Δασικοί χάρτες: 10+4 ερωτήσεις και απαντήσεις

Ξεπερνούν τις 365.000 οι αντιρρήσεις που έχουν υποβληθεί επί των δασικών χαρτών, ενώ τα αιτήματα προδήλων σφαλμάτων ανέρχονται σε 92.683.

Τι σημαίνει αυτό; Σημαίνει πως αν δεν τελεσιδικήσουν οι ενστάσεις δεν μπορεί να οριστικοποιηθεί ο δασικός χάρτης, με συνέπεια όσοι διεκδικούν μια έκταση ή θέλουν να την αξιοποιήσουν να βρίσκονται σε ένα ιδιότυπο καθεστώς ομηρείας, αφού οι δικαιοπραξίες δεν είναι ασφαλείς.

Σημειώνεται πως έως σήμερα, σύμφωνα με τα στοιχεία του ΥΠΕΝ, έχουν αναρτηθεί δασικοί χάρτες για το 95% της επικράτειας (εξαιρουμένων περιοχών εντός σχεδίου πόλεων και οικισμών), ενώ το ποσοστό κύρωσης φθάνει στο 90%.

Το μεγάλο στοίχημα αυτή τη στιγμή του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας είναι να εξεταστούν όσο γίνεται πιο γρήγορα αυτές οι ενστάσεις. Ωστόσο, το πρόβλημα της στελέχωσης αυτών των επιτροπών εξακολουθεί να παραμένει, με συνέπεια σε άλλες περιοχές η διαδικασία να «τρέχει» κανονικά και σε άλλες όχι…

Ετσι, σε μια προσπάθεια να κινηθεί πιο γρήγορα η όλη διαδικασία, δόθηκαν οδηγίες από το ΥΠΕΝ να αρχειοθετηθούν χιλιάδες αντιρρήσεις προδήλων σφαλμάτων που υποβλήθηκαν πριν από το 2021 για τις περιπτώσεις που ο δασικός χαρακτηρισμός ακινήτου δεν αμφισβητήθηκε με νέα αντίρρηση στους δασικούς χάρτες όπως τελικώς κυρώθηκαν, με την αναμόρφωση και την ανάρτησή τους.

Ενδεικτικό είναι το γεγονός, σύμφωνα με πηγές που γνωρίζουν καλά το θέμα, πως μέχρι το 2020 είχαν εξεταστεί από τις παλιές Επιτροπές Εξέτασης Αντιρρήσεων γύρω στις 25.000 αντιρρήσεις (για προγενέστερες αναρτήσεις), ενώ μέχρι το τέλος Ιουλίου 2022, που ολοκληρώθηκαν οι αναρτήσεις των δασικών χαρτών για το σύνολο της χώρας, είχαν εκδοθεί συνολικά 40.997 αποφάσεις από τις Επιτροπές Αντιρρήσεων. Επίσης, το πρώτο εξάμηνο του 2023 εξετάστηκαν περίπου 11.000 αντιρρήσεις.

Σημειώνεται πως έως σήμερα, σύμφωνα με τα στοιχεία του ΥΠΕΝ, έχουν αναρτηθεί δασικοί χάρτες για το 95% της επικράτειας (εξαιρουμένων περιοχών εντός σχεδίου πόλεων και οικισμών), ενώ το ποσοστό κύρωσης φθάνει στο 90%.

Με την ανάρτηση και την κύρωση του 90% των δασικών χαρτών, «ΤΑ ΝΕΑ» παρουσιάζουν τις επιλογές που έχουν οι ιδιοκτήτες ακινήτων προκειμένου να κατοχυρώσουν την περιουσία τους, αλλά και όλη την απαιτούμενη πληροφόρηση ώστε να κινούνται με ασφάλεια μέσα στο νέο περιβάλλον που έχει διαμορφωθεί.

1η) Τι μπορούν να κάνουν οι ιδιοκτήτες ακινήτων που δεν πρόλαβαν να υποβάλουν αντίρρηση επί του περιεχομένου των δασικών χαρτών;

Μπορούν να καταθέσουν αίτημα αναμόρφωσης του κυρωμένου δασικού χάρτη στην οικεία Διεύθυνση Δασών, εφόσον έχουν διοικητική πράξη που δεν συμπεριελήφθη σε αυτόν. Επίσης μπορούν να υποβάλουν αίτημα διόρθωσης (αναμόρφωση) με πρόδηλο σφάλμα.

