Το ακριβό αέριο «καίει» την Τουρκία

Αν η διπλωματική κινητικότητα της Τουρκίας τείνει να αναδείξει τον πόλεμο στην Ουκρανία σε μείζονα ευκαιρία για την κυβέρνηση και προσωπικά τον Τούρκο πρόεδρο, δεν ισχύει το ίδιο για την τουρκική οικονομία. Η περαιτέρω εκτόξευση των τιμών της ενέργειας, συνεπακόλουθο του πολέμου στην Ουκρανία, καταφέρει νέο πλήγμα στις επιχειρήσεις και στα νοικοκυριά της Τουρκίας, που αναγκάζεται για μια ακόμη φορά να αυξήσει τις τιμές του φυσικού αερίου στη χονδρική αγορά.

Με τον πληθωρισμό στη γειτονική χώρα να καλπάζει με 54,4% από τον Φεβρουάριο, διαβρώνοντας την αγοραστική δύναμη των τουρκικών νοικοκυριών, κι ενώ η κυβέρνηση Ερντογάν έχει καταφύγει σε ατελέσφορα τεχνάσματα όπως την αύξηση των μισθών κατά 50%, η αύξηση των τιμών του αερίου φτάνει στο 50% για τις τουρκικές επιχειρήσεις με όσα αυτό συνεπάγεται για την παραγωγή και την οικονομία της. Σε ό,τι αφορά τα χειμαζόμενα από τον πληθωρισμό και την ακρίβεια νοικοκυριά της Τουρκίας, θα καταβάλουν εφεξής 35% περισσότερο για το φυσικό αέριο.

Σύμφωνα με την κρατική ενεργειακή BOTAS, το κόστος του φυσικού αερίου για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας έχει αυξηθεί κατά 44,3%. Εχει προηγηθεί στις αρχές Ιανουαρίου η ανακοίνωση της BOTAS για την αύξηση των τιμών του αερίου σε μια κλίμακα από 15% έως 50%.

Τον ίδιο μήνα η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας (EPSK) αύξησε τις τιμές της ηλεκτρικής ενέργειας από 52% έως 130%, προκαλώντας εκτεταμένες αντιδράσεις από Τούρκους επιχειρηματίες αλλά και από τον επικεφαλής του μεγαλύτερου αντιπολιτευόμενου κόμματος που αρνήθηκε τότε να πληρώσει τον λογαριασμό του ρεύματος για το σπίτι του.

Η Τράπεζα της Τουρκίας έχει αναγκαστεί να χρηματοδοτεί την BOTAS με σκληρό νόμισμα για την αγορά φυσικού αερίου, με αποτέλεσμα να μειώνονται περαιτέρω τα συναλλαγματικά της διαθέσιμα που και πάλι έχουν διατεθεί σε μεγάλο βαθμό για τη στήριξη της τουρκικής λίρας.

Τον Ιανουάριο πούλησε στην BOTAS 4,1 δισ. δολάρια, ενώ στη διάρκεια του περασμένου έτους της είχε πουλήσει άλλα 6,1 δισ. δολάρια. Και στο μεταξύ, ο αντίκτυπος από την εκτόξευση των τιμών της ενέργειας ενισχύεται από τη διολίσθηση της τουρκικής λίρας που έχει υποτιμηθεί κατά 10% από την αρχή του χρόνου μετά την ελεύθερη πτώση κατά 44% που προηγήθηκε στη διάρκεια του περασμένου έτους.

Παράλληλα, οι κυρώσεις που επέβαλε η Δύση στη Ρωσία αποτελούν τροχοπέδη στα σχέδιά της να κατασκευάσει στην Τουρκία μονάδα παραγωγής πυρηνικής ενέργειας αξίας 20 δισ. δολαρίων. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της τουρκικής κυβέρνησης, η μονάδα αυτή θα μπορούσε να καλύψει το 10% των ενεργειακών αναγκών της χώρας που καλύπτει με εισαγωγές σχεδόν το σύνολο των ενεργειακών της αναγκών.

Τώρα όμως κυβερνητικοί αξιωματούχοι εκτιμούν πως μόνον ο ένας από τους τέσσερις πυρηνικούς αντιδραστήρες της εν λόγω μονάδας θα μπορεί να λειτουργεί το 2023 στην επέτειο 100 χρόνων από την ίδρυση της σύγχρονης Τουρκίας και χρονιά κρίσιμων εκλογών για τον Τούρκο πρόεδρο. Ανάμεσα στα προβλήματα που αντιμετωπίζει το φιλόδοξο σχέδιο της Ρωσίας στην Τουρκία είναι και η δυσκολία στην προμήθεια εξαρτημάτων και πρώτων υλών.

Οι δύο χώρες έχουν πάντως ανταλλάξει απόψεις για την αντιμετώπιση των πιθανών προβλημάτων και έχουν συμφωνήσει πως η κρατική ρωσική Rosatom θα προμηθευτεί τα αναγκαία εξαρτήματα από τρίτες χώρες. Το σχέδιο χρηματοδοτεί η ρωσική τράπεζα Sberbank στην οποία έχουν επιβληθεί κυρώσεις τόσο από τις ΗΠΑ όσο και από την Ε.Ε.