Η ερχόμενη Πέμπτη, 15 Μαρτίου, είναι η μεγάλη ημέρα για τις νέες αντικειμενικές αξίεςτων ακινήτων. Οι περίπου 200 πιστοποιημένοι εκτιμητές αναμένεται να παραδώσουν στην αρμόδια επιτροπή του υπουργείου Οικονομικών τις προτάσεις τους για τις νέες τιμές ζώνης που, βάσει χρονοδιαγράμματος, θα πρέπει να τεθούν σε ισχύ έως το τέλος Μαρτίου.
Ωστόσο, αυτή η προθεσμία βρίσκεται ήδη στον αέρα καθώς υπάρχουν φόβοι στο ΥΠΟΙΚ ότι τελικά θα χρειαστεί πολύ περισσότερος χρόνος για να επικαιροποιηθούν οι αντικειμενικές αξίες και να ευθυγραμμιστούν με τις τρέχουσες εμπορικές.
Το πότε ακριβώς θα γίνει η επικαιροποίηση των αντικειμενικών αξιών εξαρτάται από μια σειρά παραγόντων και εξελίξεων που θα ξεκινήσουν να ξετυλίγονται από την ερχόμενη εβδομάδα. Αυτό, όμως, που έχουν ξεκαθαρίσει οι "θεσμοί" στην ελληνική πλευρά είναι ότι το ζήτημα των αντικειμενικών αξιών θα πρέπει να έχει διευθετηθεί το αργότερο έως τα μέσα Μαΐου στο πλαίσιο της τελευταίας αξιολόγησης του ελληνικού προγράμματος. Και αυτό διότι σύμφωνα με τους "θεσμούς", το θέμα των αντικειμενικών είναι βασικό συστατικό της επιτυχούς ολοκλήρωσής του προγράμματος καθώς θα βάλει την κτηματαγορά σε μια πιο υγιή και αναπτυξιακή βάση.
Σύμφωνα με αρμόδιες πηγές της Καραγιώργη Σερβίας, "έχουν ορισθεί τρεις εκτιμητές ανά φορολογική ζώνη. Εφόσον οι τιμές που θα προτείνουν οι τρεις εκτιμητές βρίσκονται κοντά μεταξύ τους αλλά και δεν απέχει ο μέσος όρος τους δραματικά από την τιμή ζώνης που ισχύει σήμερα, τότε η διαδικασία θα προχωρήσει γρήγορα. Σε όποιες ζώνες παρουσιασθούν μεγάλες αποκλίσεις μεταξύ των προτάσεων των εκτιμητών και την ισχύουσας τιμής ζώνης, τότε ο καθορισμός της τιμής θα γίνει από δευτεροβάθμια επιτροπή, όπως άλλωστε έχει οριστεί με τις υπουργικές αποφάσεις καθορισμού των νέων αντικειμενικών αξιών".
Για παράδειγμα, σε μια ζώνη οι τρεις πιστοποιημένοι εκτιμητές προτείνουν νέες τιμές ζώνης 950, 1.000 και 1.050 ευρώ ανά τετραγωνικό. Η τρέχουσα τιμή ζώνης είναι 1.100 ευρώ. Στην προκειμένη περίπτωση, σύμφωνα με όσα υποστηρίζουν στο υπουργείο Οικονομικών, δεν θα υπάρξει πρόβλημα και θα προχωρήσει κανονικά ο ορισμός της τιμής στη συγκεκριμένη ζώνη στο επίπεδο του μέσου όρου των τριών προτεινόμενων τιμών. Έτσι, η τιμή ζώνης θα οριστεί κατά πάσα πιθανότητα –τον τελευταίο λόγο έχει η ηγεσία του υπουργείου Οικονομικών– στο επίπεδο των 1.000 ευρώ και θα μειωθεί σε σχέση με την τρέχουσα τιμή ζώνης κατά 9%.
Από το πόσες περιοχές θα έχουν ανάλογη εικόνα με την παραπάνω θα εξαρτηθεί και αν θα τηρηθεί το χρονοδιάγραμμα για επικαιροποίησης όλων των τιμών ζώνης. Αν στο μεγαλύτερο μέρος των ζωνών εμφανίζεται η παραπάνω "ομαλή" εικόνα τότε είναι πολύ πιθανό να ολοκληρωθεί εντός της προθεσμίας η επικαιροποίηση.
