Το Ενεργειακό Αδιέξοδο της Κρήτης

Το Ηλεκτρικό Δίκτυο της Κρήτης έχει χαρακτηριστεί ως κορεσμένο σε ό,τι αφορά την εγκατάσταση και λειτουργία σταθμών Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας. Η μικρή ηλεκτρική διασύνδεση (Κρήτης-Πελοποννήσου) έχει τεθεί σε λειτουργία από τα μέσα του 2021 με αποτέλεσμα η Κρήτη να παύει να θεωρείται αυτόνομο Ηλεκτρικό Σύστημα, δίχως αποτέλεσμα όμως καθώς ο χαρακτηρισμός “Κορεσμένο Δίκτυο” παραμένει. Παρά ταύτα, διαθέσιμος Ηλεκτρικός Χώρος στην Κρήτη υφίσταται, μιας και οι Υποσταθμοί ΥΤ/ΜΤ της Κρήτης σύμφωνα με την ψηφιακή πλατφόρμα του ίδιου του ΔΕΔΔΗΕ μόνο κορεσμένοι δεν θα πρέπει να θεωρούνται.  Συγκεκριμένα, από τους δεκαεννέα (19) Υποσταθμούς ΥΤ/ΜΤ, ένας (1) θεωρείται κορεσμένος και ένας (1) στα όρια του κορεσμού. Σήμερα, το διαθέσιμο Περιθώριο Στάθμης Βραχυκύκλωσης και Θερμικό όριο ξεπερνάει τα 1.100 MVA για τους Υποσταθμούς της Κρήτης.  
 

Σύμφωνα με τον νόμο 4819/2021 δόθηκαν 180MW προς εγκατάσταση στην Κρήτη εκ των οποίων τα 110MW δόθηκαν για Φ/Β Πάρκα, τα 30MW για Ενεργειακές Κοινότητες και 40MW για Net Metering. Κυρήχθηκε διαγωνιστική διαδικασία με κριτήριο επιλογής “first come first serve” μέσω της ψηφιακής πλατφόρμας του ΔΕΔΔΗΕ ώστε να διατεθούν τα 180MW προς τους επενδυτές. Για την Κρήτη, σε εφαρμογή του νόμου 4819/2021, ο ΔΕΔΔΗΕ ανακοίνωσε την ημερομηνία υποβολής αιτημάτων η οποία όπως είναι γνωστό ήταν στις 25/10/2022 (αν και αναμενόταν να λάβει χώρα τον Σεπτέμβριο του 21΄) και μέχρι σήμερα, ένα (1) χρόνο μετά, οι ενδιαφερόμενοι επενδυτές βρίσκονται σε αδιέξοδο. Αναφορικά με τις αιτήσεις σύνδεσης των Φ/Β Πάρκων 400kW, δεν έχουν απαντηθεί λόγω του «παγώματος» στην εξέταση των αιτημάτων που έχει επιβληθεί από την ΡΑΑΕΥ στο ΔΕΔΔΗΕ. Παράλληλα, υπολογίζεται ότι έχουν δεσμευτεί 60.000.000€ σε εγγυητικές αναφορικά με την Διαγωνιστική Διαδικασία για τα Φ/Β πάρκα της Κρήτης και της Πελοποννήσου  τα οποία τοκίζονται κάθε μήνα με ενδεικτικό κόστος μέχρι στιγμής για του επενδυτές περί τα 3.000.000 €.  
Πέραν των Φ/Β πάρκων, το ζήτημα της Αυτοπαραγωγής στη Κρήτη αποτελεί ένα φλέγον ζήτημα. Αν και ο ΔΕΔΔΗΕ δεχόταν κανονικά αιτήσεις σύνδεσης Φ/Β Σταθμών Net Metering, τον Ιούλιο του 22΄ (σε εφαρμογή του ν4951/2022) σταμάτησε να δέχεται αιτήσεις Net Metering της Κρήτης και ανακοίνωσε στους ενδιαφερόμενους ότι θα πρέπει να καταθέσουν αίτημα την ίδια ημέρα και ώρα με την διαγωνιστική διαδικασία Φ/Β πάρκων 400kW. Μια εντελώς παράλογη επιλογή, καθώς το Net Metering καταλαμβάνει διαφορετικό ενεργειακό χώρο (40MW) από αυτόν των Φ/Β πάρκων (110MW). Η εξέταση των αιτημάτων Net Metering έχει εξίσου σταματήσει, βάζοντας σε αναμονή (από του Ιούλιο 22’) τις επιχειρήσεις  που επιθυμούν να επενδύσουν σε συστήματα Φ/Β για να αντιμετωπίσουν την ενεργειακή κρίση. Αξίζει να σημειωθεί ότι ο Ενεργειακός Συμψηφισμός αποτελεί τη μοναδική λύση που έχουν οι επιχειρήσεις για να προφυλαχθούν από την ενεργειακή ανασφάλεια και να θωρακιστούν απέναντι σε ένα ρευστό ενεργειακό περιβάλλον. Εντούτοις, αντί να επωφελούνται του Ενεργειακού Συμψηφισμού, καλούνται να πληρώνουν κανονικά τους αυξημένους λογαριασμούς ρεύματος. Η πορεία του προβλήματος μας δείχνει ότι δεν υπάρχει καμία πρόθεση από τους θεσμικούς παράγοντες της αγοράς (ΔΕΔΔΗΕ, ΡΑΑΕΥ, Κυβέρνηση) για την επίλυση του ζητήματος. Θα μπορούσαν κάλλιστα να διαχωρίσουν το Net Metering από την όλη χαοτική κατάσταση των Φ/Β πάρκων και η έκδοση αδειών εγκατάστασης να συνεχιστεί.
Εν μέσω όλων αυτών των προβλημάτων , το καθεστώς Ενεργειακού Συμψηφισμού στη χώρα άλλαξε το περασμένο Μάρτιο με το Νόμο 5037/2023 όπου οι επιχειρήσεις που ενδιαφέρονται να επενδύσουν σε Φ/Β συστήματα άνω των 100 kW δεν επιτρέπεται να προχωρήσουν με τη μέθοδο του Net-Metering αλλά αυτή του Net-Billing με την ενέργεια να συμψηφίζεται πλέον λογιστικά και όχι ενεργειακά. Αξίζει να σημειωθεί ότι η  οι Κρητικές επιχειρήσεις αδικήθηκαν σε τεράστιο βαθμό και  έχασαν τεράστια ευκαιρία να θωρακιστούν ενεργειακά. Επιπλέον, επτά μήνες μετά τη ψήφιση του νομοσχεδίου δεν υπάρχει καμία Υπουργική Απόφαση για την υλοποίηση του Net- Billing. Εν ολίγοις , το απόλυτο αδιέξοδο.
Τεράστια αδικία αντιμετωπίζουν όμως και οι Δημόσιοι οργανισμοί όπου δεν μπορούν να ανταπεξέλθουν οικονομικά στο τεράστιο κόστος ηλεκτρικής ενέργειας και είτε μετακυλούν τα κόστη στους καταναλωτές είτε καθίστανται ελλειμματικοί και οικονομικά εκφυλισμένοι. Παραθέτουμε δημοσίευμα του Cretalive για τις αυξήσεις που έρχονται στο κόστος του νερού στη Κρήτη λόγω του τεράστιου ενεργειακού κόστους που επωμίζονται οι ΔΕΥΑ. (https://www.cretalive.gr/kriti/erhontai-ayxiseis-kai-sto-nero-se-oli-tin-kriti-ti-exetazetai-gia-ton-aposelemi )

