Σημαντικές αλλαγές που ωστόσο δεν θα επηρεάσουν τη στρατηγική και τη φιλοσοφία του περιφερειακού σχεδιασμού για τα απορρίμματα ενσωματώνει η μελέτη για τα τοπικά σχέδια δράσης των δήμων στον ΠΕΣΔΑΚ που θα συζητηθεί αυτές τις μέρες στην επιτροπή Διαβούλευσης του περιφερειακού συμβουλίου Κρήτης. Μια μελέτη που πρέπει άμεσα να εγκριθεί έτσι ώστε να προχωρήσουν τάχιστα οι διαδικασίες χρηματοδότησης των έργων διαχείρισης Αστικών Στερεών Αποβλήτων της Περιφέρειας.
Μια από τις βασικές αλλαγές είναι το δίκτυο των κάδων όπως αναφέρεται και στην εισηγητική έκθεση που υπογράφει ο αντιπεριφερειάρχης κ.Καλογερής με τα στελέχη της περιφέρειας κυρίες Καργάκη και Χατζηγιάννη ενόψει της επιτροπής διαβούλευσης.
Το δίκτυο των κάδων θα πρέπει να έχει μεγάλη πυκνότητα και σύμφωνα με τον ΕΣΔΑ, να υποδέχεται ξεχωριστά το χαρτί/χαρτόνι, το πλαστικό, το γυαλί και τα μέταλλα (υποχρεωτικά από το 2015). Επιπλέον ο ΕΣΔΑ αναφέρει "καθιέρωση χωριστής συλλογής αποβλήτων συσκευασίας ανά υλικό".
Σύμφωνα με την ποιοτική σύσταση των αποβλήτων, οι συσκευασίες αποτελούν περίπου το 95% των αποβλήτων γυαλιού, το 80% των μετάλλων και το 70% των αποβλήτων πλαστικού. Αντίθετα, το χαρτί συσκευασίας είναι περίπου το 25% των αποβλήτων χαρτιού, με το έντυπο χαρτί να είναι περίπου το 35% των αποβλήτων χαρτιού. Συνεπώς είναι λογικό να μην χρειάζεται ξεχωριστός κάδος για συσκευασίες. Αν και υπάρχει ένα νομικό κενό για την συγκεκριμένη πρωτοβουλία, αυτό αναμένεται γρήγορα να καλυφθεί και οι συσκευασίες να ενσωματωθούν στη διαχείριση των ανακυκλώσιμων.
Συνολικά, «αν συνυπολογίσουμε και τους κάδους βιοαποβλήτων και συμμείκτων, καταλήγουμε με ένα σύστημα 6 κάδων (χαρτί, μέταλλο, πλαστικό, γυαλί, βιοαπόβλητα και σύμμεικτα). Σύμφωνα με το νέο ΕΣΔΑ και τις οδηγίες του Υ.Π.ΕΝ, αυτό είναι το σύστημα συλλογής που θα πρέπει να εφαρμοστεί στην Περιφέρεια σταδιακά μέχρι το 2020» αναφέρουν
Παρόλα αυτά, είναι κατανοητό ότι ένα τέτοιο σύστημα δε δύναται να είναι σε όλες τις περιπτώσεις τεχνοοικονομικά εφικτό και λειτουργικό, αφού προϋποθέτει την ύπαρξη 6 αντίστοιχων κάδων σε κάθε σπίτι, και μεγάλες λειτουργικές δαπάνες συλλογής.
Συνεπώς, εάν κάποιος Δήμος ή ΦοΔΣΑ, δεν μπορεί να εδραιώσει ένα σύστημα 6 κάδων για τα ΑΣΑ, θα μπορεί να καθιερώσει χωριστή συλλογή σε λιγότερα ρεύματα, εφόσον λάβει εξαίρεση από την αρμόδια αρχή, τεκμηριώνοντάς το με περιβαλλοντικά και τεχνοοικονομικά στοιχεία.