Σε αντίθετη περίπτωση, όμως, θα γίνεται αυτόματα παραπομπή της απόφασης για καθορισμό της προτεινόμενης τιμής ζώνης σε δευτεροβάθμια επιτροπή που έχει συσταθεί στο υπουργείο Οικονομικών. Αυτή είναι που θα σταθμίσει όλα τα δεδομένα (προτάσεις εκτιμητών, υφιστάμενη τιμή ζώνης, δεδομένα κτηματαγοράς κ.λπ.) και θα προτείνει την νέα τιμή ζώνης στην ηγεσία του ΥΠΟΙΚ.
Για παράδειγμα, αν σε μια ζώνη οι τρεις πιστοποιημένοι εκτιμητές προτείνουν τιμές 1.300, 1.800 και 2.500 ευρώ με υφιστάμενη τιμή ζώνης 3.200 ευρώ, η συγκεκριμένη ζώνη θα παραπεμφθεί στη δευτεροβάθμια επιτροπή. Αν οι περιπτώσεις αυτές είναι πολλές, τότε θεωρείται δεδομένο ότι η υφιστάμενη προθεσμία για τις νέες τιμές δεν πρόκειται να τηρηθεί και θα μεταφερθεί για αργότερα.
Τα σενάρια για τις νέες τιμές ζώνης
Με βάση τις έως τώρα πληροφορίες και τα δεδομένα από την κτηματαγορά οι νέες τιμές ζώνης πρόκειται να κινηθούν σε τρεις ταχύτητες. Πιο συγκεκριμένα:
- Στις περιοχές με τιμή ζώνης κάτω των 850 ευρώ υπάρχει πολύ μεγάλη πιθανότητα να γίνουν αυξήσεις καθώς θεωρείται ότι υπολείπονται σημαντικά σε σχέση με τις τρέχουσες εμπορικές αξίες. Οι περιοχές αυτές βρίσκονται κυρίως στην περιφέρεια καθώς και στα μεγάλα αστικά μέτρα όπου οι εμπορικές αξίες είναι ιδιαίτερα χαμηλές (π.χ. δυτικά προάστια Αθήνας, Θεσσαλονίκη).
- Στις περιοχές με τιμή ζώνης άνω των περίπου 2.500 ευρώ αναμένονται μειώσεις που μπορεί να φθάσουν ακόμη και στο 15%. Οδηγός για αυτές τις μειώσεις είναι οι αποφάσεις που έλαβε το υπουργείο Οικονομικών όταν "διατάχθηκε" από το Συμβούλιο της Επικρατείας να διορθώσει τις τιμές ζώνης σε περιοχές όπως το Παλαιό Ψυχικό, η Φιλοθέη, ο Νέος Βουτζάς και οι Δελφοί Φωκίδας. Σε αυτές τις περιοχές που έχουν υψηλή τιμή ζώνης (ακόμη και πάνω από 4.000 ευρώ) έγιναν μειώσεις που προσέγγισαν ακόμη και το 15%.
- Σε περιοχές με τιμή ζώνης από 850 έως 2.500 ευρώ όπου αναμένονται αυξομειώσεις ανάλογα με τις περιοχή, χωρίς να μπορεί να προσδιοριστεί μια ξεκάθαρη κατεύθυνση στην οποία θα κινηθούν οι νέες τιμές ζώνης. Σε ορισμένες περιοχές, δηλαδή θα υπάρξουν μειώσεις και σε άλλες θα γίνουν αυξήσεις με όσο χαμηλότερη είναι η τιμή ζώνης να αυξάνονται οι πιθανότητες αύξησής της.
Οι νέες τιμές ζώνης θα επηρεάσουν άμεσα το φορολογικό κόστος των κάθε είδους μεταβιβάσεων ακινήτων, όπως είναι οι αγοραπωλησίες, κληρονομιές, δωρεές και γονικές παροχές. Και αυτό διότι οι αντικειμενικές αποτελούν τη βάση υπολογισμού των αντίστοιχων φόρων καθώς και εξόδων, όπως είναι τα συμβολαιογραφικά. Το Μνημόνιο προβλέπει ότι ο φετινός ΕΝΦΙΑ θα υπολογιστεί με τις νέες αντικειμενικές αλλά χωρίς να αλλάξει το ποσό που φέρνει ο φόρος στα κρατικά ταμεία. Αυτό σημαίνει ότι οι όποιες μειώσεις στις αντικειμενικές θα αντισταθμιστούν με αυξήσεις σε συντελεστές και αλλαγές σε φορολογικά κλιμάκια.
