρουσιάζονται στον τομέα της πράσινης ανάπτυξης.

Αγωγός φυσικού αερίου Ελλάδας – Β. Μακεδονίας

Στις 10 Σεπτεμβρίου έγινε ακόμη ένα βήμα για την κατασκευή του διασυνδετήριου αγωγού μεταφοράς φυσικού αερίου Ελλάδας – Β. Μακεδονίας.

Το έργο ύψους 110 εκατ. ευρώ έτρεξε ουσιαστικά μετά τη Συμφωνία των Πρεσπών και συμβάλλει στην ενδυνάμωση των διπλωματικών σχέσεων των δύο κρατών.

Παράλληλα ο συγκεκριμένος αγωγός που θα συνδεθεί με το εθνικό σύστημα φυσικού αερίου αναμένεται να αποτελέσει την αφετηρία αλυσίδας αγωγών που θα μεταφέρουν ποσότητες φυσικού αερίου σε βαλκανικές χώρες και την Κεντρική Ευρώπη.

Το έργο υποστηρίζουν και προωθούν οι ΗΠΑ. Τη συμφωνία συνεργασίας για την ανάπτυξη και την κατασκευή του διασυνδετήριου αγωγού υπέγραψαν οι Διαχειριστές φυσικού αερίου των αγωγών ΔΕΣΦΑ και η NER JSC SKOPJE στη Θεσσαλονίκη.

Πιο συγκεκριμένα, η συμφωνία συνεργασίας θεσπίζει τις αρχές συνεργασίας, σύμφωνα με τις οποίες ο ΔΕΣΦΑ και η NER σκοπεύουν να συντονίσουν τις κύριες φάσεις, τις αντίστοιχες δεσμεύσεις και τα συνοδευτικά ορόσημα της ανάπτυξης του έργου διασύνδεσης του αγωγού φυσικού αερίου, συμπεριλαμβανομένης της έναρξης του δεσμευτικού Market Test αργότερα εντός του έτους, σύμφωνα με τους όρους και τις προϋποθέσεις, όπως αυτές θα εγκριθούν από τη ΡΑΕ, και μετά τη θετική Τελική Επενδυτική Απόφαση (FID) και από τις δύο πλευρές, η οποία αναμένεται το πρώτο εξάμηνο του 2022, διευκολύνοντας την έγκαιρη και αποτελεσματική ολοκλήρωση της κατασκευής του έργου, βάσει ενός συμφωνημένου χρονοδιαγράμματος.

Ο αγωγός προβλέπεται να έχει συνολικό μήκος 123 χιλιομέτρων και θα εκτείνεται από τη Νέα Μεσημβρία προς το Νεγκότινο μέσω Ευζώνων/Γευγελής συνδέοντας τα εθνικά συστήματα μεταφοράς φυσικού αερίου της Ελλάδας και της Βόρειας Μακεδονίας. Η αρχική ικανότητα μεταφοράς του θα είναι 1,5 δισ. κυβικά μέτρα ετησίως, με δυνατότητα επέκτασης στα 3 δισ. κυβικά μέτρα.

FSRU Αλεξανδρούπολης

Στρατηγικής σημασίας για τη χώρα και την ΕΕ είναι το έργο του FSRU Αλεξανδρούπολης. Επενδυτικό σχέδιο το οποίο επίσης στηρίζεται από τον αμερικανικό παράγοντα.

Πρόκειται ουσιαστικά για μία πλωτή μονάδα (δεξαμενόπλοιο) που θα βρίσκεται ανοικτά της ακριτικής πόλης και θα αποθηκεύει ποσότητες LNG (υγροποιημένο φυσικό αέριο), τις οποίες θα μεταφέρουν ειδικά πλοία.

Στη συνέχεια θα τις αεριοποιεί και μέσω αγωγού θα διοχετεύεται στο εθνικό σύστημα φυσικού αερίου. Μέσω του νέου αγωγού IGB (Ελληνοβουλγαρικός) το καύσιμο θα μεταφέρεται στα Βαλκάνια.

Το FSRU θα εγκατασταθεί σε απόσταση περίπου 17,6 χλμ από την Αλεξανδρούπολη, σε υπεράκτια απόσταση περίπου 10 χλμ. από την πλησιέστερη ακτή. Θα έχει συνολική δυναμικότητα παράδοσης 5,5 δισεκατομμυρίων κυβικών μέτρων ετησίως.

Τα υποθαλάσσια και χερσαία τμήματα του αγωγού μεταφοράς φυσικού αερίου, μήκους 24 χλμ. και 4 χλμ. αντίστοιχα, θα μεταφέρουν το φυσικό αέριο από την πλωτή μονάδα στο ελληνικό δίκτυο φυσικού αερίου.

Το σημείο σύνδεσης του αγωγού θα είναι το τμήμα Κήποι – Κομοτηνή του Εθνικού Συστήματος Φυσικού Αερίου της Ελλάδας (ΕΣΦΑ), σε νέο σημείο εισόδου, από το οποίο το φυσικό αέριο θα μεταφέρεται από την πλωτή μονάδα στο ΕΣΦΑ.

Οι μέτοχοι στην Gastrade, η οποία και θα κατασκευάσει το έργο με ορίζοντα ολοκλήρωσης το 2023, είναι οι όμιλος Κοπελούζου, GasLog Cyprus Investments Ltd, ΔΕΠΑ Εμπορίας, Bulgartransgaz EAD, και ο ΔΕΣΦΑ, για τον οποίο και αναμένεται η τυπική έγκριση της συμμετοχής του στο σχήμα στο αμέσως επόμενο διάστημα.

Η Gastrade αναμένεται να λάβει την τελική επενδυτική απόφαση τον Οκτώβριο, ενώ έχει υπογραφεί και μνημόνιο συνεργασίας για τη συμμετοχή και της Β. Μακεδονίας στο έργο.