Άλλα Ρεύματα Στερεών Αποβλήτων
Για τα λοιπά ρεύματα αποβλήτων γίνεται ενδεικτική αναφορά στην μελέτη και θα πρέπει σταδιακά να γίνουν στοχευμένες μελέτες για την διαχείριση όλων των λοιπών ρευμάτων, σύμφωνα με τους στόχους που αναφέρονται στο ΕΣΔΑ .
Ειδικά για τα γεωργικά απόβλητα, σε πρώτη φάση πρέπει να υλοποιηθούν άμεσα οι προβλεπόμενες μονάδες επεξεργασίας γεωργικών υπολειμμάτων στην Ιεράπετρα, στην ευρύτερη περιοχή της Μεσσαράς και στην Κουντουρα (Δήμος Καντάνου-Σελίνου). Παράλληλα, θα πρέπει να μελετηθούν και οι περιπτώσεις των μονάδων επεξεργασίας γεωργικών αποβλήτων στους Δήμους Βιάννου και Κισσάμου.
Οι αλλαγές που προέκυψαν από την ενσωμάτωση των ΤΣΔΑ των Δήμων στον ΠΕΣΔΑΚ, οδηγούν σε έναν βελτιωμένο σχεδιασμό, όχι μόνο περιβαλλοντικά αλλά και κοινωνικά και οικονομικά (με γνώμονα την ανακύκλωση και τις αρχές της κυκλικής οικονομίας), χωρίς να επηρεάζουν ουσιαστικά τον γενικότερο σχεδιασμό των μονάδων που προβλέπονταν στην απόφαση του ισχύοντος ΠΕΣΔΑ (2013).
Συμπερασματικά η ενσωμάτωση:
-Οδηγεί σε ελαφρώς μεγαλύτερα ποσοστά ΔσΠ αποβλήτων, το οποίο αναμένεται να έχει μόνο θετικά αποτελέσματα στο περιβάλλον.
- Οδηγεί σε βελτιωμένο σχεδιασμό, όχι μόνο περιβαλλοντικά αλλά και ως προς τη χωροθέτηση, και κοινωνικά και οικονομικά (με γνώμονα την ανακύκλωση και τις αρχές της κυκλικής οικονομίας).
-Δεν αλλάζει τον σχεδιασμό των εγκεκριμένων Μονάδων Αμαρίου, Χερσονήσου, Ιεράπετρας, και Σητείας, ενώ οδηγεί σε μείωση της δυναμικότητας της μονάδας Ηρακλείου.
Επίσης:
-Στο χώρο που θα εγκατασταθεί η Μονάδα Προδιαλεγμένων Βιοαποβλήτων στο Δήμο Αρχανών Αστερουσίων (Δ.Δ. Καζαντζάκη) δύναται να δρομολογηθεί από τον Δήμο η δημιουργία ΟΕΔΑ, ώστε να δέχεται και τα σύμμεικτα ΑΣΑ της κεντρικής - δυτικής ΠΕ Ηρακλείου και να μην χρειάζεται να δημιουργηθεί επιπλέον μονάδα σε άλλη περιοχή της Π.Ε. Ηρακλείου. (Η εναλλακτική αυτή θεωρείται βελτιωμένο σενάριο σε σχέση με το υφιστάμενο που προβλέπει 2 διαφορετικές Μονάδες και μηδενίζει τις αντιδράσεις και καθυστερήσεις για νέα χωροθέτηση).
-Προβλέπεται νέος ΧΥΤΥ με προδιαγραφές μικρού ΧΥΤΥ στο Δήμο Γαύδου.
