Crypto: Γιατί το σημερινό κραχ είναι διαφορετικό από τα προηγούμενα

H αγορά των crypto έχει χάσει περίπου 2 τρισ. δολάρια ή τα δύο τρίτα της κεφαλαιοποίησης που είχε στα τέλη του 2021 και οι χρεοκοπίες μεγάλων εταιρειών του κλάδου, με τελευταία αυτή της Celsius, έχουν εντείνει την αναταραχή.

Το bitcoin έχει χάσει το 70% της αξίας του από τα υψηλά επίπεδα των 69.000 δολαρίων τον περασμένο Νοέμβριο, ενώ πολλοί ειδικοί προειδοποιούν για έναν παρατεταμένο «χειμώνα των crypto».

Η τελευταία φορά που είχε παρατηρηθεί ένα αντίστοιχο φαινόμενο ήταν το 2017-2018.

Μόνο που αυτή τη φορά υπάρχουν κάποια στοιχεία που κάνουν την κρίση διαφορετική, όπως ο συνδυασμός του επίμονου πληθωρισμού και  της υψηλής μόχλευσης της αγοράς μέσω της λεγόμενης αποκεντρωμένης χρηματοδότησης (Decentralized Finance, DeFi) από σκιώδεις τράπεζες που χρησιμοποιούν τον μηχανισμό blockchain.

Το 2018, το bitcoin και τα άλλα κρυπτονομίσματα είχαν κάνει μεγάλη βουτιά μετά την απότομή άνοδο το 2017. «Το κραχ του 2017 οφειλόταν κυρίως στο ότι έσπασε μία μεγάλη φούσκα», δήλωσε στο CNBC η Clara Medalie, διευθύντρια ερευνών της εταιρείας στοιχείων crypto, Kaiko.

Aύξηση των επιτοκίων βαρίδι και υψηλή μόχλευση

To σημερινό κραχ ξεκίνησε φέτος ως συνέπεια μακροοικονομικών παραγόντων, όπως του πολύ υψηλού πληθωρισμού, που οδήγησαν τη Fed και άλλες κεντρικές τράπεζες στην αύξηση των επιτοκίων τους.

Επιπλέον, αυτή τη φορά τα crypto είχαν υψηλό συντελεστή συνδιακύμανσης με τις μετοχές. Το bitcoin σημείωσε στο δεύτερο τρίμηνο φέτος τη χειρότερη επίδοση εδώ και περισσότερο από μία δεκαετία, με τον Nasdaq να καταγράφει απώλειες πάνω από 22% στο ίδιο διάστημα.

Η απότομη πτώση της αγοράς αιφνιδίασε πολλές εταιρείες του χώρου, από hedge funds έως τράπεζες, οι οποίες δεν ήταν προετοιμασμένες για αυτή την εξέλιξη.

Μία άλλη διαφορά είναι ότι το 2017/2018 δεν υπήρχαν μεγάλοι «παίκτες» της Wall Street με «πολύ μοχλευμένες θέσεις», όπως δήλωσε ο Carol Alexander, καθηγητής Οικονομικών στο πανεπιστήμιο του Σάσεξ.

Υπάρχουν, ασφαλώς, και κοινά στοιχεία στα δύο κραχ, με το πιο σημαντικό να είναι οι τεράστιες απώλειες των νέων επενδυτών που προσελκύστηκαν από τις υποσχέσεις για γρήγορα και υψηλά κέρδη.

Καταλύτης η κατάρρευση του Terra

Η νέα κρίση απέκτησε άλλη δυναμική μετά την κατάρρευση του TerraUSD, ενός stablecoin, όπως λέγονται τα κρυπτονομίσματα που έχουν θεωρητικά μία σταθερή ισοτιμία ένα προς ένα με κανονικά νομίσματα, όπως το δολάριο. Το Terra λειτουργούσε μέσω ενός πολύπλοκου αλγοριθμικού μηχανισμού, αλλά δεν κατάφερε να διατηρήσει την ισοτιμία του με το δολάριο , οδηγώντας στην κατάρρευση και το «αδελφό» κρυπτονόμισμά της, luna.

Το γεγονός αυτό προκάλεσε ένα τσουνάμι στον κλάδο των crypto και είχε αντίκτυπο στις εταιρείες που ήταν εκτεθειμένες στο Terra, όπως το hedge fund, Three Arrows Capital.

Καταθέσεις και δάνεια σε crypto

Οι επενδυτές crypto τοποθέτησαν τεράστια ποσά στην αγορά χάρη στη δυνατότητα της αποκεντρωμένης χρηματοδότησης. Σε αντίθεση με το 2017, η μόχλευση που προκάλεσε τις αναγκαστικές πωλήσεις στο δεύτερο τρίμηνο του 2022 προσφέρθηκε στα crypto funds και τις crypto τράπεζες από μικρούς καταθέτες που αναζητούσαν μεγάλες αποδόσεις.

«Υπήρχε ευρείας κλίμακας δανεισμός χωρίς ή με ανεπαρκείς εξασφαλίσεις καθώς οι πιστωτικοί κίνδυνοι και οι κίνδυνοι των αντισυμβαλλόμενων δεν αξιολογούνταν προσεκτικά. Όταν οι τιμές της αγοράς μειώθηκαν στο δεύτερο τρίμηνο φέτος, τα funds, οι τράπεζες και άλλες εταιρείες έγιναν αναγκαστικά πωλητές λόγω των margin calls», δήλωσε ο Μάρτιν Γκριν, διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας Cambrian Asset Management. Το margin call είναι μία κατάσταση, όπου οι επενδυτές πρέπει να δεσμεύσουν μεγαλύτερα ίδια κεφάλαια για να αποφύγουν ζημιές σε θέσεις που έχουν με δανεικό χρήμα.

Στην καρδιά της πρόσφατης αναταραχής στα crypto βρίσκεται η έκθεση πολλών εταιρειών του κλάδου σε ριψοκίνδυνα στοιχήματα που ήταν ευάλωτα σε «επιθέσεις», δήλωσε ο καθηγητής του Σάσεξ.

H Celsius έδινε απόδοση 18% στους καταθέτες

Το πώς προέκυψε το ντόμινο φαίνεται πιο χαρακτηριστικά στην περίπτωση της Celsius, η οποία πρόσφερε αποδόσεις πάνω από 18% σε χρήστες για να καταθέσουν τα crypto τους σε αυτή και στη συνέχεια τα δάνειζε σε άλλους παίκτες με υψηλές αποδόσεις. Καθώς η κρίση εξελισσόταν και ήταν ορατός ο κίνδυνος ενός «bank run», η Celsius ανέστειλε τις αναλήψεις.