 Μια λύση με την οποία  συμφωνεί η πλειοψηφία των ενδιαφερόμενων είναι να δοθούν άδειες εγκατάστασης με τη μέθοδο του zero feed-in. Με αυτό το τρόπο, οι επενδυτές θα επωφελούνταν της ιδιοκατανάλωσης στις επιχειρήσεις τους και από πλευράς Δικτύου δεν θα υπήρχε ζήτημα κορεσμού λόγω της μη έγχυσης ενέργειας σε αυτό. Δεν υπάρχει καμία δικαιολογία για την μη άμεση λύση του προβλήματος της Αυτοπαραγωγής.
          
  Τέλος, για ποια πράσινη μετάβαση και ίσα δικαιώματα συζητάμε μεταξύ των καταναλωτών και ιδιαιτέρως των Κρητικών; Η πράσινη ανάπτυξη  πρέπει να γίνει με σκοπό το όφελος όλων των στρωμάτων της κοινωνίας και όχι  αποκλειστικά των μεγάλων κολοσσών της αγοράς. Λύσεις στα προβλήματα των Φ/Β πάρκων και έργων Ενεργειακού Συμψηφισμού της Κρήτης υπάρχουν και πρέπει να εφαρμοστούν άμεσα ώστε να δωθεί ένα τέλος στο Ενεργειακό Αδιέξοδο της. Ο κόσμος αδημονεί  για να βρεθούν λύσεις και θέλει να προχωρήσει στη κάλυψη των ενεργειακών του αναγκών μέσω της πράσινης μετάβασης. Δυστυχώς, όλα τα παραπάνω μας γεννούν εύλογα το ερώτημα αν όλο αυτό γίνεται εσκεμμένα και ο διαθέσιμος ηλεκτρικός χώρος της Κρήτης μπαίνει στον πάγο ώστε να δοθεί επιλεκτικά. Ευελπιστούμε ότι το κράτος απλά έχει καθυστερήσει (δραματικά) και οργανώνεται έτσι ώστε να παρέχει στους κατοίκους του νησιού μας αυτή τη μοναδική ευκαιρία της άμεσης συμμετοχής του στην ενεργειακή μετάβαση της Κρήτης. 
Μην ξεχνάμε ότι επίκεινται και η μεγάλη διασύνδεση του νησιού μας όπου θα λάβουμε επιπλέον ηλεκτρικό χώρο 2 GW ( τέλη 2024) για έργα Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας. Το έργο υλοποιήθηκε με έξοδα του Έλληνα φορολογούμενου και ο γηγενής Κρητικός περιμένει τη τελική ηλέκτριση του καλωδίου για να καρπωθεί τα οφέλη της πράσινης μετάβασης του νησιού. 

Τμήμα Ανάπτυξης και Αδειοδότησης 
ΑΕΝΑΟΣ Ενεργειακά Συστήματα

Επικεφαλής Σύνταξης
 Μαρκάκης Φάνης 
Ηλεκτρολόγος Μηχανικός 
Υπεύθυνος Ανάπτυξης και Αδειοδότησης