ΚΡΗΤΗ
Τιμούν τον μεγάλο ευεργέτη των Σφακίων, Γεώργιο Ξενουδάκη
Εκδήλωση μνήμης προς τιμή του, στην γενέτειρά του, Ίμπρο Σφακίων
Εκδήλωση μνήμης προς τιμή του Γεωργίου Ξενουδάκη, μεγάλου ευεργέτη των Σφακίων αλλά και της Κρήτης, αναμένεται να πραγματοποιηθεί την Τρίτη 04 Οκτωβρίου 2022.
Το μνημόσυνο θα πραγματοποιηθεί στην γενέτειρά του, Ίμπρο Σφακίων.
Το πρόγραμμα της εκδήλωση αναλυτικά ΕΔΩ
Ποιος ήταν ο Γεώργιος Ξενουδάκης
H κα. Βάσω Σταθοπούλου, Προϊσταμένη του Δημοτικού σχολείου Ανώπολης γράφει:
ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΞΕΝΟΥΔΑΚΗΣ-1ος ΒΟΥΛΕΥΤΗΣ εν τω δημω Αδάμαντος Κρητών- ο Μέγας Ευεργέτης των Σφακίων
Ο Γεώργιος Ξενουδάκης -γιος του Νικόλαου Μανούσου Ταμπακάκη- εγεννήθηκε το 1818 στην Ίμβρο Σφακίων και απέθανε από τυφοειδή πυρετό τον Αύγουστο του 1888, στην Αθήνα.
Σε πολύ τρυφερή ηλικία είδε τον βίαιο και εκδικητικό θάνατο, που εφάρμοζαν οι Τουρκοαιγύπτιοι στα θύματά τους, να ανασκολοπίζουν τον πατέρα του και, ο ίδιος με την σεβαστή Σφακιανοπούλα μάνα του και τον αδελφό του κατέληξαν σκλάβοι στα παζάρια της Αιγύπτου. Εκεί για καλή τύχη του ελληνικού μας έθνους, αγοράσθηκε από τον ευγενή, φιλέλληνα Γάλλο, Μερσιέ, και έλαβε μόρφωση και αγωγή, με την κατάκτηση της γαλλικής γλώσσας στον άριστο βαθμό, όπως παραδειγματικά έλεγαν ότι την ομιλούν οι διπλωμάτες ή οι καθηγητές πανεπιστημίων. Σε αυτό το σημείο, παρά την ορφάνια και τις κακουχίες σε ένα σκηνικό πολέμου, πείνας, ανθρώπινης εξαθλίωσης και εξευτελισμού ο Ξενουδάκης εμπράκτως μπορεί να παινευτεί ότι ''θέλω ίσον δύναμαι''. Ο Γεώργιος Ξενουδάκης, το γνήσιο τέκνο αυτό της μαχόμενης Κρήτης, αλλά και της 'ελέυθερης' Μητέρας-Ελλάδας, η οποία ταλαντευόταν, αλλά δεν ησύχαζε για τα σύνορά της, πίστεψε πως ο μόνος δρόμος για να υπηρετήσει τα υψηλά ιδανικά του ήταν αφού πρώτα μορφωθεί και εκπαιδευθεί εν συνόλω- να διαθέσει όλες τους δυνάμεις, πνευματικές, υλικές μα και διπλωματικές στον ευσεβή του πόθο! Ποιον άλλο; την Ένωση της Κρήτης με την Ελλάδα!
Ευγνωμοσύνη και τιμή αποδίδει στον Ιωάννη Καποδίστρια ο οποίος αφού πλήρωσε κάποιο αντίτιμο, χάρισε την ελευθερία σε αρκετά παιδιά ο΄πως ο Ξενουδάκης, αίροντάς τα από τη δουλεία, τον προώθησε στο ορφανοτροφείο της Αίγινας. Εκεί 19 μήνες έλαβε την ελληνικ'η Παιδεία. Έπειτα χάρη και στον μεγάλο Διδάσκαλο του έθνους Γεώργιο Γενάδιο, εισήχθει ως ο πρώτος Κρητικός φοιτητής Νομικής στο Οθώνειο Παν/μιο Αθηνών (1838). Βλέπουμε, λοιπόν, κάτι το αληθώς οξύμωρο, ο Ξενουδάκης ακολουθεί πιστά μια πορεία πρωτιάς και αριστείας, κόντρα στις ιστορικές συνθήκες της σκλαβωμένης Κρήτης και ενός νεοσύστατου νεοελληνικού Κράτους, το οποίο αναγεννάται μέσα από τις στάχτες του.