-Στο Δήμο Ηρακλείου η Μονάδα Προεπεξεργασίας Απορριμμάτων (ΜΠΑ), στην οποία γίνεται μόνο απομάκρυνση μετάλλων και βασική ξήρανση, θα μετατραπεί σε Μονάδα Επεξεργασίας και Αξιοποίησης Απορριμμάτων (ΜΕΑ). Επίσης στο Δήμο Ηρακλείου, οι ποσότητες των προδιαλεγμένων οργανικών του Δήμου αναμένεται να αυξηθούν, πέραν της ποσότητας που αναμένεται να μεταφέρεται στη μονάδα Χερσονήσου, οπότε δίνεται η δυνατότητα στο Δήμο Ηρακλείου δημιουργίας σχετικών υποδομών επεξεργασίας για την ποσότητα αυτή.
- Ο εγκεκριμένος ΠΕΣΔΑΚ (2013) προέβλεπε υψηλή διαλογή στην πηγή (πχ στα βιοαπόβλητα 35%), και σε γενικές γραμμές, οι στόχοι που θέτονται από το νέο ΕΣΔΑ δεν αποκλίνουν από αυτούς που ήδη ισχύουν.
- Στην ΠΕ Χανίων, στο ΕΜΑΚ η συνολική δυναμικότητα παραμένει πρακτικά η ίδια. Η διαφορά έγκειται μόνο στο γεγονός ότι κάποιες ποσότητες ΑΣΑ αναμένεται να μετατοπιστούν από την γραμμή συμμείκτων στη γραμμή διαλογής προδιαλεγμένων ανακυκλώσιμων.
- Ομοίως συμβαίνει και στην ΠΕ Ρεθύμνης, στην προτεινόμενη μονάδα στο Αμάρι.
- Στο Δήμο Ηρακλείου η Μονάδα Προεπεξεργασίας Απορριμμάτων (ΜΠΑ), στην οποία γίνεται μόνο απομάκρυνση μετάλλων και βασική ξήρανση, θα μετατραπεί σε Μονάδα Επεξεργασίας και Αξιοποίησης Απορριμμάτων (ΜΕΑ). Ο σχεδιασμός και η λειτουργία της ΜΕΑ θα γίνει με βάση τις σύγχρονες πρακτικές για την επεξεργασία των ΑΣΑ και θα λάβει υπόψη όλες τις τοπικές παραμέτρους και ιδιαιτερότητες. Η επιλογή της τεχνολογίας με βάση την οποία θα λειτουργεί η ΜΕΑ, όπως και ο επακόλουθος επανασχεδιασμός και αναβάθμισή της, θα γίνει με βάση οικονομοτεχνική μελέτη που έχει ήδη δρομολογήσει ο Δήμος Ηρακλείου.
- Επίσης στο Δήμο Ηρακλείου, οι ποσότητες των προδιαλεγμένων οργανικών του Δήμου αναμένεται να αυξηθούν, πέραν της ποσότητας που αναμένεται να μεταφέρεται στη μονάδα Χερσονήσου, οπότε δίνεται η δυνατότητα στο Δήμο Ηρακλείου δημιουργίας σχετικών υποδομών επεξεργασίας για την ποσότητα αυτή.
-Η δυναμικότητα της μονάδας Χερσονήσου παραμένει σταθερή. Επίσης, προτείνεται να δέχεται και τα προδιαλεγμένα ανακυκλώσιμα του Δήμου Χερσονήσου, όπως φαίνεται ότι δύναται να το πραγματοποιήσει σύμφωνα με τις προδιαγραφές της προμελέτης του έργου.
