Αφήστε τα παιδιά ... να λερωθούν!

Της Κατερίνας Παντινάκη

Ανακαλείτε κι εσείς από τις παιδικές σας αναμνήσεις τη μαμά, τη γιαγιά, τη θεία - κάποιον τέλος πάντων - να σας παροτρύνει να διατηρήσετε καθαρά τα χέρια και τα ρούχα σας; Κι όμως πάντα βρίσκαμε ένα τρόπο, να σκάψουμε στον κήπο ακόμη και με τα "καλά" μας ρούχα, πάντα καταφέρναμε να γυρίσουμε στο σπίτι με μαλλιά και ρούχα βρεγμένα από το μπουγέλο που παίξαμε και διασκεδάσαμε μέχρι τελικής πτώσεως!

Ευτυχώς - για την ελευθερία και την αισθητηριακή ανάπτυξη των παιδιών - οι εποχές άλλαξαν και οι σύγχρονοι παιδαγωγοί προτρέπουν τους "μεγάλους" να αφήσουν τα παιδιά ... να λερωθούν και μάλιστα ... να λερωθούν κι εκείνοι μαζί τους!

Είναι το λεγόμενο Messy Play, το οποίο μαμάδες και μπαμπάδες και στην Κρήτη, τα τελευταία χρόνια έχουν διδαχτεί, με αποτέλεσμα να έχουν απενοχοποιήσει τα λερωμένα/βρεγμένα/πολύχρωμα μικρά χεράκια και ρούχα, καθώς θα έχει προηγηθεί η πολύτιμη διαδικασία εξερεύνησης και πειραματισμού!

Η εμψυχώτρια-παιδαγωγός και ... παιδοδηγός όπως της αρέσει να αυτοπροσδιορίζεται, Μαρί Μουσταϊζή, με καταγωγή από τη Μυτιλήνη και τη Χίο, αλλά γενημμένη στο Παρίσι, βρέθηκε στο Ηράκλειο τυχαία στα 2 της χρόνια, λόγω της δουλειάς των γονιών της.

Έφυγε για σπουδές, περιπλανήθηκε, δοκίμασε τον εαυτό της και η τύχη (;) την έκανε να "αγκυροβολήσει" και πάλι στο Ηράκλειο. Μας περιγράφει το Messy Play κι εξηγεί πως βοηθάει τα παιδιά...

"Το Messy play είναι, στα ελληνικά, το αισθητηριακό παιχνίδι στο οποίο μπορείς να λερωθείς. Είναι ένα παιχνίδι όπου το παιδί χρησιμοποιεί όλες του τις αισθήσεις και υλικά, όπως χώμα, νερό, άμμο, χρώματα, που το βοηθούν να πειραματιστεί, να ανακαλύψει, να εξερευνήσει και άρα να κατανοήσει πιο εύκολα έννοιες και γνώση" λέει η Μαρί Μουσταϊζή. Κι εξηγεί πως δεν είναι "μόδα" ούτε κάτι καινούριο, αλλά ένα όνομα για "τον έμφυτο τρόπο που έχουν τα παιδιά να παίζουν και που οι παλαιότερες γενιές το είχαν στην καθημερινότητά τους παίζοντας στο δρόμο, στην αλάνα, στο χωράφι, μαγειρεύοντας μαζί, ποτίζοντας, φυτεύοντας, καλλιεργώντας τη γη".

Μπορεί φαινομενικά αυτό το παιχνίδι να φέρνει περισσότερο ... πλύσιμο στο σπίτι, όμως "προσφέρει τρομερά οφέλη στα παιδιά τόσο προσωπικά, όσο και κοινωνικά και συναισθηματικά. Τους δίνει την αίσθηση της ελευθερίας, της επιλογής και αυτό βοηθάει πολύ την αυτοπεποίθησή τους. Έχει επίσης ιδιαίτερα οφέλη στην κινητική (λεπτή και αδρή κινητικότητα) και γνωστική ανάπτυξή τους. Συγκεντρώνονται πολύ σε αυτό που κάνουν καθώς "προκαλούνται" όλες οι αισθήσεις τους και ειδικότερα η αφή. Εκτονώνονται, απελευθερώνονται και μοιράζονται αυτή την νέα εμπειρία με το γονιό και αυτό τους δένει ακόμη περισσότερο και τους χαρίζει κοινές αναμνήσεις και ανακαλύψεις. Τέλος αυτή τους η επαφή με υλικά της φύσης, με χρώματα και σχήματα ενθαρρύνει τη φαντασία και τη δημιουργικότητά τους" - αναφέρει η ίδια.

Το Messy play δεν έχει minimum ηλικίας, καθώς απευθύνεται ακόμη και σε μωρά μηνών, με την προϋπόθεση φυσικά να τους δοθούν κατάλληλα και ασφαλή υλικά "με προτίμηση σε βρώσιμη ζωγραφική ή σπιτικές συνταγές υλικών (χρώματα, άμμο, πλαστελίνη)". Κανόνες αυστηροί μπορεί να μην υπάρχουν, ένας όμως είναι απαράβατος: η ασφάλεια! "Οι μόνοι κανόνες έχουν να κάνουν καθαρά με την ασφάλεια του παιδιού, δηλαδή τα υλικά να είναι ανάλογα με την ηλικία του παιδιού, να μην είναι αιχμηρά ή επικίνδυνα στην κατάποση και όσο το δυνατόν λιγότερο χημικά. Μετά το μόνο που χρειάζεται είναι η καλή μας διάθεση για παιχνίδι, να είμαστε ανοιχτοί και έτοιμοι να λερωθούμε και να το ευχαριστηθούμε. Γιαυτό για το σπίτι προτείνω έναν μουσαμά ή ένα παλιό σεντόνι ή πάπλωμα στο πάτωμα ή τους καλοκαιρινούς μήνες μέσα σε πισινούλα ή κάτω στο μπαλκόνι ή στον κήπο" - υπογραμμίζει η Μ.Μουσταϊζή.