Τρανταχτό παράδειγμα ανδρείας, ηρωισμού και πρότυπου φιλοπατρίας είναι για αυτόν ο απόστολος της Κρητικής Επανάστασης, Δασκαλογιάννης. Για τον πρωτεργάτη της κρητικής εξέργεσης, ο Ξενουδάκης έτρεφε αμέριστο θαυμασμό και, καθώς επισκέφθηκε τα ιερά χαλάσματα της οικίας του εκ Σφακίων ηρωικού μαρτυρήσαντος μετά οπλιτών, εγονάτισε, να προσκυνήσει ένθεν και ένθεν- να ασπαστεί τους σεπτούς λίθους. Κατά αυτόν τον τρόπο, αποδεικνύει έτι μια φορά το ευγενές του χαρακτήρα του, το δημοκρατικό του φρόνημα, την αρχοντιά της Σφακιανής ψυχής, που σέβεται κάθε άνθρωπο ο οποίος θυσιάζεται και μαρτυρά για την Πατρίδα και τα Ιδανικά της!
Ατρόμητος, μετά παρησσίας κι ψυχικού σθένους, δε διστάζει να πει, παρά το καθεστώς της Βασιλείας στην Ελλάδα, για την οικία του Δασκαλογιάννη ότι '' το περηφανές τούτο ερείπιο είναι οσιώτερον κι αγιώτερον των ανακτόρων, εν οις ενοικούσιν βασιλείς και αυτοκράτορες, διότι εκ του οικου τούτου εξήλθε η 1η κλαγγή της ελευθερίας των λαών''!! οι Κρήτες υποστηρίζει διακαώς, ο Ξενουδάκης, μάχονται και δη οι Σφακιανοί επαναστάτες, άνευ μελήματος της προσωπικής τους ζωής ή περιουσίας, για να ιδούν την κυανόλευκη, σταυροφόρο ελληνική σημαία να κυματίζει εις τον ουρανό της Μεγαλονήσου.
Το Κρητικό Ζήτημα είναι Ελληνικό βροντοφωνάζει ο συμπατριώτης μας Ξενουδάκης κι όχι Ευρωπαϊκό. Τα Κράτη των Μεγάλων Δυνάμεων θέλουν να κατακτούν λαούς κι όχι να τους ελευθερώνουν! Παρακαλεί, λοιπόν, τους συναδέλφους του Βουλευτές , στο Λόγο του στη Βουλή, να μην αποδίδουν πολιτικό χρώμα στις προτάσεις του περί πολέμου ή ειρήνης, αφού ομιλεί δίκαια για το Γενικό Καλό της Πατρίδας, όχι μόνο της Ένωσης της Κρήτης αλλά της Μακεδονίας κι της Ηπείρου.
Το ίδιο το βιβλίο του των Λόγων του στη Βουλή, το αφιερώνει στην ιερά σκιά του Δασκαλογιάννη!
Ο υπερήφανος κι ανδρείος Σφακιανός διεξάγοντας μια λαμπρή πορεία δικηγορίας, αυξάνοντας την προσωπική του περιουσία, εκλέγεται Βουλευτής των Μεταναστών Κρητών το 1843, όντας παρών στην κορυφαία στιγμή της σύνταξης του 1ου Ελληνικού Συντάγματος του 1844.
Παρά την ανοδική του πορεία, όταν το 1841 εκκινεί η επανάσταση του Χαιρέτη κι του Βασιλογιώργη, λαμβάνει το δίχως άλλο μέρος, ως γραμματέας των ορεινών Σφακιωτών. Με σύμμαχο τον Αλέξανδρο Κουμουνδούρο και τους εκ Μάνης φιλοκρητικούς μαχητές, εμψυχώνει και συμπαρίσταται στους συναγωνιστές του, όχι μόνο με κομπορρήμονες λόγους αλλά κι επί το έργο αυτό!!