- Το ΚΔΑΥ Ηρακλείου αναμένεται σταδιακά να δέχεται περίπου 15.000 περισσότερα προδιαλεγμένα ανακυκλώσιμα.-Τα σύμμεικτα ΑΣΑ που αναμένεται να καταλήγουν στην μονάδα συμμείκτων που προβλέπεται στην κεντρική – δυτική ΠΕ Ηρακλείου (προτείνεται χωροθέτηση στο χώρο του ΧΥΤΑ Ν. Καζαντζάκη, στο Δήμο Αρχανών Αστερουσίων)), θα ελαττωθούν κατά περίπου 6.000 τόνους το έτος.-Τα προδιαλεγμένα βιοαπόβλητα που αναμένεται να καταλήγουν στην μονάδα που προβλέπεται να γίνει επίσης στην κεντρική – δυτική ΠΕ Ηρακλείου (χώρος ΧΥΤΑ Ν. Καζαντζάκη, Δήμος Αρχανών Αστερουσίων), θα παραμείνουν της τάξης των 8.000 - 10.000 τόνων ετησίων, συνυπολογίζοντας και τα πράσινα απόβλητα (φυτικά υπολείμματα και κλαδέματα).
- Η μονάδα προδιαλεγμένων βιοαποβλήτων στην Ιεράπετρα παραμένει ως έχει προβλεφθεί.
-Στην ΠΕ Λασιθίου, στη προβλεπόμενη μονάδα της Σητείας η συνολική δυναμικότητα παραμένει πρακτικά η ίδια (δεδομένου ότι θα πρέπει να λαμβάνει υπόψη της μέγιστες ποσότητες 20ετίας και να μπορεί να ανταπεξέλθει στην μέγιστη ημερήσια ποσότητα σε περιόδους έντονης παραγωγής (αιχμής)). Η διαφορά έγκειται μόνο στο γεγονός ότι κάποιες ποσότητες ΑΣΑ αναμένεται να μετατοπιστούν από την γραμμή συμμείκτων στη γραμμή διαλογής προδιαλεγμένων ανακυκλώσιμων.
-Περίπου 22.500 τόνοι θα πρέπει να προδιαλέγονται στα Πράσινα Σημεία.
Αναφορικά με τα υφιστάμενα έργα ασφαλούς διάθεσης, έχουν γίνει / προτείνονται οι κάτωθι επεκτάσεις:
- Ο ΧΥΤΥ Ακρωτηρίου, θα δέχεται τα υπολείμματα της ΕΜΑΚ, που θα καλύπτει όλο την Π.Ε. Χανίων. Τονίζεται ότι χρίζει άμεσης επέκτασης η οποία έχει δρομολογηθεί και είναι στη φάση της απαλλοτρίωσης.
- Έχει δρομολογηθεί η επέκταση του ΧΥΤΑ Αμαρίου, με προοπτική να δέχεται ΑΣΑ (πλην των προδιαλεγμένων αποβλήτων) μέχρι να γίνει η μονάδα, και τα υπολείμματα της προτεινόμενης μονάδας.
- Έχει δρομολογηθεί η επέκταση του ΧΥΤΑ Χερσονήσου, με προοπτική να δέχεται ΑΣΑ (πλην των προδιαλεγμένων αποβλήτων) μέχρι να γίνει η μονάδα, και τα υπολείμματα της προτεινόμενης μονάδας.
- Έχει δρομολογηθεί η επέκταση του ΧΥΤΑ Σητείας, με προοπτική να δέχεται ΑΣΑ (πλην των προδιαλεγμένων αποβλήτων) μέχρι να γίνει η μονάδα, και τα υπολείμματα της προτεινόμενης μονάδας κατά το τελικό στάδιο.-Επέκταση του υφιστάμενου ΧΥΤΑ/Υ Καζαντζάκη, με προοπτική να δέχεται τα υπολείμματα της μονάδας επεξεργασίας της Π.Ε. προδιαλεγμένου οργανικού στο Δ.Δ. Καζαντζάκη και τα υπολείμματα της Μονάδας Μηχανικής Διαλογής και Επεξεργασίας της κεντρικής – δυτικής περιοχής της ΠΕ, στην περίπτωση που χωροθετηθεί στον ίδιο χώρο.
- Έχει δρομολογηθεί η επέκταση του ΧΥΤΑ/Υ Πέρα Γαλήνων.