Όσο μεγαλώνει το παιδί, τόσο πολλαπλασιάζονται τα ερεθίσματα: "Όσο περισσότερα τα υλικά τόσο το καλύτερο" - λέει η ίδια και παραπέμπει σε έναν "κατάλογο" ... μακρύ: Υλικά που τρώγονται όπως φρούτα και λαχανικά, υλικά που μπορούμε να βρούμε στη φύση όπως χώμα, άμμο, νερό, φύλλα, αλλά και χρώματα (δαχτυλομπογιές, νερομπογιές) που μπορεί να είναι και σπιτικά ώστε να μην υπάρχει το άγχος μην τα βάλει το παιδί στο στόμα. Υφάσματα και κορδέλες με διαφορετικές υφές. Αλεύρι, πλαστελίνη που και μπορεί να είναι σπιτική με απλά υλικά. Μινιατούρες ζώων, αντικείμενα που χρησιμοποιούμε για να ανακαλύψουμε όπως φτυαράκια, τσουγκράνες, παιχνίδια των παιδιών, όπως μπουλντοζάκια και εκσκαφείς κ.α.

Αν το δικό σας παιδί ... αρνείται να λερωθεί ή μόλις αυτό γίνει σας ζητάει να το καθαρίσετε, μην ανησυχήσετε! "Πολύ λογικό και κατανοητό και συμβαίνει κάποιες φορές, ειδικά σε παιδιά που δεν έρχονται σε επαφή συχνά με τέτοια υλικά ή που θέλουν χρόνο να περιεργαστούν κάποιο νέο υλικό. Σε αυτή την περίπτωση δίνουμε χρόνο στο παιδί, δεν το πιέζουμε ποτέ. Μια καλή ιδέα είναι να δει το γονιό να αρχίσει να πειραματίζεται με το υλικό αυτό, να έχει θετική αντίδραση από την επαφή του αυτή και σιγά σιγά το παιδί θα πλησιάσει και θα δοκιμάσει και εκείνο. Αν και πάλι δεν θέλει το αφήνουμε, δεν το πιέζουμε ποτέ, απλώς του δίνουμε συχνά την ευκαιρία να αλληλεπιδράσει και να πειραματιστεί και δοκιμάζουμε και διαφορετικά υλικά" - εξηγεί η κ.Μουσταϊζή, που τα τελευταία χρόνια εστιάζει στα παιδιά, άλλοτε με το Messy Play, κι άλλοτε με θεατρικό παιχνίδι και αφήγηση παραμυθιών.

"Έχω συναντήσει γιαγιάδες, ειδικότερα εκείνες που ζουν σε χωριό ή μεγάλωσαν σε χωριό να προσπαθούν να βάζουν τα εγγόνια τους σε διαδικασίες "λερώματος", είτε μαγειρεύοντας μαζί, είτε ποτίζοντας, είτε φυτεύοντας - γιατί και αυτό messy play είναι, και μάλιστα από τα καλύτερα. Επίσης υπάρχουν και μανούλες που ακόμη φοβούνται το παιδί μην λερωθεί, μην αρρωστήσει και το αποτρέπουν από τέτοιες δράσεις". Η λύση για τη δεύτερη περίπτωση ... απλή: μια "φορεσιά λερώματος", ώστε και το παιδί να απελευθερωθεί από τα "μη" και τα "πρέπει" και ο γονιός να μην ανησυχεί.

Τη ρωτάω αν το οργανωμένο Messy Play έρχεται να καλύψει το κενό που προέκυψε από την απομάκρυνσή μας από την ύπαιθρο και τη Φύση, κι απαντά πως "σίγουρα η άμεση επαφή με τη φύση είναι ότι καλύτερο μπορούμε να προσφέρουμε τόσο στα παιδιά μας όσο και σε εμάς τους ίδιους και είναι αυτό στο οποίο πρέπει πιο πολύ να επενδύουμε". Γι'αυτό και προτρέπει πολλές φορές τους γονείς "να ξεκινήσουν το messy play από μέσα προς τα έξω": με μια βόλτα στη φύση - βουνό, δάσος, θάλασσα κι εκεί να αισθανθούν με κάθε τρόπο - παρατηρώντας, αγγίζοντας, μυρίζοντας...

"Σίγουρα είμαστε μία γενιά που έχουμε απομακρυνθεί πολύ από τη φύση μεγαλώνοντας αλλά βλέπω πως αυτό έχει αρχίσει τον τελευταίο καιρό και αλλάζει, βλέπω νέες μανούλες, μπαμπάδες και ανθρώπους που είναι κοντά στο παιδί που είναι πιο ανοιχτοί, επιδιώκουν πια την επαφή του παιδιού με τη φύση και με δραστηριότητες στις οποίες μπορεί και να λερωθούν και αυτό είναι πολύ ελπιδοφόρο" - αναφέρει η δημιουργός της σελίδας στο Facebook "Τα παιδία παίζει" και απευθυνόμενη στους γονείς δίνει μια συμβουλή ... απελευθέρωσης:

"Να μην φοβούνται και να το απολαύσουν και εκείνοι, γιατί πιστέψτε με είναι τρομερή αίσθηση γι'αυτό ... δοκιμάστε το και λερωθείτε και εσείς"!