Ιστορικής σημασίας καταγράφονται οι περιοδείες του σε ευρωπαϊκές πόλεις με όλα τα έξοδα δικά του, ώστε να συναντάται με πρόσωπα που δύνανται να επηρεάσουν θετικά την Ένωση της Κρήτης με την Ελλάδα! Στέλνοντας επιστολές, συνομιλώντας με δημοσιογράφους, όλα για την εκπλήρωση του ευγενούς πόθου του.
Χαρακτηριστικά είναι τα λόγια του προς τον διάσημο πολιτικό της Αγγλίας, Κάρολο Δίλκε, περί το 1887, '' έξοχε ξε΄νε, η Κρήτη δούλη δεν ησυχάζει, φονεύεται αλλά δεν αποθνήσκει! Ευκολότερον εστί να ισοπεδωθεί η ιερά Ίδη και τα Λευκά Όρη, παρά να δεχθεί άλλο πολίτευμα εκτός της ενώσεως μετά της Ελλάδος''. Η πολεμούσα και χύνουσα το αίμα της Κρήτη, δεν θα ησυχάσει αν δεν ιδεί την τελείαν αυτής αποκατάστασης!!
Μιας και οι Λόγοι του σεβαστού και εμπνευσμένου μαχητή, Γεωργίου Ξενουδάκη, δεν μπορούν να συμπεριληφθούν άπαντες στην παρούσα ομιλία, να κρατήσουμε άλλη μια σπουδαία ρήση του, για το διακαές ίμερο της επιβεβλημένης Ένωσης: Η Κρήτη, κύριοι βουλευταί, όσο είναι εις την δουλεία θα γεννά στρατιώτες, κι όχι πολίτες!
Γίνεται εις βάθος πλέον αντιληπτό, πως ο Ξενουδάκης, ακολουθώντας τα τολμηρά και παλικαρίσια βήματα των προγόνων μας, εβάδιζε σταθερά μαχόμενος- ακλόνητος στις δημοκρατικές και φιλελεύθερες, εθνικο-πολιτικές του πεποιθήσεις, ότι με το πλήρωμα του χρόνου, η Ελλάδα θα προσαρτήσει την ''ηγεμονία της Μεσογείου'', την Άξια νήσο, Κρήτη!
Ο Σφακιανός ιδεολόγος, Βουλευτής για 2η φορά -το1881- ιδρυτής 2 δήμων των εκπατρισθέντων Κρητών, στη Μήλο και στην Αργοναυπλία, στάθηκε αρωγός για να κατανοήσουν ξανά οι Έλληνες, ότι η ελευθερία μας ερείδεται στην αυτάπαρνηση, στην αυτοθυσία και στο ΑΙΜΑ των χιλιάδων νεκρών αδελφών μας, ηρώων, που έραναν κάθε σπιθαμή ελληνικού χώματος.
Σε αυτό το σημείο, έχουμε υποχρέωση ως σύγχρονοι Έλληνες, στο πλαίσιο της παγκοσμιοποιημένης κοινωνίας, όπου μετέχουμε άνευ δικής επιλογής πάντα, να αναλογιστούμε και πιο ουσιαστικά εσείς η νέα γενιά ανθρώπων, ως η πιο αμόλυντη, με τις άμωμες και φρέσκιες ιδέες σας, πώς οφείλουμε να συνεχίσουμε το έργο του Γεωργίου Ξενουδάκη; Αφού κάθε φορά που περνούμε από το μνημείο του, πάντα συνειρμικά κι μόνο, γνωρίζουμε ποιος βρίσκεται εδώ; Επομένως, όλοι έχουμε τη δύναμη να οραματιστούμε κι να εμπνευστούμε σημεία βελτιστοποίησης -αν όχι ρηξικέλευθων μετατροπών, όπως έπραξε ο ίδιος- για τη δική μας ζωή στον δικό μας τόπο. Ώστε να νιώθουμε κι εμείς δικαίως υπερήφανοι για τους επαναστάτες προγόνους και δή τον Ξενουδάκη, τον οποίο τιμούμε Σήμερα!