2η) Ποιες είναι οι πράξεις της διοίκησης και τα πρόδηλα σφάλματα που μπορούν να αναμορφώσουν τον κυρωμένο δασικό χάρτη;

Οι πράξεις της διοίκησης που μπορούν να αναμορφώσουν τον κυρωμένο δασικό χάρτη είναι, μεταξύ άλλων, εγκεκριμένα ρυμοτομικά σχέδια πόλης, αποφάσεις χαρακτηρισμού οικισμού ως προϋφισταμένου του έτους 1923, πράξεις οριοθέτησης, παραχωρητήρια αγροτικών κλήρων κ.ά. (σ.σ.: αναλυτικά ΥΠΕΝ/ΔΠΔ/64663/2956/2020).

3η) Τι είναι τα πρόδηλα σφάλματα;

Πρόδηλα σφάλματα στη διαδικασία κατάρτισης του δασικού χάρτη ορίζονται, μεταξύ άλλων, η εσφαλμένη τεχνική απόδοση των οριογραμμών επί των φωτογραμμετρικών υποβάθρων, η λανθασμένη απεικόνιση αγροτικής έκτασης ως δασικής, η παράλειψη εκ παραδρομής της αποτύπωσης σαφώς δασικής έκτασης εντός ευρύτερης άλλης μορφής (αγροτικής κ.λπ.) και το αντίστροφο (σ.σ.: αναλυτικά 153394/919/12.04.2017 ΥΑ).

4η) Κι αν δεν γίνει δεκτή η αντίρρηση;

Ο ενδιαφερόμενος έχει το δικαίωμα άσκησης αίτησης ακύρωσης ενώπιον του Συμβουλίου της Επικρατείας κατά της πράξης ολικής κύρωσης του δασικού χάρτη για το τμήμα εκείνο της αντίρρησης που η ΕΠΕΑ δεν έκανε αποδεκτό.

5η) Πότε αναμένεται να ολοκληρωθεί η διαδικασία;

Εχουν ιδρυθεί μέχρι σήμερα 156 Επιτροπές Εξέτασης Αντιρρήσεων (ΕΠΕΑ). Επίσης δόθηκαν οικονομικά κίνητρα με αύξηση (διπλασιασμό) της μηνιαίας αποζημίωσης, η οποία όμως καταβάλλεται μόνο εφόσον η Επιτροπή συνεδριάσει τέσσερις φορές ανά μήνα και εξετάσει 25 υποθέσεις ανά συνεδρίαση (συνολικά 100 υποθέσεις ανά μήνα). Επιπλέον, προβλέπεται πρόσθετη αποζημίωση για εξέταση πέραν των 100 υποθέσεων ανά μήνα. Ο σχεδιασμός προβλέπει το έργο των ΕΠΕΑ να ολοκληρωθεί εντός της επόμενης διετίας, με την εξέταση 20.000 αντιρρήσεων τον μήνα από τουλάχιστον 200 ΕΠΕΑ.

6η) Τι ισχύει για τα ιδιοκτησιακά ζητήματα;

Στις περιοχές όπου δεν ισχύει το τεκμήριο κυριότητας υπέρ του Δημοσίου, το ΥΠΕΝ νομοθέτησε ότι για τις περιοχές αυτές (νησιά Ιονίου, Κρήτη, Λέσβος, Σάμος, Χίος, Κυκλάδες, Κύθηρα, Αντικύθηρα, Δωδεκάνησα και Μάνη) το Δημόσιο δεν προβάλλει δικαιώματα ιδιοκτησίας σε δάση και δασικές εκτάσεις, εκτός αν διαθέτει τίτλους ιδιοκτησίας.

7η) Ποια λύση δόθηκε για τα δασικά αυθαίρετα;

Αυτή τη στιγμή η πλατφόρμα είναι κλειστή. Ωστόσο, στους περίπου 3.000 κατόχους κατοικιών σε δάση και δασικές εκτάσεις που υπέβαλαν τη σχετική αίτηση δόθηκε η ευκαιρία να δηλώσουν, με την καταβολή παραβόλου ύψους 250 ευρώ, τις κατοικίες τους στη διαδικτυακή πλατφόρμα του Κτηματολογίου, ώστε να ανασταλούν οι διαδικασίες κατεδάφισης και επιβολής προστίμων για 30 έτη.

