Δάνεια: Έρχεται ηλεκτρονικός Big Brother για το ιδιωτικό χρέος

Η επισήμανση για μια ακόμα φορά της Τράπεζα της Ελλάδος ότι τα «κόκκινα» δάνεια έφυγαν από τις τράπεζες, αλλά παραμένουν στην πραγματική οικονομία αποτελεί έναν διαρκή συναγερμό και μάλιστα σε περιβάλλον αυξημένης αβεβαιότητας λόγω γεωπολιτικών εντάσεων, πληθωριστικών πιέσεων και αυξημένων επιτοκίων που δοκιμάζουν τις αντοχές δανειοληπτών, νοικοκυριών και επιχειρήσεων.

Σε αυτό το περιβάλλον η χάραξη πολιτικής αντιμετώπισης του ιδιωτικού χρέους – που δεν περιλαμβάνει μόνο δάνεια αλλά και οφειλές προς το δημόσιο, ασφαλιστικά ταμεία, τοπική αυτοδιοίκηση – θα πρέπει να στηρίζεται σε ακριβή στοιχεία και η καταγραφή του ιδιωτικού χρέους να έχει και ποιοτικά χαρακτηριστικά. 

Έτσι, πέραν των διατάξεων που προβλέπονται στο σχέδιο νόμου του υπουργείου Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών που τέθηκε σε διαβούλευση για τις υποχρεώσεις που έχουν οι εταιρείες διαχείρισης και τα funds απέναντι στους δανειολήπτες σε ότι αφορά στην αναλυτική ενημέρωση και την επικοινωνία μαζί τους μέσω ηλεκτρονικών πλατφορμών, το σχέδιο νόμου προβλέπει τη σύσταση Ηλεκτρονικού Μητρώου Παρακολούθησης Ιδιωτικού Χρέους.  

Το νέο μητρώο για το Ιδιωτικό Χρέος 

Το Μητρώο θα τηρείται στην αρμόδια για το ιδιωτικό χρέος Γενική Γραμματεία του Υπουργείου Οικονομικών και θα συντάσσεται ετήσια Έκθεση Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους. Στόχος είναι να προσδιοριστεί με τη μεγαλύτερη δυνατή ακρίβεια το σύνολο του ιδιωτικού χρέους (εξυπηρετούμενο και μη) αλλά και οι τάσεις διακύμανσης του ώστε να καταστεί «περισσότερο ευέλικτη και  αποτελεσματική η διαχείριση του ιδιωτικού χρέους, ενισχύοντας τόσο την εποπτεία επί της αγοράς, όσο και τις δυνατότητες λήψης μέτρων» όπως αναφέρεται στην αιτιολογική έκθεση. 

Ειδικότερα - όπως προβλέπει το άρθρο 51 του νομοσχεδίου - το Μητρώο περιλαμβάνει συγκεντρωτικά για το ιδιωτικό χρέος: 

• στοιχεία για οφειλές προς το Δημόσιο και άλλους φορείς του δημόσιου τομέα
• στοιχεία για οφειλές προς πιστωτικά ιδρύματα και αγοραστές πιστώσεων
• στοιχεία για οφειλές προς κάθε είδους επιχείρηση, ανεξαρτήτως νομικής μορφής.

Τα στοιχεία αυτά παρέχονται σε επεξεργάσιμη ηλεκτρονική μορφή από τους πιστωτές.

Οι πληροφορίες του Μητρώου

Το Μητρώο διαλειτουργεί και αντλεί στοιχεία σε ανωνυμοποιημένη ή ψευδωνυμοποιημένη μορφή από το Κεντρικό Μητρώο Πιστώσεων που τηρείται στην Τράπεζα της Ελλάδος, το Ολοκληρωμένο Πληροφοριακό Σύστημα της Ανεξάρτητης Αρχής Πιστοληπτικής Αξιολόγησης και το σύστημα επεξεργασίας δεδομένων οικονομικής συμπεριφοράς της «ΤΕΙΡΕΣΙΑΣ Α.Ε.».