Η ενσάρκωση της Κρητικής Δόξας, ο Δασκαλογιάννης, που ποτέ του δεν λησμόνησε ο Γ. Ξενουδάκης, βάζοντας στόχο να του ομοιάσει μαζί με όλους τους αγωνιστές και τις επαναστάσεις που ακολούθησαν έκτοτε, όπως το Κίνημα του Μαυρογένη (1858), την Μεγάλη Κρητική Επανάσταση- 1866-1869, την Επανάσταση του 1878, του 1889 αλλά κι αυτήν του ελληνοτουρκικού πολέμου, το 1897-1898, με την Σφαγή των Χανίων, το άξιο τέκνο της Πατρίδας μας δεν πρόλαβε να δει την ΈΝΩΣΗ τον Δενέμβριο του 1913, αλλά σίγουρα είναι ένας εκ των δυναμικών πρωτεργατών αυτής. Πρόσφερε ανιδιοτελώς όλη του τη ζωή για το εθνικό όραμά του, χωρίς να κρατήσει κάτι προσωπικά δικό του.
Πριν το θάνατό του, λοιπόν, όρισε γενικό κληρονόμο όλης της περιουσίας του την γενέτειρά του, την επαρχία Σφακίων, ώστε να χτίσει κι να λειτουργήσει σχολεία, με σκοπό την αξιοπρεπέστερη ζήση των συμπατριωτών του, Σφακιανών. Αυτά είναι τα δημοτικά σχολεία της Αγ. Ρουμέλης, Αράδαινας, Λουτρού, Λιβανιανών, Ανώπολης, Χώρας Σφακίων, Κομιτάδων, Ασκύφου, Βουβά, Πατσιανού, Σκαλωτής και το ημιτελές τότε του ΑΓ.Ιωάννη. Ακόμα, φτιάχτηκαν κι τα σχολεία της Γαύδου κι του Βατουδιάρη που τότε ανήκαν διοικητικά στην επαρχία Σφακίων. Πλούτυνε την γεννέτειρα- επαρχία του, με την ίδρυση Γ υμνασίου, αλλά κι οικοτροφείου. Τ'ελος, προνόησε όσο ήταν εν ζωή να χτίσει το δημοτικο΄σχ. της Ίμβρου, αλλά κι αυτό του Δήμου Αδάμαντα Μήλου.
Παροιμιώδης στάθηκε κι η προσφορά των 5.000 δραχμών, τότε, για να αυξηθεί η εκκλησία ''η Κοίμησις της Θεοτόκου'' στην Ίμβρο, όταν το νεοσύστατο ελληνικό κράτος επιχορηγούσε το στήσιμο του σπιτικού, μεταπολεμικά, με 400 δραχμές!!
Η αρχοντιά και το μεγαλείο της Σφακιανής ψυχής του, που κληρονόμησε από τους σεβαστούς γονείς, πεσόντες υπέρ της πατρίδος κι αυτοί, τον οδήγησαν ακόμα κι στο να αναφωνήσει: ΚΡΗΤΗ, ΕΙ ΤΙ 'ΗΜΑΡΤΟΝ, Σ'ΥΓΓΝΩΘΙ. Είναι αλήθεια ότι δύσκολα μπορούμε να θυμηθούμε άλλον πολιτικό, να αιτείται συγγνω΄μης-εαν κάπου έσφαλλε, παρα΄το μεγάλο έργο του και όλη την περιουσία του, δοθείσα ως ευαγές κληροδότημα στην γενέτειρά του!
Ενδεικτικό της αξίας του επαναστατικού έργου και της πολυσχιδούς προσωπικότητάς του είναι η διδασκαλία του από το 2020, στα παν/μια του Ρεθύμνου, του Καποδιστριακού, της Κέρκυρας, Καλαμάτας, Ιωαννίνων, Λευκωσίας, οπως και στην Οξφόρδη, στη Λυόν καθώς προετοιμάζεται η εισαγωγή του και στο Χάρβαρντ των Η.Π.Α..
