Η 1η συνήθεια

Γράφει ο Δρ. Χρήστος Ε. Γεωργίου*


Η πρώτη συνήθεια των επιτυχημένων διαδόχων είναι η «Καθιέρωση της ανεξαρτησίας». Η συγκεκριμένη συνήθεια καθιερώνει την ενήλικη ανεξαρτησία ως τη βάση για τις άλλες έξι συνήθειες, καθώς βελτιώνει κατακόρυφα τη σχέση μεταξύ των δύο γενιών. 

Στην εποχή μιας παγκοσµιοποιηµένης κοινωνίας και οικονομίας, όπου το χάσμα των γενεών έχει φτάσει στο ζενίθ του, όπου οι γονείς συνεχίζουν να ζουν στο δικό τους παραδοσιακό κόσμο, τον οποίο φυσικά οι νέοι τον βρίσκουν όχι µόνο οπισθοδρομικό αλλά και κατασταλτικό κάθε προοδευτικής ιδέας, η συνεργασία του υποψηφίου διαδόχου µε τον ιδρυτή της οικογενειακής επιχείρησης μπορεί να γίνει πραγματικότητα, μόνο αν ξεκινήσει με την καθιέρωση της ανεξαρτησίας του διαδόχου. Συνήθως οι γονείς υποστηρίζουν ότι οι διάδοχοι θέλουν δουλειά… Από την άλλη μεριά, οι διάδοχοι μπορεί και να βολεύονται χωρίς ευθύνες… Αλλά πώς οι διάδοχοι μπορούν να αποδείξουν την αξία τους, όταν ο ιδρυτής δεν τους δίνει την ευκαιρία να αποδείξουν ότι πράγματι αξίζουν;

Σ’ αυτή την περίπτωση, σημαντικός και ταυτόχρονα κρίσιμος είναι η ύπαρξη και ο ρόλος ενός Μέντορα. Η σχέση του Μέντορα με τον μαθητευόμενο μπορεί να είναι μια βαθιά συναισθηματική σύνδεση που ξεπερνά τους καθημερινούς στόχους στο χώρο εργασίας. Οι Μέντορες καθοδηγούν τους μαθητευόμενους καθώς δοκιμάζουν τις ιδέες τους και παρέχουν μια «αναπληροφόρηση» που ενισχύει την αυτογνωσία και την προσωπική ανάπτυξη του μαθητευόμενου. Στελέχη που έχουν επωφεληθεί τα μέγιστα από μια πραγματική εμπειρία καθοδήγησης, τη θεωρούν καθοριστικής σημασίας στην εξέλιξή τους από εκπαιδευόμενους σε εξειδικευμένους επαγγελματίες και τελικά σε ηγέτες οικογενειακών επιχειρήσεων. Στις καλύτερες περιπτώσεις, η εμπιστοσύνη μεταξύ του Μέντορα και του μαθητευόμενου συνεχίζει να αποφέρει οφέλη σταδιοδρομίας και για τους δύο, και μάλιστα για πολύ καιρό μετά το στάδιο της μαθητείας. 

Σε μια οικογενειακή επιχείρηση, η καθοδήγηση του υποψηφίου διαδόχου αποκτά επιπλέον σημασία. Οι πιθανοί διάδοχοι και μελλοντικοί ιδιοκτήτες μιας οικογενειακής επιχείρησης, πρέπει να συμβουλεύονται και να εκπαιδεύονται με έναν προσεκτικά σχεδιασμένο τρόπο. Εάν η επόμενη γενιά δεν είναι κατάλληλα προετοιμασμένη να πάρει τα ηνία της ηγεσίας της οικογενειακής επιχείρησης, η συνέχεια της οικογενειακής ιδιοκτησίας δεν είναι σε καμία περίπτωση εξασφαλισμένη και η εταιρεία κινδυνεύει να εξαφανιστεί - μαζί με τις θέσεις εργασίας που παρέχει στην κοινωνία. 

Γι’ αυτό, ο Μέντορας πρέπει να ενθαρρύνει τους μαθητευόμενούς του να κατοχυρώσουν τις ενήλικες ζωές τους ανεξάρτητα από την οικογενειακή επιχείρηση και εκτός από αυτήν. Σε πολλές περιπτώσεις αυτό συμβαίνει έξω από την οικογενειακή επιχείρηση. Εμπειρίες εκτός οικογενειακής επιχείρησης βοηθούν τον νέο ενήλικα να αποκομίσει ικανότητες και επιχειρησιακές εμπειρίες. Το σημαντικότερο είναι ότι αυτή η εμπειρία βοηθά τα παιδιά, την επόμενη γενιά δηλαδή, να υπερνικήσουν τη συναισθηματική εξάρτηση από τους γονείς και να αποδείξουν έτσι στους εαυτούς τους ότι μπορούν να λειτουργήσουν ανεξάρτητα από τους οικονομικούς πόρους των γονέων τους. 

Οι Μέντορες μπορούν επίσης να βοηθήσουν τους μαθητευόμενούς τους να προσδιορίσουν τις δραστηριότητες τις οποίες μπορούν να διαχειρισθούν και να ηγηθούν οι ίδιοι μέσα στην οικογενειακή επιχείρηση, ως εναλλακτική επιλογή του να εργαστούν εκτός οικογενειακής επιχείρησης. Η ανάληψη της ευθύνης ενός προγράμματος, μιας δραστηριότητας, κλπ. (ενός project όπως έχει καθιερωθεί!) επιτρέπει στους νέους να πετύχουν στις ανεξάρτητες προσπάθειές τους. Παραδείγματος χάρη, µια διάδοχος προσδιόρισε µια ευκαιρία να παρασχεθούν πρόσθετες υπηρεσίες στους πελάτες της οικογενειακής επιχείρησης. Κάτω από την καθοδήγηση του Οικονομικού Διευθυντή, έκανε ένα επίσημο επιχειρηματικό σχέδιο που περιέγραψε την οικονομική βιωσιμότητα της πρότασής της. Χρησιμοποιώντας χρήματα της οικογένειας, η διάδοχος ξεκίνησε µια δική της επιχείρηση. Ως ηγέτης αυτού του έργου είχε την πλήρη ευθύνη για τη μελλοντική επιτυχία ή αποτυχία.

Παρά ταύτα, το ερώτημα που τίθεται είναι αν θα πρέπει ο υποψήφιος διάδοχος να εργασθεί κάπου αλλού πριν έρθει να εργασθεί στην οικογενειακή επιχείρηση… Η δική μας πρόταση είναι να εργασθεί αλλού και μάλιστα για πέντε χρόνια. Πλήθος ιδρυτών μετάνιωσε, αλλά ήταν αργά, όταν κατάλαβε ότι θα έπρεπε να είχε ακολουθήσει τη συμβουλή μας…

*Ο Δρ. Χρήστος Ε. Γεωργίου, είναι Γενικός Διευθυντής του «ΙΝΣΒΕ», συγγραφέας του πρακτικού οδηγού: «Προετοιμάζοντας τη διαδοχή: πρακτικός οδηγός για προνοητικές οικογενειακές επιχειρήσεις»