Στο Μητρώο θα  καταχωρούνται δεδομένα από δημόσιους και ιδιωτικούς φορείς παροχής πίστωσης (τράπεζες, Δημόσιο, Οργανισμοί Τοπικής Αυτοδιοίκησης κ.ά), προκειμένου να προσδιορισθούν με τη μεγαλύτερη δυνατή ακρίβεια το σύνολο του ιδιωτικού χρέους (εξυπηρετούμενο και μη) και οι τάσεις διακύμανσής του ώστε να αναβαθμιστεί η δυνατότητα παρέμβασης της Πολιτείας, όταν χρειάζεται, με τα κατάλληλα εργαλεία.

Σημειώνεται ότι οι πληροφορίες που θα καταγράφονται θα είναι ανωνυμοποιημένες και θα αφορούν οφειλές φυσικών και νομικών προσώπων, ληξιπρόθεσμες και μη και ιδίως:

• τη φύση της οφειλής,
• τους βασικούς όρους της οφειλής και τυχόν μεταβολές τους,
• τις εμπράγματες και ενοχικές εξασφαλίσεις της οφειλής και την αποτίμησή τους,
• τις καταβολές που πραγματοποιήθηκαν,
• τον χρόνο των καταβολών και το τρέχον υπόλοιπο της οφειλής,
• τις ρυθμίσεις της οφειλής και
• πληροφορίες για την πορεία δικαστικών διενέξεων μεταξύ οφειλέτη και πιστωτών,
• μέτρα διοικητικής ή αναγκαστικής εκτέλεσης που λήφθηκαν, καθώς και
• την πορεία της δικαστικής προσβολής τους.  

Θα καταγράφονται επίσης γενικά στοιχεία των οφειλετών τα οποία δεν θα επιτρέπουν την ταυτοποίησή τους

• για τα φυσικά πρόσωπα: καταγράφονται ηλικία, τόπος κατοικίας και εργασίας, επάγγελμα, ενώ
• για τα νομικά πρόσωπα: κλάδος δραστηριότητας, έδρα, μέγεθος. 

Η ηλεκτρονική πλατφόρμα για τους δανειολήπτες

Οι διαχειριστές πιστώσεων (servicers) θα πρέπει να διαθέτουν ηλεκτρονικό σύστημα προσωποιημένης πληροφόρησης – το νομοσχέδιο δίνει καταληκτική ημερομηνία για να τεθεί σε λειτουργία το σύστημα την 31η Μαρτίου  2024 και – μέσω του οποίου ο δανειολήπτης θα μπορεί να ενημερωθεί άμεσα για στοιχεία της οφειλής. Κατ’ ελάχιστον η ενημέρωση περιλαμβάνει τα εξής: 

• πληροφορίες σχετικά με τα ποσά που οφείλει ο δανειολήπτης, με αναλυτική καταγραφή των ποσών που οφείλονται ως κεφάλαιο, τόκοι, προμήθειες, τυχόν άλλες χρεώσεις, καθώς και το ισχύον επιτόκιο,
• την περιοδικότητα των δόσεων, το ύψος τους, την ημερομηνία πληρωμής κάθε δόσης, το τρέχον υπόλοιπο, καθώς και τον λογαριασμό εξυπηρέτησης της οφειλής.

Το ηλεκτρονικό σύστημα θα πρέπει να επικαιροποιείται τουλάχιστον κάθε πρώτη ημερολογιακή μέρα κάθε μήνα και η πρόσβαση του δανειολήπτη θα πραγματοποιείται on line με προσωπικούς κωδικούς που θα χορηγήσει στον δανειολήπτη ο διαχειριστής της πίστωσης.  

Μέχρι την πλήρη λειτουργία του συστήματος προσωποποιημένης πληροφόρησης οι διαχειριστές παρέχουν εγγράφως τις παραπάνω πληροφορίες κατόπιν αίτησής του δανειολήπτη και εντός προθεσμίας τριάντα (30) ημερών το αργότερο από την ημερομηνία της αίτησης.