Η κηδεία του Γ.. Ξενουδάκη έλαβε χώρα στην Ίμβρο, εδώ στο προαύλιο χώρο του σχολείου που είχε τη χαρά να δει την οικοδόμησή του! Η ησυχία, η τάξη κι ο σεβασμός κατά την τελετ'η υπήρξε παραδειγματική, όσο και ο ζήλος των εύσωμων κι ρωμαλέων Σφακιανών που έφεραν στον ώμο τους το μπρούτζινο φέρετρο του Εθνεγέρτη, Ξενουδάκη.
Η επαρχία Σφακίων τίμησε τον δικό της Ήρωα με αναθηματική στήλη με την προτομή του Ευεργέτη, σε πεντελικό μάρμαρο με εγχάρακτη χρυσή επιγραφή, ο Έλληνας γλύπτης Φωκίων Ρωκ τον παρουσίασε, ως αγορεύων εν τη ελληνικη Βουλή περί Κρήτης.
Κρίνεται αισθητικά κι ηθικά αποδεκτό, μιας και είμαστε στα χώματα που πρωτοπάτησε ο Γ. Ξενουδάκης να του αφιερώσουμε το κάτωθι ποίημα του Κωστή Παλαμά, ευχόμενοι ΑΙΩΝΙΑ ΤΟΥ Η ΜΝΗΜΗ- ΑΘΑΝΑΤΟΣ!
Το σπίτι που γεννήθηκα
Το σπίτι που γεννήθηκα κι ας το πατούν οι ξένοι,
στοιχειό είναι και με προσκαλεί· ψυχή, και με προσμένει.
Το σπίτι που γεννήθηκα ίδιο στην ίδια στράτα
στα μάτια μου όλο υψώνεται και μ’ όλα του τα νιάτα.
Το σπίτι, ας του νοθέψανε το σχήμα και το χρώμα·
και ανόθευτο και αχάλαστο, και με προσμένει ακόμα.
Της πόρτας του η παλαιική κορόνα, ω! νά η καμάρα!
Μόνο οι χορδές τής λείπουνε, για να γενεί κιθάρα
να συνοδέψει του σπιτιού τ’ ολόχαρο τραγούδι
προς το παιδί· γυρίζω ανθός, δροσιά, ξεπεταρούδι,
πάω στη φωλιά, στη γάστρα μου, στο πρωί μου, στο μαγνήτη,
στη ζέστα της μητέρας μου, στο πατρικό άγιο σπίτι.
Ας ήρθαν τα γεράματα κι ας κύλησαν οι χρόνοι·
απ’ το ψιμύθρι του αλλασμού κι απ’ του χαμού τη σκόνη
και απείραχτο και ανέγγιχτο στη Μοίρα αγνάντια στέκει,
κι από τον κήπο του για μέ χλωρά στεφάνια πλέκει.
Του κάκου οι έγνοιες, οι καιροί, πληγές καρδιών και τόπων.
Τα μάτια μου άλλα, κι άλλα ειναι τα μάτια των ανθρώπων.
Από την ισκιερή εμπατή στη φωτισμένη σάλα
με τ’ ακριβό ρολόι χρυσό στην κρυσταλλένια γυάλα,
όλα βαλμένα ρυθμικά, γιορτιάτικα ντυμένα,
προσώπατα, αντικείμενα, με καρτερούν εμένα.
Στο πλάι της δούλας της πιστής η αρχόντισσα γιαγιά μου
και η ρήγισσα της προκοπής η μάνα μου, ω χαρά μου!
το στερνογέννητο καρπό στην αγκαλιά, και πέρα
μπρος σε χαρτιά το φάντασμα γνοιασμένο του πατέρα.
και μέσ’ απ’ τους ανασασμούς του ρόδου και του δυόσμου
και δουλευτής και φυτευτής του κήπου ο αδερφός μου.
Και πιο βαθιά, κατάβαθα, σαν άλλου κόσμου πλάση,
νά! Ολόρθο, αξήγητο, κρυφό, στον κήπο ένα κοράσι.
Του πρώτου πόθου το ιερό προφήτεμα, η παιδούλα!
Στη χαραυγή μου γέλασμα, στη δύση μου τρεμούλα.
Το σπίτι που γεννήθηκα κι ας το πατούν οι ξένοι.
Στοιχειό, και σαν απάτητο, με ζει και με προσμένει.
