Αγορά εργασίας: Το «πέπλο» των μέτρων στήριξης κρύβει τις πληγές

Το μέτρο της αναστολής συμβάσεων εργασίας δεν είναι ένα ελληνικό φαινόμενο. Είναι ένα από τα βασικά εργαλεία, που αξιοποίησαν από την πρώτη στιγμή οι πολλές ευρωπαϊκές κυβερνήσεις για να «φρενάρουν» τις απολύσεις, μαζί με τα προγράμματα επιδότησης μισθών (Kurzarbeit στη Γερμανία, ΣΥΝ-ΕΡΓΑΣΙΑ στην Ελλάδα κτλ). Κάποιες δε όπως συνέβη και στη χώρα μας «έδεσαν» συνολικά τα μέτρα στήριξης των επιχειρήσεων με ρήτρα απαγόρευσης των απολύσεων. Απλώθηκε έτσι ένα «δίχτυ» στην αγορά εργασίας, το οποίο όμως δεν μπορεί να κρατήσει για πάντα. Αυτό λειτουργεί και ως «πέπλο» κρύβοντας τις πραγματικές πληγές της πανδημίας, που θα γίνουν ορατές όταν τα μέτρα στήριξης αποσυρθούν. 

Οικονομικοί αναλυτές έχουν επισημάνει επανειλημμένα ότι η Ευρώπη πέτυχε σε αντίθεση με τις ΗΠΑ χάρη σε αυτή την πολιτική να αποτρέψει τόσο ένα κύμα χρεοκοπιών όσο και μία έκρηξη της ανεργίας κατά την κορύφωση της πανδημίας την περασμένη άνοιξη και κατά το νέο επώδυνο κύμα και τα νέα lockdown, που βιώνουμε τους τελευταίους μήνες. Ωστόσο πάντα προειδοποιούσαν πως όταν έρθει η ώρα της «απεξάρτησης», τα πράγματα θα είναι πολύ δύσκολα. Τα σενάρια για χιλιάδες «λουκέτα» μικρών κυρίως επιχειρήσεων και για μία «στρατιά ανέργων» στην εκπνοή των σχεδίων στήριξης έρχονται ανά καιρούς στο προσκήνιο. 

Η Κομισιόν στις χειμερινές προβλέψεις της αναγνωρίζει και την έως τώρα αποτελεσματικότητα των μέτρων στήριξης και τους υψηλόυς κινδύνους για την επομένη της άρσης τους. «Το 2020 η εκτεταμένη χρήση των προγραμμάτων διατήρησης θέσεων εργασίας, που στηρίχθηκαν και από το SURE, όπως και άλλες κυβερνητικές παρεμβάσεις, περιόρισαν τον αντίκτυπο της Covid19 στις θέσεις απασχόλησης και τα εισοδήματα» αναφέρει, προσθέτοντας ότι παρόλα αυτά «βλέπουμε τις πιο δραματικές αλλαγές στην αγορά εργασίας εδώ και δεκαετίες».  

Ποτέ άλλοτε, όπως εξηγεί, δεν είχαμε τόσο απότομη μείωση της απασχόλησης (σε όρους ατόμων και ωρών εργασίας) όσο αυτή που είδαμε το δεύτερο τρίμηνο του 2020 και ποτέ στο παρελθόν δεν είχαμε τόσο ταχεία βελτίωση όσο αυτή το τρίτο τρίμηνο, όταν οι οικονομίες ανέκαμψαν δυναμικά, για να δεχθούν και πάλι πλήγμα στα τέλη του έτους. Ο αριθμός των απασχολούμενων στην Ευρωζώνη ήταν το τέταρτο τρίμηνο του 2020 κατά 2,1% χαμηλότερος σε σχέση με το τέταρτο τρίμηνο του 2019 και οι ώρες εργασίας μειωμένες κατά 4,6%. Η ανεργία έφτασε έως και το 8,7% για να περιοριστεί στη συνέχεια στο 8,3%.

Ωστόσο «ο δείκτης της χαλάρωσης στην αγορά εργασίας (labour market slack) αποκαλύπτει ότι το πλήγμα της πανδημίας είναι πολύ ισχυρότερο από ό,τι καταδεικνύουν τα μεγέθη ανεργίας και απασχόλησης» σημειώνει. Ο δείκτης αυξήθηκε απότομα το δεύτερο τρίμηνο και υποχώρησε ελαφρά μόνο το τρίτο, παραμένοντας πολύ υψηλότερα από τα προ πανδημίας είπεδα.

H εικόνα στην Ελλάδα 

Στη χώρα μας τα στοιχεία του πληροφοριακού συστήματος Εργάνη είναι αποκαλυπτικά για το πώς έχουν επιδράσει τα μέτρα στήριξης. Το ισοζύγιο ροών μισθωτής απασχόλησης για τον μήνα Ιανουάριο ήταν το καλύτερο από το 2014. 

Ειδικότερα, το ισοζύγιο προσλήψεων – αποχωρήσεων διαμορφώθηκε σε θετικό κατά 2.338 θέσεις εργασίας, καθώς καταγράφηκαν 96.868 αναγγελίες πρόσληψης και 94.530 αναγγελίες αποχωρήσεις. Σε σύγκριση με τον Ιανουάριο του 2020, προκύπτει θετική επίδοση κατά 19.656 θέσεις εργασίας, καθώς το προηγούμενο έτος είχε σημειωθεί αρνητικό ισοζύγιο 17.318 θέσεων εργασίας.