To τελευταίο επεισόδιο του Game of Thrones, που προβλήθηκε το 2019, άφησε απογοητευμένους αρκετούς από τους πιστούς θεατές που δεν έχασαν ούτε επεισόδιο. Συνολικά, όμως, η σειρά – βασισμένη στη σειρά μυθιστορημάτων φαντασίας του George R. R. Martin «A Song of Ice and Fire»- άφησε και το δικό της μοναδικό στίγμα στην τηλεόραση, σηματοδοτώντας μια αλλαγή στις σειρές όπως τις ξέρουμε σήμερα, με τις τολμηρές σκηνές βίας και σεξ και τους πολύπλευρους και πολυάριθμους χαρακτήρες της. Τους τελευταίους μάλιστα μόλις προσφάτως αξιοποίησε και η επιστήμη, προκειμένου να διερευνηθεί διεξοδικά η προσωπαγνωσία ή τύφλωση προσώπου, μια νευρολογική διαταραχή που επηρεάζει την αναγνώριση προσώπου και αφορά περίπου 1 στους 50 ανθρώπους. Για την ιστορία, ο Μπραντ Πιτ ταλαιπωρείται από την ίδια διαταραχή, όπως αποκάλυψε παλιότερα.
Οι ερευνητές επέλεξαν να δείξουν στους συμμετέχοντες πλάνα από το «Game of Thrones» λόγω της διεθνούς απήχησής του και του πλήθους των εξαιρετικά καλοφτιαγμένων χαρακτήρων. Η επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης και διδακτορική φοιτήτρια στο Τμήμα Ψυχολογίας, Kira Noad, δήλωσε: «Επιλέξαμε να δείξουμε στους συμμετέχοντες πλάνα από το “Game of Thrones” επειδή η σειρά γοήτευσε τους ανθρώπους σε όλο τον κόσμο με τους δυνατούς χαρακτήρες της και τις βαθιά διαφοροποιημένες προσωπικότητές τους».
«Πολλές προηγούμενες μελέτες σχετικά με τους μηχανισμούς στον εγκέφαλο πίσω από την αναγνώριση προσώπου έχουν γίνει σε εργαστηριακές συνθήκες με 2D στατικές εικόνες προσώπων. Στόχος μας ήταν να δημιουργήσουμε μια μορφή μελέτης που να μοιάζει περισσότερο με την πραγματική ζωή, χρησιμοποιώντας βίντεο για την προβολή σύνθετων σκηνών με πολλά άτομα» προσθέτει.
Η γυναίκα που δεν αναγνωρίζει το ίδιο της το πρόσωπο
Για τη διεξαγωγή της μελέτης, οι ερευνητές σάρωσαν τους εγκεφάλους περισσότερων από 70 συμμετεχόντων, όσο παρακολουθούσαν πλάνα από τη δημοφιλή τηλεοπτική σειρά. Οι μισοί από τους συμμετέχοντες ήταν εξοικειωμένοι με τους διάσημους και πολύπλοκους πρωταγωνιστές της σειράς και οι άλλοι μισοί δεν είχαν δει ποτέ τη σειρά.
Όταν οι πρωταγωνιστές εμφανίζονταν στην οθόνη, οι μαγνητικές τομογραφίες έδειξαν ότι στους νευροτυπικούς συμμετέχοντες που ήταν εξοικειωμένοι με τους χαρακτήρες, η εγκεφαλική δραστηριότητα αυξήθηκε σε περιοχές του εγκεφάλου που σχετίζονται με μη οπτικές γνώσεις για τους χαρακτήρες, όπως το ποιοι είναι και τι γνωρίζουμε γι’ αυτούς.
Είναι ενδιαφέρον ότι οι συνδέσεις μεταξύ του οπτικού εγκεφάλου και αυτών των μη οπτικών περιοχών ήταν επίσης αυξημένες στους ανθρώπους που ήταν εξοικειωμένοι με το «Game of Thrones». Ωστόσο, αυτά τα κύματα δραστηριότητας ήταν σημαντικά μειωμένα στην ομάδα των νευροτυπικών συμμετεχόντων που δεν είχαν παρακολουθήσει ποτέ τη σειρά.
Πώς διαφέρει η λειτουργία του εγκεφάλου στην προσωπαγνωσία
Για να διαπιστώσουν αν αυτές οι περιοχές είναι σημαντικές για την αναγνώριση προσώπων, οι ερευνητές επανέλαβαν στη συνέχεια τη μελέτη σε άτομα με προσωπαγνωσία. Όπως και με την προηγούμενη ομάδα, οι μισοί είχαν παρακολουθήσει το «Game of Thrones» και οι άλλοι μισοί δεν είχαν παρακολουθήσει ούτε δευτερόλεπτο.
Όπως διαπιστώθηκε, σε αντιστοιχία με την αναγνώριση προσώπων, η επίδραση της εξοικείωσης δεν βρέθηκε στις ίδιες περιοχές του εγκεφάλου που βρέθηκαν στους νευροτυπικούς συμμετέχοντες. Οι συνδέσεις μεταξύ των οπτικών και μη οπτικών περιοχών ήταν επίσης μειωμένες σε περιπτώσεις τύφλωσης προσώπου.
«Ήμασταν πραγματικά ενθουσιασμένοι όταν είδαμε τα αποτελέσματα της μελέτης μας, καθώς υποδηλώνουν ότι η ικανότητά μας να αναγνωρίζουμε πρόσωπα βασίζεται σε αυτά που γνωρίζουμε για τους ανθρώπους, όχι μόνο στο πώς μοιάζουν» εξηγεί ο καθηγητής Tim Andrews από το Τμήμα Ψυχολογίας, κύριος συγγραφέας της μελέτης που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Cerebral Cortex.
«Ενώ θεωρούσαμε ότι αναγνωρίζουμε τα πρόσωπα μαθαίνοντας τις οπτικές τους ιδιότητες -όπως τα χαρακτηριστικά, τη διαμόρφωση και την υφή- η μελέτη μας δείχνει ότι περιλαμβάνει τη σύνδεση ενός προσώπου με τη γνώση για το άτομο, συμπεριλαμβανομένων των χαρακτηριστικών του χαρακτήρα του, της γλώσσας του σώματος, των προσωπικών μας εμπειριών μαζί του και των συναισθημάτων μας απέναντί του» διευκρινίζει.
Ως προς την αξία αυτών των αποτελεσμάτων, ο καθηγητής προσθέτει ότι «η αναγνώριση προσώπου είναι απαραίτητη για την καθημερινή ζωή και τις κοινωνικές αλληλεπιδράσεις. Όταν οι άνθρωποι δυσκολεύονται με αυτό, μπορεί να επηρεάσει σημαντικά τη ζωή και τις σχέσεις τους, οδηγώντας συχνά σε προβλήματα ψυχικής υγείας και κοινωνικό άγχος».
«Θα πρέπει τώρα να διεξάγουμε περαιτέρω μελέτες για να διερευνήσουμε λεπτομερέστερα πώς η δραστηριότητα σε διάφορες περιοχές του εγκεφάλου μας επιτρέπει να αναγνωρίζουμε πρόσωπα, καθώς και ποιοι παράγοντες μπορούν να διαταράξουν αυτή τη διαδικασία» καταλήγει η Δρ Kira Noad.