Στη συνέχεια, αφού συγκεντρωθούν τα στοιχεία των δηλώσεων, θα εκδοθεί Προεδρικό Διάταγμα που θα καθορίζει τους όρους διατήρησης ή κατεδάφισης των κατοικιών που έχουν δηλωθεί. Από τα παραπάνω αποκλείονται όσα κτίρια δεν έχουν χαρακτήρα κατοικίας, έχουν ανεγερθεί μετά την 28η Ιουλίου 2011, βρίσκονται σε περιοχές που ισχύουν ειδικές προστατευτικές διατάξεις.

8η) Τι ισχύει για τις περιοχές όπου δεν έχει αναρτηθεί δασικός χάρτης;

Ισχύει η διαδικασία της έκδοσης πράξης χαρακτηρισμού του αρμόδιου δασάρχη ή διευθυντή Δασών άνευ δασαρχείου.

9η) Με τις αποδοχές κληρονομιάς ακινήτων;

Οι πράξεις αποδοχής κληρονομιάς εξαιρέθηκαν από την υποχρέωση επισύναψης πιστοποιητικού περί του δασικού χαρακτήρα της έκτασης.

10η) Τι ισχύει με τις μεταβιβάσεις σε έκταση χαρακτηρισμένη ως δασική στον αναρτημένο δασικό χάρτη, όπου όμως η Επιτροπή Εξέτασης Αντιρρήσεων (ΕΠΕΑ) έκανε αποδεκτή αντίρρηση;

Μέχρι να κυρωθεί το επίμαχο τμήμα του δασικού χάρτη, στο σχετικό συμβόλαιο προσαρτάται αντίγραφο της απόφασης της ΕΠΕΑ με τον Αριθμό Διαδικτυακής Ανάρτησης (ΑΔΑ) από τη Διαύγεια και με επισυναπτόμενο τοπογραφικό διάγραμμα επί του οποίου βεβαιώνεται ότι το ακίνητο είναι αυτό ως προς το οποίο έχουν γίνει δεκτές οι αντιρρήσεις.

11η) Πώς αποδεικνύεται ο χαρακτήρας έκτασης – για οποιαδήποτε νόμιμη χρήση / συναλλαγή με το Δημόσιο / συμβολαιογραφική πράξη – μετά την κύρωση των δασικών χαρτών;

Μετά την κύρωση του δασικού χάρτη κάθε μεταβολή των εμπράγματων δικαιωμάτων σε δασικού χαρακτήρα εκτάσεις πρέπει να συνοδεύεται από σχετικό πιστοποιητικό της αρμόδιας Διεύθυνσης Δασών. Αν η έκταση δεν έχει δασικό χαρακτήρα, τότε αρκεί υπεύθυνη δήλωση επί του τοπογραφικού διαγράμματος που συνοδεύει τη σχετική πράξη του συμβολαιογράφου, με την οποία δηλώνεται ότι το συγκεκριμένο ακίνητο δεν έχει δασικό χαρακτήρα.

12η) Οταν μέρος ιδιοκτησίας έχει χαρακτηριστεί δασικό, μπορεί να μεταβιβαστεί το αγροτικό τμήμα της;

Το ΥΠΕΝ με νομοθετική ρύθμιση έδωσε το δικαίωμα σε ιδιοκτησίες που περιλαμβάνουν και δασικές και αγροτικές εκτάσεις να μπορούν να μεταβιβάζονται, ως προς το μη δασικό τμήμα, χωρίς αυτό να θεωρείται κατάτμηση.

13η) Μπορεί να εκδοθεί οικοδομική άδεια σε έκταση που είναι εν μέρει δασική και εν μέρει άλλης μορφής;

Εφόσον το τμήμα του γεωτεμαχίου που δεν εμπίπτει στις διατάξεις της δασικής νομοθεσίας πληροί τους όρους αρτιότητας, τότε εκδίδεται άδεια δόμησης.

14η) Τι ισχύει για τις εκτάσεις που, ενώ δεν ήταν δασικές, έχουν αποτυπωθεί ως τέτοιες στους δασικούς χάρτες επειδή κηρύχθηκαν αναδασωτέες;

Στις περιπτώσεις που οι αποφάσεις των ΕΠΕΑ εξαιρούν εκτάσεις της υπαγωγής τους στον δασικό χάρτη ως δάση ή δασικές, αυτές γνωστοποιούνται (ενόψει της μη αρμοδιότητας της ΕΠΕΑ για την ανάκληση της οικείας αναδασωτικής απόφασης) στον αρμόδιο συντονιστή της οικείας Αποκεντρωμένης Διοίκησης για την ανάκληση της απόφασης αναδάσωσης.