Γράφει ο Δρ. Χρήστος Ε. Γεωργίου*
Επειδή ακριβώς η διαδικασία μεταβίβασης της ηγεσίας δεν είναι τόσο εύκολη όσο τη θεωρούν οι περισσότεροι γονείς κι επειδή η συμπεριφορά του σημερινού ηγέτη προς το μελλοντικό διάδοχο είναι ένα από τα πιο απρόβλεπτα φαινόμενα, προτείναμε στο προηγούμενο άρθρο μας την υιοθέτηση του πλαισίου των «Επτά Συνηθειών» των υποψηφίων διαδόχων. Η μέχρι σήμερα εμπειρία μας λέει ότι είναι πραγματικά το μέσον για μια σωστή διαδοχή.
Και για να μην «παρεξηγηθούμε»: υποστηρίζουμε ότι η συμπεριφορά του σημερινού ηγέτη προς το μελλοντικό διάδοχο είναι ένα από τα πιο απρόβλεπτα φαινόμενα, διότι η μελέτη αυτού καθαυτού του φαινομένου το αποδεικνύει. Μερικοί γονείς τα «δίνουν όλα» από την αρχή. Άλλοι αδυνατούν να μοιραστούν τις γνώσεις τους και τα προνόμια που έχει η θέση τους, γιατί φοβούνται ότι «θα µπουν στο περιθώριο»! Έτσι προσπαθούν να διδάξουν στον νέο αρκετά, αλλά όχι όλα όσα χρειάζεται, για να τους αντικαταστήσει. Λέει για παράδειγμα ο γονιός που µε μεγάλη δυσφορία δέχεται το γιο του στο γραφείο του: «Σου δίδαξα όσα ξέρεις, αλλά τελικά δεν ξέρεις όσα ξέρω εγώ!».
Ο Δρ. Fowler λοιπόν υποστηρίζει ότι οι «Επτά Συνήθειες των Επιτυχημένων Διαδόχων», είναι:
- Καθιέρωση της ανεξαρτησίας
- Αναδιαμόρφωση της οικογενειακής επικοινωνίας
- Καταδεικνύοντας ικανότητα
- Συμμετοχή στις στρατηγικές αποφάσεις
- Διευκρίνιση των ορίων
- Ανάπτυξη στρατηγικών ρευστότητας
- Αναλαμβάνοντας οικονομικό κίνδυνο (Ρίσκο)
Αν παρατηρήσουμε µε προσοχή τα επτά αυτά σημεία, θα διαπιστώσουμε ότι οι πρώτες δύο συνήθειες αναφέρονται στην προσπάθεια των νέων να καθορίσουν τη θέση τους μέσα στη επιχείρηση ανεξάρτητα από τη σχέση τους µε τους γονείς και να αλλάξουν τον τρόπο που επικοινωνούν µε την οικογένεια. Πολύ δύσκολο θέμα, το οποίο οι γονείς το παραβλέπουν.
Αφού έχουν αποκτήσει την ανεξαρτησία τους και έχουν αρχίσει να επικοινωνούν όχι πλέον ως αμιγώς οικογενειακά µέλη, αλλά ως στελέχη της επιχείρησης [Συνήθειες 1 & 2], η επόμενη συνήθεια που πρέπει να καλλιεργήσουν είναι να αρχίσουν να αποδεικνύουν τις τεχνικές και ηγετικές τους ικανότητες [Συνήθεια 3]. Αφού έχουν πείσει τη διοίκηση και τους συναδέλφους τους για τις τεχνικές και ηγετικές τους ικανότητες, τότε στους υποψηφίους διαδόχους θα πρέπει να επιτραπεί να λάβουν μέρος στη διαδικασία λήψης των στρατηγικών αποφάσεων [Συνήθεια 4]. Στη συνέχεια πρέπει να διευκρινίσουν και να καθορίσουν τα όρια μεταξύ των λειτουργικών, στρατηγικών και χρηματοοικονομικών καθηκόντων τους [Συνήθεια 5].
Ακολουθώντας αυτήν τη σταδιακή πρόοδο οι διάδοχοι είναι τώρα έτοιμοι να αρχίσουν να ασχολούνται µε τα θέματα της ρευστότητας και της ανάληψης οικονομικού ρίσκου [Συνήθειες 6 & 7]. Όπως πολύ καλά μπορούμε να αντιληφθούμε, το επιθυμητό τέρμα της διαδικασίας διαδοχής είναι η μεταβίβαση της ιδιοκτησίας από τους γονείς στους διαδόχους. Πριν φτάσει εκεί, ο υποψήφιος διάδοχος πρέπει να έχει μάθει να διαχειρίζεται με επιτυχία το καυτό θέμα της ρευστότητας, της ανεύρεσης δηλαδή μετρητών για τη λειτουργία της επιχείρησης και για την εξασφάλιση εισοδήματος για τους γονείς. Το άλλο μεγάλο θέμα που θα πρέπει να αναλάβει είναι η αποκλειστική ευθύνη για την ανάληψη οικονομικού ρίσκου.
Έτσι, ακολουθώντας αυτή τη μακροχρόνια διαδικασία ο μελλοντικός διάδοχος θα καταφέρει τελικά να «απαγκιστρωθεί» από τους γονείς, αφού θα έχει αποδείξει τις τεχνικές και ηγετικές του ικανότητες, και θα έχει αποκτήσει τις αναγκαίες γνώσεις για τη δημιουργία της κατάλληλης στρατηγικής για την οικογενειακή επιχείρηση, θα γνωρίζει τι σημαίνει ανάληψη οικονομικού ρίσκου και θα έχει την εμπειρία από τη διαρκή επιδίωξη ύπαρξης ικανής ρευστότητας για την οικογενειακή επιχείρηση.
Μετά απ’ όλ’ αυτά θα έχει πλέον γίνει ο πραγματικός ηγέτης και ο κατάλληλος ιδιοκτήτης της οικογενειακής επιχείρησης.
*Ο Δρ. Χρήστος Ε. Γεωργίου, είναι Γενικός Διευθυντής του «ΙΝΣΒΕ», συγγραφέας του πρακτικού οδηγού: «Προετοιμάζοντας τη διαδοχή: πρακτικός οδηγός για προνοητικές οικογενειακές επιχειρήσεις»
